Στην εποχή που οι γυναίκες ήταν «Όμορφες σαν Ελληνίδες» φορώντας βαρύτιμες στολές κεντημένες στο χέρι, λεπτοδουλεμένα κοσμήματα πιασμένα στο μαντίλι και εντυπωσιακές πόρπες μας ταξιδεύει έκθεση που διοργανώνεται στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, στη Θεσσαλονίκη.

Τρεις συλλέκτες, οι Άντυ Αντώτσιου, Αντώνης Σουλιώτης και Αθανάσιος Σπύρου, άνοιξαν τα… μπαούλα τους και εκθέτουν αυθεντικές στολές, κοσμήματα και αντικείμενα που προέρχονται από όλο τον ελλαδικό χώρο και την Καππαδοκία, από τον 19ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Η έκθεση περιλαμβάνει 30 στολές από μεσοαστικές οικογένειες, 150 πόρπες, περισσότερες από 20 λαιμαριές που εκτίθενται για πρώτη φορά, σκουλαρίκια, στέφανα, κιουστέκια (αλυσιδωτά κοσμήματα στήθους), πορσελάνες ακόμη και προικοσύμφωνα του 1800!

«Κάθε γυναίκα εκείνη την εποχή είχε τρεις φορεσιές, μία καθημερινή, μία νυφιάτικη και μία γιορτινή και εμείς επιλέξαμε να εκθέσουμε τις πιο αντιπροσωπευτικές και φανταχτερές από αυτές», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ένας από τους συλλέκτες, ο Αθανάσιος Σπύρου.

Κατάφορτες από επιχρυσωμένα και ασημένια κοσμήματα είναι 15 βιτρίνες στον χώρο, όπου την προσοχή «κλέβει» μια λαιμαριά του 1777, καθώς από πίσω της είναι χαραγμένες 7 αλεπούδες, «σύμβολο κρυφοχριστιανικό», εξηγεί ο κ. Σπύρου, «αποτρεπτικό του κακού».

Εντυπωσιακά είναι και τα περίτεχνα σκουλαρίκια με κόκκινες πέτρες που φορούσαν στη Θεσσαλονίκη, «είτε στο φέσι είτε στο μαντήλι», διευκρινίζει ο συλλέκτης, συμπληρώνοντας ότι οι γυναίκες άρχισαν να φορούν κοσμήματα στα αυτιά πολύ αργότερα.

Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν και κιουστέκια, ανδρικά και γυναικεία, στέφανα θρακιώτικα, πολλά βραχιόλια και δαχτυλίδια, ασημικά, όπως έναν σκαλιστό καθρέφτη και διάφορα αντικείμενα που περιλαμβάνονταν στα προικιά μιας νύφης.

«Στη συλλογή μου υπάρχουν σαλιέρες, μικρά πιατάκια δηλαδή που κερνούσαν γλυκό κουταλιού, ζάφια, δηλαδή κυπελάκια με ασημένια στολίσματα όπου σέρβιραν κρασί, και ψιμύθια, μικρά κουτάκια στα οποία οι γυναίκες έβαζαν τις κρέμες τους και τα καλλυντικά τους», αναφέρει ο κ. Σπύρου.

Ιδιαίτερη, όμως, θέση στην έκθεση έχουν τρία προικοσύμφωνα που υπεγράφησαν στη Σιάτιστα, τόπο καταγωγής του κ. Σπύρου, και έχουν ημερομηνίες 1813, 1818 και 1845. «Στα χαρτιά αυτά γίνεται λεπτομερής καταγραφή των πραγμάτων που έδινε ο πεθερός στη νύφη όπως κοσμήματα, λίρες, υφάσματα ή κάποιο αμπέλι», αναφέρει.

Στόχος του κ. Σπύρου, ο οποίος εργαζόταν ως τραπεζικός υπάλληλος και συλλέγει αντικείμενα επί 30 χρόνια, είναι η δημιουργία ενός ιδρύματος προκειμένου να εκτίθεται μόνιμα η συλλογή του στη Σιάτιστα και ήδη βρίσκεται σε συζητήσεις με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Όσοι πάντως επιθυμούν να πάρουν άμεσα μια… γεύση αλλοτινής γυναικείας κομψότητας, η έκθεση «Όμορφη σαν Ελληνίδα» που χρηματοδοτήθηκε για το στήσιμό της από το Ίδρυμα Παπαγεωργίου, θα λειτουργεί στην αίθουσα εικαστικών εκδηλώσεων του Βαφοπουλείου (Γ. Βαφόπουλου 3, Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 15 Μαΐου, με ελεύθερη είσοδο.