Μια πρωτότυπη έκθεση, που για πρώτη φορά συνδυάζει μοναδικά έργα αρχαίας τέχνης με σύγχρονες δημιουργίες, συνδυασμένες εξαρχής γι’ αυτόν τον σκοπό, θα ξεκινήσει στο Μουσείο Καλών Τεχνών των Βρυξελλών (Palais des Beaux-Arts).

Η έκθεση «Ναυτίλος: Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα», που θα διαρκέσει τρεις μήνες, πραγματοποιείται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Ελλάδας για την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014.

«Κεντρικός της άξονας είναι η Θάλασσα και η συμβολή της στον πολιτισμό που αναπτύχθηκε γύρω από τις ακτές του Αιγαίου και του Ιονίου με όλες τις έννοιες τις οποίες περικλείει: των δρόμων, της περιπέτειας, της επικοινωνίας, της πνευματικότητας. Μέσα σ’ αυτή τη λογική, οι ενότητες περιλαμβάνουν αρχαίες και σύγχρονες δημιουργίες όχι σε αυστηρή χρονολογική παράθεση, αν και η έκθεση διατηρεί μια χρονολογική ακολουθία, αλλά με μια εννοιολογική και θεματική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ τους». Τα παραπάνω δήλωσε η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, τα μέλη του οποίου έδωσαν στην περιοδική έκθεση όχι μόνο τα εύσημα, αλλά και το «πράσινο φως».

Συνολικά, στις Βρυξέλλες θα μεταβούν 88 αρχαία έργα από 23 δημόσια μουσεία και συλλογές από όλη την επικράτεια, μεταξύ των οποίων το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο της Ακρόπολης, το Επιγραφικό και το Νομισματικό Μουσείο, τα Αρχαιολογικά Μουσεία του Πειραιά, των Δελφών, της Ολυμπίας, της Θήρας, της Δήλου, της Καλύμνου και του Ηρακλείου, καθώς και 6 έργα από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Η έκθεση διαρθρώνεται σε έξι ενότητες («Οικολογίες», «Θαλάσσιοι Δρόμοι», «Οδύσσειες», «Ηγεμονία», «Οικουμένη», «Πίστη»), που προβάλλουν και αναπτύσσουν έννοιες όπως η επικοινωνία, η έμπνευση, η τεχνολογία, αλλά και η ενοποίηση που συνεπάγεται η θάλασσα, καθώς και η θρησκευτικότητα και η πνευματικότητα που διαπνέει τη σχέση των ανθρώπων με αυτή. Χρονολογικά ξεκινά από τα πρώτα ταξίδια στις προϊστορικές Κυκλάδες, συνεχίζει διασχίζοντας τους θαλάσσιους δρόμους της Μινωικής Κρήτης, τον διάδοχο μυκηναϊκό κόσμο, τις «οδύσσειες» του αποικισμού και την περίοδο της αθηναϊκής ηγεμονίας, για να καταλήξει στην αλληλεπίδραση της ελληνιστικής οικουμένης.

Σε συνύπαρξη με τα αρχαία έργα, αλλά και με τη θεματική της έκθεσης, βρίσκονται οι σύγχρονες δημιουργίες που επιλέχθηκαν για να αναδείξουν αυτή τη βιωματική σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα. Προέρχονται από διαφορετικές τάσεις και ρεύματα της ελληνικής εικαστικής δημιουργίας των τελευταίων χρόνων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα εκφραστικών μέσων και τεχνικών, όπως η φωτογραφία, η ζωγραφική, τα χαρακτικά, οι οπτικές και ηχητικές δράσεις, η video art, οι γλυπτικές εγκαταστάσεις και η performance. Μεταξύ των καλλιτεχνών συγκαταλέγονται οι Αιμιλία Παπαφιλίπου, Βλάσης Κανιάρης, Στράτος Καλαφάτης, Κατερίνα Καλούδη, Γιώργος Γυπαράκης, Σπύρος Στάβερης, Μάριος Σπηλιόπουλος, Μαίρη Σχοινά κ.ά.

Τη συγγραφή του καταλόγου που θα συνοδεύει την έκθεση –η οποία σχεδιάζεται να «ταξιδέψει» και αλλού, ίσως και στην Ελλάδα– πραγματοποίησαν οι καθηγητές Βασίλειος Λαμπρινουδάκης και Νικόλαος Σταμπολίδης ως προς το αρχαιολογικό της σκέλος, και ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργος Τζιρτζιλάκης, ως προς τη σύγχρονη δημιουργία. Η έκθεση στις Βρυξέλλες θα πλαισιωθεί από το δρώμενο «Η Μεσόγειος έρημος» του Γιώργου Κουμεντάκη, καθώς και από ένα συνέδριο ίδιας θεματικής με την έκθεση που διοργανώνει η Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με τη Βελγική Αρχαιολογική Σχολή.

Παράλληλα και με αφορμή την ελληνική προεδρία στην ΕΕ, θα διεξαχθεί τον Μάρτιο στην Αθήνα το συνέδριο με τίτλο «Πολιτιστική Κληρονομιά προς μια κοινή προσέγγιση για μια βιώσιμη Ευρώπη», που θα αφορά στη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την εξεύρεση νέων τρόπων χρηματοδότησης, αλλά και την ενδυνάμωση των ανθρώπινων αξιών που συνιστούν την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Τέλος, με την ευκαιρία της ελληνικής προεδρίας ένα από τα γραμματόσημα που θα εκδοθούν θα απεικονίζει τμήμα τοιχογραφίας από την Ίκλαινα Μεσσηνίας.