Μια περιήγηση στους νεότερους χρόνους –από την οικονομική και καλλιτεχνική άνθηση του ελληνισμού τον 18ο αιώνα έως τις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους– θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν οι επισκέπτες του Μουσείου Μπενάκη την τρίτη Πέμπτη κάθε μήνα, από τον Νοέμβριο του 2013 έως τον Μάιο του 2014.

Η Ξένια Πολίτου, επιμελήτρια των Συλλογών Νεοελληνικού Πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη, μας δίνει μια γεύση από το τι μπορούμε να περιμένουμε:

«Η ξενάγηση στις Συλλογές του Νεοελληνικού Πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη αποσκοπεί στην εξοικείωση των επισκεπτών με έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής που διαμορφώθηκε την εποχή της λατινικής και οθωμανικής κυριαρχίας και επικράτησε μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

»Ανάλογα με την ιστορική διαδρομή αλλά και τη γεωγραφική θέση του κάθε τμήματος του κατακερματισμένου ελληνικού χώρου την περίοδο αυτή, διαμορφώνεται μια τέχνη με ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά. Οι ιστορικές συγκυρίες, οι μικρότερες ή μεγαλύτερες περίοδοι κατάκτησης από Λατίνους και Οθωμανούς, οι θαλάσσιοι ή χερσαίοι εμπορικοί δρόμοι που μεταφέρουν αγαθά και ιδέες καθορίζουν το ιδιαίτερο εκείνο μείγμα ξένων επιδράσεων και γηγενών στοιχείων που χαρακτηρίζει κάθε γεωγραφική ενότητα.

»Η περιήγηση ακολουθεί γεωγραφική διαδρομή, προσπαθώντας να αναδείξει τόσο τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής όσο και τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Από το Αιγαίο μέχρι τη Βόρεια Ελλάδα, περνώντας από τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, και από τα Επτάνησα και τη Θεσσαλία μέχρι την Πελοπόννησο, τη Στερεά και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, η περιήγηση στα αντικείμενα της συλλογής –φορεσιές και κεντήματα, ξυλόγλυπτα και λιθανάγλυφα, κοσμήματα και αντικείμενα αργυροχοΐας, κεραμικά και γυάλινα σκεύη– επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που αφορούν τον τρόπο ζωής στην Ελλάδα των νεότερων χρόνων αλλά και τους παράγοντες που τον διαμόρφωσαν.

»Πώς οργανώνεται η καθημερινότητα μέσα στο μονόχωρο νησιωτικό σπίτι και πώς απομονώνεται ο χώρος του ύπνου; Ποια είναι η πραγματική προέλευση των “ροδίτικων” κεραμικών; Τι σχέση έχει μια βενετσιάνικη δαντέλα που βρέθηκε στη Μήλο με τους κεντητούς ποδόγυρους των πολύπτυχων κρητικών φορεμάτων; Τι κοινό έχουν οι γυναικείες φορεσιές της Καλύμνου, του Πόντου, των Ιωαννίνων και της οθωμανικής Αθήνας; Ποιο έπιπλο δε λείπει από κανένα ελληνικό σπίτι και ποιες είναι οι βασικές τεχνικές διακόσμησής του; Πώς βρέθηκε τόσος μεγάλος αριθμός ιταλικών κεραμικών στο σκυριανό σπίτι και πώς εξηγούνται οι ελληνικές επιγραφές τους; Από ποια στοιχεία της φορεσιάς της ξεχωρίζει κανείς την παντρεμένη γυναίκα στα χωριά της κεντρικής Μακεδονίας; Πού οφείλεται ο πλούτος των αστικών πληθυσμών της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας που χτίζει αρχοντικά στον τύπο της οθωμανικής οικίας; Ποια ανδρικά και γυναικεία ενδύματα ράβονται και κεντιώνται αποκλειστικά από άνδρες μαστόρους; Ποιες οι διαφορές στα υλικά, στις τεχνικές και στη διακοσμητική αντίληψη ανάμεσα στα κοσμήματα του νησιωτικού χώρου και της ηπειρωτικής Ελλάδας; Πώς επηρεάζει η πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας Αμαλία τις γυναικείες φορεσιές των αστικών κέντρων της μετεπαναστατικής Ελλάδας; Πότε καθιερώνεται η φουστανέλα ως βασικό ένδυμα των αγροτικών πληθυσμών της Πελοποννήσου και της Ρούμελης;

»Η ξενάγηση επιχειρεί να δώσει μια απάντηση στα ερωτήματα τα οποία τα αντικείμενα της συλλογής γεννούν στον επισκέπτη και να φέρει στην επιφάνεια τις κρυμμένες ιστορίες τις οποίες τα ίδια τα εκθέματα αφηγούνται σιωπηλά».

Ημέρες και ώρες ξεναγήσεων

Οι ξεναγήσεις στις συλλογές Νεοελληνικού Πολιτισμού πραγματοποιούνται την τρίτη Πέμπτη κάθε μήνα, 16.00-17.00, με κόστος συμμετοχής 3€, κατανεμημένες ως εξής για το προσεχές διάστημα: 21 Νοεμβρίου 2013, 19 Δεκεμβρίου 2013, 23 Ιανουαρίου 2014, 20 Φεβρουαρίου 2014, 20 Μαρτίου 2014, 24 Απριλίου 2014.

Μουσείο Μπενάκη, Κεντρικό Κτήριο, Κουμπάρη 1 και Βασιλίσσης Σοφίας. Δηλώσεις συμμετοχής στο τηλέφωνο 210 3671 015 (Δευτέρα-Πέμπτη, 10.00-14.00).