Την ολοκλήρωση της τρίτης ανασκαφικής περιόδου του Τμήματος Κλασικής Αρχαιολογίας του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Jagiellonian Κρακοβίας, Πολωνίας, ανακοίνωσε το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Στόχος του προγράμματος είναι η έρευνα της Αγοράς της αρχαίας Πάφου, πρωτεύουσας της Κύπρου κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο.
Η ανασκαφή διενεργήθηκε μεταξύ 12ης Αυγούστου και 20ης Σεπτεμβρίου 2013, υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Ewdoksia Papuci-Władyka με τη συμμετοχή ομάδας σαράντα ατόμων, μεταξύ των οποίων είκοσι εννέα φοιτητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές και εθελοντές. Στόχος της αποστολής δεν ήταν μόνο η ανασκαφή αλλά και εργασίες συντήρησης εκ μέρους των μελών του Ινστιτούτου, οι οποίες περιελάμβαναν τη συντήρηση των μεταλλικών αντικειμένων των προηγούμενων ανασκαφικών περιόδων. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συντήρηση των νομισμάτων, τα οποία μαζί με την κεραμική αποτελούν τα σημαντικότερα στοιχεία για τη χρονολόγηση των κτηρίων που ανασκάπτονται αλλά και για τη χρονολόγηση του χώρου γενικότερα.
Η έρευνα συνεχίστηκε στην Τομή ΙΙ, η οποία ανασκάπτεται από την πρώτη ανασκαφική περίοδο στο κέντρο της ανατολικής στοάς. Η Τομή ΙΙ επεκτάθηκε προς τα νότια, όπου εντοπίστηκαν νέα δωμάτια, ο αριθμός των οποίων συνολικά αυξήθηκε στα δεκαπέντε. Τα περισσότερα από αυτά θα ήταν καταστήματα (tabernae) τα οποία βρίσκονταν στην ανατολική πλευρά της Αγοράς. Στη βόρεια πλευρά της Τομής ΙΙ ολοκληρώθηκε η ανασκαφή στα δωμάτια 6 και 7, όπου τα ανευρεθέντα ερείπια χρονολογούνται στην Ελληνιστική και πρώιμη Ρωμαϊκή περίοδο.
Οι έρευνες συνεχίστηκαν και στη νότια πλευρά, στα δωμάτια 3 και 5, η ανασκαφή των οποίων είχε αρχίσει κατά την περασμένη περίοδο, καθώς και στα νέα δωμάτια 13-15. Τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ανήκουν σε διάφορες φάσεις: Φάση Ι – Ελληνιστική περίοδος. Φάση ΙΙ – ανακατασκευή στην εποχή του Αυγούστου, πιθανόν μετά το σεισμό του 15 π.Χ., όταν ανεγέρθηκε η πρώτη στοά της ρωμαϊκής Αγοράς. Φάση ΙΙΙ – ανακατασκευή μετά την καταστροφή από το σεισμό του 70 μ.Χ., και τέλος Φάση IV – ανακατασκευή μετά από σεισμό στην εποχή του Αδριανού, όταν κτίστηκε η τελευταία φάση της στοάς της Αγοράς, αυτή που είναι σήμερα ορατή. Η χρονολόγηση που δίδεται στο παρόν στάδιο των ερευνών είναι προσωρινή εφόσον πρέπει να συσχετιστεί με τα αρχαιολογικά ευρήματα κυρίως την κεραμική και τα νομίσματα, αλλά χρειάζεται ακόμη επιπρόσθετη ανασκαφική έρευνα.
Η έρευνα στο δωμάτιο 13 αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντική. Στο χώρο αυτό είχε εντοπιστεί δεξαμενή με ορθογώνιο άνοιγμα. Η δεξαμενή φαίνεται ότι είναι πρωιμότερη της πρώτης φάσης της στοάς της Αγοράς και μάλλον χρονολογείται στην Ελληνιστική περίοδο, όπως συνάγεται από την κεραμική και τα νομίσματα. Κατά την ανέγερση της στοάς, πιθανόν στα χρόνια του Αυγούστου, ο δυτικός τοίχος της δεξαμενής κατεδαφίστηκε, αργότερα ξανακτίστηκε με διαφορετική τεχνική και αποτέλεσε μέρος των θεμελίων της στοάς.
Το 2013 ανοίχθηκε μια νέα τομή, η Τομή ΙΙΙ, στη βόρεια πλευρά της νότιας στοάς της Αγοράς με στόχο τον πιθανό εντοπισμό κατασκευών πρωιμότερων της ρωμαϊκής Αγοράς. Στο χώρο αυτό εντοπίστηκαν δέκα τοίχοι, τμήματα δαπέδων και άλλα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Η μελέτη της κεραμικής που εντοπίστηκε στα βαθύτερα στρώματα κοντά στους τοίχους αποδεικνύει ότι οι κατασκευές χρονολογούνται στην Ελληνιστική περίοδο και ότι αργότερα, κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, καλύφθηκαν από παχύ στρώμα επίχωσης. Στο παρόν στάδιο είναι αδύνατο να αναφέρουμε εάν οι κατασκευές αυτές συνδέονται με την ελληνιστική Αγορά. Η έρευνα της Τομής ΙΙΙ θα συνεχιστεί στην επόμενη ανασκαφική περίοδο.
Στη φετινή αποστολή, εκτός των αρχαιολόγων και των άλλων επιστημόνων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, έλαβαν μέρος και δύο γεωφυσικοί επιστήμονες, οι οποίοι συμβάλουν στη δημιουργία μιας ηλεκτρονικής μακέτας του χώρου. Μετά το πέρας των ανασκαφών λήφθηκαν αεροφωτογραφίες του χώρου με ειδική συσκευή (quadocopter), η οποία ήταν εξοπλισμένη με ηλεκτρονική φωτογραφική μηχανή.
Τα στοιχεία που περισυλλέγησαν κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο θα αναλυθούν στην Κρακοβία και θα ενταχθούν στην πρώτη μελέτη που θα αποσταλεί για δημοσίευση στην Επετηρίδα του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου.
