«Η συμβολή των ψηφιακών αναπαραστάσεων στη μελέτη αρχαιολογικών δεδομένων από τη Μινωική Κρήτη: Μελέτες περιπτώσεων από το Φουρνί Αρχανών και τη Ζώμινθο» είναι ο τίτλος διάλεξης που θα δώσει ο Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος (Archaeological Computing Research Group, University of Southampton, UK), στο πλαίσιο του Μινωικού Σεμιναρίου, την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014, στις 18.30, στο κτίριο της Αρχαιολογικής Εταιρείας (Πανεπιστημίου 22, Αθήνα).
Όπως αναφέρεται στην περίληψη της ανακοίνωσης: «Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, οι ψηφιακές εικόνες άρχισαν να χρησιμοποιούνται για την παρουσίαση της αρχαιολογικής πληροφορίας. Η εξέλιξη των νέων τεχνολογιών οδήγησε στη συχνά αλόγιστη χρήση των ψηφιακών εργαλείων για την οπτικοποίηση των δεδομένων. Από τότε μέχρι και σήμερα έχουν παραχθεί εκατοντάδες τρισδιάστατες απεικονίσεις αρχαιολογικών θέσεων και αντικειμένων, οι οποίες συχνά αποτελούν αυτοσκοπό, με αποτέλεσμα η αρχαιολογική πληροφορία και το αρχαιολογικό ερώτημα να χάνονται πίσω από την εικόνα. Η συζήτηση γύρω από τις προβληματικές πτυχές της δημιουργίας τέτοιου είδους εικόνων/αναπαραστάσεων επικεντρώνεται συνήθως τόσο στον τεχνολογικό φετιχισμό, όσο και στη δύναμη των εικόνων, που συχνά παρουσιάζουν μία και μόνο –φωτορεαλιστική– αλήθεια δημιουργώντας λανθασμένες εντυπώσεις και βεβιασμένες ερμηνείες. Από την άλλη οι δυνατότητες των ψηφιακών εικόνων έχουν συζητηθεί πολύ λιγότερο σε σχέση με τα όποια προβλήματά τους, ενώ μόνο τα τελευταία χρόνια οι τρισδιάστατες ψηφιακές αναπαραστάσεις χρησιμοποιούνται ως εργαλεία ανάλυσης των αρχαιολογικών δεδομένων: μελέτες ορατότητας, πρόσβασης, στατικότητας, φωτισμού κ.ά.
»Στην ανακοίνωση αυτή θα εξεταστούν παραδείγματα από τη Μινωική Κρήτη, κοιτώντας πέρα από την εικόνα και συζητώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ψηφιακές αναπαραστάσεις ως εργαλεία μελέτης, ανάλυσης και ερμηνείας των αρχαιολογικών δεδομένων. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην εξομοίωση και ανάλυση του φωτός σε διαφορετικά περιβάλλοντα, συζητώντας τη σημασία και το ρόλο του στις δραστηριότητες του παρελθόντος. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τη δημιουργία ψηφιακών αναπαραστάσεων ταφικών κτηρίων στο Φουρνί Αρχανών και με αφορμή σχετικές μελέτες που συνδέουν τον προσανατολισμό των τάφων με το φως του ήλιου και/ή της σελήνης, θα εξεταστεί η επίδραση του φυσικού και του τεχνητού φωτός στο εσωτερικό των ταφικών κτηρίων και θα συζητηθεί τόσο ο λειτουργικός, όσο και ο ενδεχόμενος μεταφυσικός του ρόλος στην αντίληψη της ζωής και του θανάτου από τους ζώντες. Τέλος, η ψηφιακή αναπαράσταση του Χώρου 13 της Ζωμίνθου, που έχει ερμηνευθεί ως εργαστήριο κεραμικής, σε συνδυασμό με τη μελέτη φωτισμού, καθώς και την αρχαιολογική και εθνογραφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε, θα δώσει τη δυνατότητα να συζητηθούν άλλες πιθανές ερμηνείες για τη χρήση του χώρου αυτού.
»Αν και το παρελθόν δεν μπορεί να ανασυσταθεί, η εξέταση των παραπάνω περιπτώσεων από τη Μινωική Κρήτη σκοπό έχει να τονίσει πως η συνετή χρήση των εργαλείων μπορεί να οδηγήσει την αρχαιολογική έρευνα σε νέα μονοπάτια, παρέχοντας καινούργια δεδομένα, υποθέσεις και ερμηνείες, απαντώντας σε σύνθετα ερευνητικά προβλήματα και βοηθώντας στην προσέγγιση του παρελθόντος με μα νέα ματιά».
Η ανακοίνωση θα δοθεί στα ελληνικά συνοδευόμενη από παρουσίαση PowerPoint στα αγγλικά.
