Από την περίφημη Στήλη της Ροζέτας (του 196 π.Χ. με εγχάρακτο κείμενο σε δύο γλώσσες δύο αρχαίων λαών, των Αιγυπτίων και των Ελλήνων, με τρία διαφορετικά συστήματα γραφής: ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακά, ελληνικά), τους δίγλωσσους και τρίγλωσσους (στα ελληνικά, κοπτικά και αραβικά) παπύρους του 7ου-9ου αιώνα, μέχρι τις σύγχρονες ελληνοαραβικές μεταφράσεις λογοτεχνικών και άλλων κειμένων, η γλώσσα αποτελούσε και αποτελεί φορέα πολιτισμού των λαών και η μετάφραση την επιχείρηση ειρηνικής προσέγγισής τους.

«Η γλώσσα ως φορέας πολιτισμού: Η συμβολή του ελληνοαραβικού μεταφραστικού κινήματος» ήταν το θέμα εκδήλωσης που διοργανώθηκε στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ), στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 3ης Πολιτιστικής Αιγυπτιακής Εβδομάδας, που διοργανώνει το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

«Ο άνθρωπος, διά της γλώσσας, αντιλαμβάνεται την ταξινομία του κόσμου, κάθε λαός διά της γλώσσας συλλαμβάνει και οργανώνει τον κόσμο του και η ουσιαστική γνωριμία κάθε λαού επιτυγχάνεται διά της μελέτης της γλώσσας του – της πλέον ουσιώδους έκφρασης της ύπαρξής του», τόνισε –μεταξύ άλλων– ο υποδεχόμενος τους ομιλητές πρόεδρος του ΔΣ του ΙΜΧΑ Γιάννης Τσεκούρας, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Στην εισήγησή του, ο ομότιμος καθηγητής έκανε αναφορές στη «γέννηση» των μεταφράσεων (των ελληνικών στη γλώσσα του αραβικού κόσμου), οι οποίες άρχισαν προχριστιανικά και κορυφώθηκαν το 12ο μ.Χ αιώνα, που θεωρείται ο «αιώνας της μετάφρασης», ενώ φτάνοντας στις σύγχρονες μεταφράσεις, τόνισε ότι «προϋποθέτουν πλέον πολιτική, κειμενική και συγκεκριμένου πολιτικού πεδίου βαθύτερη γνώση των μεταφραστών».

Στην περίφημη Στήλη της Ροζέτας αναφέρθηκε ο Χισάμ Νταρουίς, μορφωτικός ακόλουθος της Πρεσβείας της Αιγύπτου, χαρακτηρίζοντάς την ως «το πρώτο δείγμα μετάφρασης στην ιστορία της ανθρωπότητας».

«Οι δίγλωσσοι ελληνοαραβικοί πάπυροι – υπόδειγμα ιστορικής συνάντησης γλωσσών» ήταν το θέμα που ανέπτυξε στην εισήγησή της η Εβίνα Μπαντάουη, αραβολόγος- υποψήφια διδάκτορας αραβολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Λίστες… φοροοφειλετών του 7ου μ.Χ αιώνα «περασμένες» στους παπύρους της εποχής σε… τρεις γλώσσες (κοπτικά, αραβικά, ελληνικά) ήταν οι πάπυροι –από τα πρώτα μεταφραστικά κείμενα– που παρουσίασε η κ. Μπαντάουη αναφερόμενη, παράλληλα, στη μακρά πολιτική, οικονομική, ιδεολογική και τελικά και… γλωσσολογική συγκατοίκηση Ελλήνων- Αράβων καθώς και σε σειρά όρων της ελληνικής γλώσσας που «πέρασαν» σχεδόν αυτούσιοι στην αραβική γλώσσα (δημοκρατία, δημαγωγία, δράμα, κωμωδία, καδής, καράβι… ακόμα και ο όρος «λούγα» – εκ του ελληνικού «λόγος»- «γλώσσα») μεταγραμμένοι απλώς με αραβικά γράμματα.

Στη γλώσσα ως φορέα ιδεολογίας και τελικά οικονομικού, γεωστρατηγικού και –μέσω αυτών– θρησκευτικού και τελικά πολιτικού ελέγχου του αραβικού κόσμου αναφέρθηκε ο Χασάν Μπαντάουη, αραβολόγος-βυζαντινολόγος, επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ.

Στην εισήγησή του με θέμα «Φορείς του Βυζαντινού Πολιτισμού στους Άραβες», ο κ. Μπαντάουη τόνισε –μεταξύ άλλων– ότι «φορέας του βυζαντινού πολιτισμού στους Άραβες υπήρξαν ακόμη και οι ίδιοι οι Άραβες έμποροι – μέλη των καραβανιών που μετέφεραν στις πατρίδες τους τη γλώσσα, τις συνήθειες, τα ήθη του βυζαντινού πολιτισμού, αλλά ακόμα και το ίδιο το… Κοράνι – η Ιερά Βίβλος του Ισλάμ (υπό την έννοια ότι τοποθετείται υπέρ του μονοθεϊσμού, άρα του Χριστιανισμού, και εναντίον του πολυθεϊσμού, άρα των Περσών και της θρησκείας τους).