Επιπλέον 42 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών στο πλαίσιο της κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης. Η αύξηση της δαπάνης των ανασκαφών (για τις οποίες έχουν ξοδευτεί ως σήμερα 82 εκατ. ευρώ) κρίθηκε αναγκαία από τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, που συμφώνησαν με τις εκτιμήσεις των δύο αρμόδιων Εφορειών Αρχαιοτήτων. Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός βασίστηκε στα χρονοδιαγράμματα και στο προσωπικό που ζήτησαν οι Εφορείες (με βάση τους μισθούς της Αττικό Μετρό), τα οποία μεταφράζονται σε περίπου 3 επιπλέον χρόνια –χρόνος που μπορεί να συμπτυχτεί, όπως ειπώθηκε στη συνεδρίαση– και σε προσλήψεις 630 ατόμων.

Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα έχουν ανασκαφεί σχεδόν 35 στρέμματα, έχοντας φέρει στην επιφάνεια περίπου 135.000 ευρήματα, ενώ μένουν να διερευνηθούν οι περιοχές των εισόδων και εξόδων των σταθμών, του αμαξοστασίου Πυλαίας και του νοτίου τμήματος της Αγίας Σοφίας. Το επιπλέον ποσό αφορά τους 13 σταθμούς στο κέντρο της πόλης, δηλαδή το κυρίως έργο, και όχι τις επεκτάσεις του, ενώ σε αυτό συμπεριλαμβάνεται η πλήρης συντήρηση και καταγραφή των ευρημάτων, χωρίς τη δημοσίευση και έκθεσή τους. Από αυτά τα χρήματα, περίπου τα 10 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τις αποσπάσεις και τις επανατοποθετήσεις μνημείων, καθώς και για τις συνοδευτικές μελέτες.

«Το ποσοστό των αποσπάσεων, που κυμαίνεται περίπου στο 20%, είναι το μεγαλύτερο από οποιοδήποτε άλλο έργο», δήλωσε η γγ του ΥΠΠΟΑ, Λ. Μενδώνη, η οποία έκανε μια ακόμα αντιπαραβολή: «Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, όλο το πρόγραμμα που εκπονείται αυτή τη στιγμή στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 είναι 105 εκ. ευρώ και όλο το ΠΕΠ Αττικής του Πολιτισμού (με έργα όπως η Πινακοθήκη, το ΕΜΣΤ, το Ακροπόλ κ.λπ.) είναι 108 εκ. ευρώ».

«Έχουμε πολλές αρχαιότητες. Αν δεν εντοπίζονταν τόσα πολλά αρχαία και τόσο σημαντικά, δεν θα ανέβαιναν και τα κόστη. Και αρχαία βρίσκονται και αρχαία θυσιάζονται για το χατίρι ενός μεγάλου έργου», είπε από την πλευρά της η διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Μ. Βλαζάκη, ενώ στη συνεδρίαση έγινε για άλλη μια φορά σαφές ότι κύριο αίτιο των καθυστερήσεων ήταν ο κακός σχεδιασμός του έργου. «Πέρα από τη χάραξη του έργου, που όλοι γνωρίζουμε ότι ήταν λανθασμένη, είχαμε και κάποιες καθυστερήσεις σε ανασκαφές ειδικά στην αρχή. Επίσης, υπήρξαν δυσκολίες στα ευρήματα, καθώς σε κάποιους σταθμούς βρέθηκαν πολύ περισσότερα από άλλους. Τώρα τα πράγματα έχουν εξισορροπηθεί αρκετά», δήλωσε η Διευθύντρια Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Ευ. Γερούση.

Αρχαιότητες στον Πειραιά 

Να μην διατηρηθούν οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν στην πλατεία Αγ. Κωνσταντίνου στον Πειραιά, στο πλαίσιο του έργου «Επέκταση της γραμμής 3 της Αττικό Μετρό ΑΕ, τμήμα Χαϊδάρι-Πειραιάς», κατέληξαν τα μέλη του ΚΑΣ. Οι 10 δεξαμενές και τα 31 φρεάτια, που εντοπίστηκαν στον υπό διαμόρφωση σταθμό του Δημοτικού Θεάτρου, αποτελούσαν μέρος του συστήματος ύδρευσης του αρχαίου Πειραιά, το οποίο εντασσόταν στο προηγμένο για την εποχή του ρυμοτομικό σύστημα του Ιππόδαμου. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στην περιοχή του Πειραιά περίπου 600 τέτοιες δεξαμενές και υδραυλικά συστήματα.

Αν και το έργο από μόνο του είναι πολύ σημαντικό, ωστόσο η διατήρηση κάποιων εκ των δεξαμενών εντός του περιγράμματός του μετρό, όπως αρχικά προτάθηκε, κρίθηκε ως μη κατάλληλη, όχι μόνον από τους εκπροσώπους της εταιρείας, που μίλησαν με αριθμούς, αλλά και από τους αρχαιολόγους. Όπως το παράδειγμα της δεξαμενής 36.

«Η κατάστασή της είναι σαθρή, ενώ το άνω τμήμα της έχει παραβιαστεί. Υπάρχουν άλλα δείγματα από τις εκατοντάδες δεξαμενές που έχουν βρεθεί στον Πειραιά σε πολύ καλύτερη κατάσταση διατήρησης, όπως στον αρχαιολογικό χώρο στην Τερψιθέα και στο Αρχαιολογικό Πάρκο των Αστικών Πυλών», δήλωσε μεταξύ άλλων η προϊσταμένη της αρμόδιας ΚΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Στ. Χρυσουλάκη. Πάντως, στα σχέδια της Εφορείας βρίσκεται η δημιουργία μιας θεματικής έκθεσης εντός του σταθμού που θα είναι αφιερωμένη στην ύδρευση της πόλης και στον ιπποδάμειο σχεδιασμό της και η οποία θα εμπλουτιστεί με εποπτικό υλικό, προπλάσματα και βίντεο. Εξάλλου, ο θεματικός αυτός σταθμός, ο μοναδικός στο Μετρό της Αθήνας, θα αποτελεί και τον καλύτερο πόλο έλξης για τους υπόλοιπους αρχαιολογικούς χώρους, που απέχουν ελάχιστα και περιλαμβάνουν πλούσια ευρήματα σχετικά με το αρχαίο υδραυλικό σύστημα.