Μία πληρέστερη εικόνα της προσωπικότητας του Μεγάλου Κωνσταντίνου και της εποχής του επιχειρούν να συνθέσουν οι συμμετέχοντες σε διεθνές συνέδριο που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη το Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ σε συνεργασία με το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών και το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου.

Το συνέδριο, οι εργασίες του οποίου ολοκληρώνονται σήμερα και φιλοξενείται στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, έχει τίτλο «Ο Μέγας Κωνσταντίνος και η εποχή του – 1.700 χρόνια από το διάταγμα των Μεδιολάνων». Στο πλαίσιό του, επιστήμονες από όλο τον κόσμο «φωτίζουν» τις πτυχές του Μεγάλου Κωνσταντίνου ως στρατιωτικού και πολιτικού ηγέτη με βάση τις μεταρρυθμίσεις του στη διοίκηση, στο στρατό και στην οικονομία, παρουσιάζουν την πολιτική ιδεολογία του και την αυτοκρατορική ιδέα, τις σχέσεις του με την Εκκλησία, τη μεταστροφή του στο χριστιανισμό, αλλά και θέματα που αφορούν την κοινωνία, την τέχνη και τον πολιτισμό εκείνης της περιόδου.

Η σύγχρονη ιδέα της θρησκευτικής ελευθερίας έχει μακρινή σχέση με τις ιδέες που κυριαρχούσαν την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όμοια με τις σχέσεις που έχει το σύστημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στους νεότερους χρόνους με το ιδεώδες της αθηναϊκής δημοκρατίας της κλασικής εποχής, επισήμανε ο βυζαντινολόγος Ευάγγελος Χρυσός κατά την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου.

«Στην εποχή μας ζούμε μία αναζωπύρωση του φονταμενταλισμού, ως τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς που αποκλείει με τρόπο βάναυσο την ιδιαιτερότητα στην πίστη και αποκλείει τη θρησκευτική παραλλαγή. Έτσι π.χ. οι κοινότητες Σουνιτών και Σιιτών βρίσκονται σε διαρκή σύγκρουση αλληλοεξόντωσης, η Αλ Κάιντα βλέπει τους χριστιανούς όπου γης ως μισητούς συνεχιστές των Σταυροφόρων κατακτητών του Μεσαίωνα και με αυτό τον τρόπο δικαιολογεί ένα διαρκή λεγόμενο ιερό πόλεμο εναντίον τους που μόνον ως τρομοκρατία μπορεί να χαρακτηριστεί», υπογράμμισε.

Τόνισε ακόμη ότι την έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας τη βρίσκουμε στο άρθρο 13 του Συντάγματος της Ελλάδας και η προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας προβλέπεται στο άρθρο 8 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1948 και συναντάται στο άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου του 1950.

Το θέμα της προσχώρησης του Μεγάλου Κωνσταντίνου στον Χριστιανισμό είναι σημείο αμφιλεγόμενο. Άλλοι ισχυρίζονται ότι ήταν το επιστέγασμα εσωτερικού φρονήματος και άλλοι μία εκδήλωση καθαρά εξωτερική που οφείλεται σε πολιτικούς υπολογισμούς, τόνισε ο κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής, Μιχαήλ Τρίτος.

«Η σύγχρονη έρευνα έχει αποδείξει ότι χωρίς να παραθεωρήσει και τις πολιτικές εκτιμήσεις του για τη δυναμικότητα των χριστιανών στη ζωή της αυτοκρατορίας το κέντρο βάρους των επιλογών του ήταν η προσωπική του πίστη, απόρροια της επίδρασης που άσκησε πάνω του η χριστιανή μητέρα του, Ελένη», ανέφερε.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος με το Διάταγμα των Μεδιολάνων μετέτρεψε το ρου της ιστορίας γι’ αυτό η μνήμη του συγκεκριμένου αυτοκράτορα παραμένει ως μνήμη Αγίου, υπογράμμισε ο Θεόδωρος Γιάγκου, πρόεδρος του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, σημειώνοντας ότι η συμβολή του Μεγάλου Κωνσταντίνου ήταν καθοριστική και στη διατύπωση του ορθοδόξου δόγματος και στη διαμόρφωση των εκκλησιαστικών θεσμών.

«Είναι γεγονός ότι αν δεν ήταν η εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, δεν θα υπήρχε και η δική μας εποχή τώρα σε σχέση με την ελευθερία της θρησκείας και της τέλεσης όλων εκείνων τα οποία αφορούν στην ελευθερία των θρησκευτικών συνειδήσεων των ανθρώπων», επισήμανε ο πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, π. Στέφανος, εκπροσωπώντας τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο.

Η φετινή επέτειος αφορά σε ένα σημαντικό σταθμό όχι μόνο για την ιστορία της εκκλησίας, αλλά και της ύστερης αρχαιότητας και του βυζαντινού κόσμου στη γραμματεία της οποίας, κοσμική και εκκλησιαστική, ο Μέγας Κωνσταντίνος κατέχει ευνόητα εξέχουσα θέση, τόνισε ο πρόεδρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών, Αν. Καθηγητής του Τμήματος Βυζαντινής Θεολογίας Συμεών Πασχαλίδης

Η ανακήρυξη του χριστιανισμού ως ανεκτής θρησκείας από το ρωμαϊκό κράτος, πράξη που νομικά τελέστηκε με το διάταγμα των Μεδιολάνων το 313 μ.Χ., όπως αποδείχθηκε από την έκβαση της ιστορίας ήταν σημαντικότατη, είπε και υπογράμμισε ότι το διεθνές συνέδριο στη Θεσσαλονίκη είναι και το μοναδικό που πραγματοποιείται φέτος στον ελληνικό χώρο με αφορμή την επέτειο των 1.700 χρόνων από το διάταγμα των Μεδιολάνων.