«Διδασκαλία και Παίγνιο στην Αρχιτεκτονική Παιδεία, Μέρος 1ο. Accademia di San Luca» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσει ο Α. Λαμπρόπουλος, Δρ Αρχιτέκτων Μηχανικός EMΠ, την Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014, στις 18:30, στο πλαίσιο σειράς Σεμιναρίων Εμβάθυνσης στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής που διοργανώνει το Σπουδαστήριο της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.
Όπως θα αναφέρει στην ομιλία του ο κ. Λαμπρόπουλος: «Η ακαδημία, ως αναγεννησιακή ερμηνεία του ανθρωπιστικού ιδεώδους γεννήθηκε τον 15ο αιώνα για να υπηρετήσει το αίτημα της θεωρίας. Η ακαδημία ήταν και κοινότητα ομοτέχνων που –υπό την αιγίδα ισχυρού πάτρωνα με καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα– επιδίωξε τον επανακαθορισμό του επαγγέλματος του καλλιτέχνη και αρχιτέκτονα ως “ελευθέρια τέχνη”, διά της γνώσης, διά της εξοικείωσης με τις πηγές της αρχαίας σοφίας και τέχνης, και διά της απελευθέρωσης από τους δεσμούς της Συντεχνίας.
»Ειδοποιός τακτική της ακαδημαϊκής κοινότητας ήταν η διαλεκτική εξέταση των θεμάτων με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα. Ο διάλογος εκείνος βρήκε στους διαγωνισμούς άριστο πεδίο ανάπτυξης. Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί εντός των ακαδημιών απέκτησαν περίπλοκη δομή, που αντανακλά την κωδικοποίηση και διδασκαλία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, ως εξιδανικευμένης και θεωρητικά θεμελιωμένης δημιουργικής πράξης. Έτσι οι διαγωνισμοί από τη μια έγιναν κίνητρο δημιουργικότητας και από την άλλη όργανο πιστοποίησης ικανοτήτων στην εφαρμογή προτύπων, συνθετικών αρχών και κωδίκων επικοινωνίας. Εκεί ο ανταγωνισμός ήταν το τίμημα για την απόκτηση της ιδιότητας του αρχιτέκτονα, του μόνου πραγματικού αρχιτέκτονα, αυτού που ανήκε στην πνευματική ελίτ.
»Αυτή είναι μια αντιφατική εικόνα καθώς η ανεξέλεγκτη δυναμική που εμπεριέχει η διαγωνιστική διαδικασία δύσκολα ταιριάζει με διαδεδομένες πεποιθήσεις, όπως, ότι το πέρασμα από τις ακαδημίες υποχρέωνε σε συμβιβασμούς με άγονα δόγματα, ή ότι οι ακαδημίες ήταν κλειστά κατεστημένα που μάχονταν τους ελεύθερους αυθεντικούς δημιουργούς.
»Όμως ο κόσμος των ακαδημιών που άκμασε από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα είναι πολύ πιο περίπλοκος και πλούσιος από ό,τι μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε οι απλοποιητικές απεικονίσεις του, οι οποίες επικράτησαν κατά τον 20ό αιώνα. Νομίζω ότι η μελέτη της ακαδημίας –ιδίως της πτυχής των διαγωνισμών– δίνει ερεθίσματα για στοχασμό περί της αρχιτεκτονικής δημιουργικότητας και προκαλεί γόνιμες σκέψεις για την αρχιτεκτονική παιδεία στις σύγχρονες σχολές αρχιτεκτονικής, καθώς οι ακαδημίες εκείνες έθεσαν από νωρίς το ερώτημα: Η αρχιτεκτονική διδάσκεται ή μαθαίνεται;»
Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, Κτήριο Αβέρωφ (Αμφιθέατρο 8), Πατησίων 42, Αθήνα.
