Ευχάριστες οι εξελίξεις για τρία μνημεία με τα οποία ασχολήθηκε συστηματικά τα τρία τελευταία χρόνια η οργάνωση Μonumenta.

Στον χαρακτηρισμένο ως ιστορικό μνημείο νερόμυλο του Εμπειρίκου, στις Στενιές της Άνδρου, είχε αρχίσει να κτίζεται στον κηρυγμένο περιβάλλοντα χώρο του οικοδομή. Αμέσως,  εκπρόσωποι της Monumenta ειδοποίησαν την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής, η οποία ταχύτατα διέκοψε τις εργασίες. Πριν λίγες μέρες το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων γνωμοδότησε κατά της έγκρισης των οικοδομικών εργασιών πλησίον του μνημείου. Η οικοδομή βέβαια δεν παύει να υπάρχει πια δίπλα στο εντυπωσιακό αυτό δείγμα της προβιομηχανικής μας κληρονομιάς!

Το 2011 επίσης είχα κατατεθεί από τη Monumenta αίτηση χαρακτηρισμού οικίας των αρχών του 20ού αιώνα στο Κάτω Ελληνικό (Λεωφ. Ποσειδώνος και Βήτα 1), μετά από ειδοποίηση για τις αφαιρέσεις μορφολογικών της στοιχείων και την κατεδάφιση άλλης ενδιαφέρουσας οικίας κοντά της. Πριν λίγες ημέρες, το Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του ΥΠΕΚΑ ενημέρωσε ότι το κτήριο κρίθηκε διατηρητέο με την 28796/7.5.2013 απόφαση.

Τέλος, τον Νοέμβριο του 2011, είχαν κατεδαφιστεί η κατοικία και το Κέντρο Συμποσίων στον οικισμό Απολλώνιο στο Πόρτο Ράφτη, έργα του αρχιτέκτονα πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη. Η Monumenta ενημέρωσε αμέσως για την κατεδάφιση τις αρμόδιες υπηρεσίες του τότε Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και ζήτησε τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέου μνημείου. Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής έστειλε στις 4 Νοεμβρίου στο Πολεοδομικό Γραφείο Δήμου Μαρκόπουλου έγγραφο με το οποίο ενημέρωνε ότι δεν έχει χορηγήσει την απαιτούμενη έγκριση κατεδάφισης, ζητώντας να διαπιστώσουν το αληθές της καταγγελίας και να προβούν στις κατά νόμον ενέργειες. Μετά την κατεδάφιση η Monumenta ζήτησε τον χαρακτηρισμό των παραπάνω κτηρίων και χώρων τους ως ιστορικού τόπου.

Ωστόσο πριν λίγο καιρό ήρθε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στο οποίο είχε γίνει προσφυγή για να ακυρωθεί το πρακτικό της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ανατολικής Αττικής, με το οποίο εγκρίθηκε η κατεδάφιση της οικίας του Κωνσταντίνου Δοξιάδη και της άδειας κατεδάφισης της Πολεοδομίας Μαρκόπουλου. Η απόφαση του ΣτΕ ακυρώνει ως αναιτιολόγητες την άδεια κατεδάφισης και την απόφαση της ΕΠΑΕ. Η απόφαση αυτή, το κείμενό της οποίας αποτελεί έναν ύμνο για το έργο αυτό του Δοξιάδη, θεωρούμε ότι είναι καθοριστική για το μέλλον της σύγχρονης αρχιτεκτονικής της χώρας. Η Monumenta μετά την απόφαση αυτή ζήτησε εκ νέου από την αρμόδια ΕΝΜ τον χαρακτηρισμό ως ιστορικού τόπου, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα πια, αφού το ΣτΕ κάνει λόγο για τη δυνατότητα κήρυξής παρά τη μερική ή ολική κατεδάφιση.

Η αρχιτεκτονική κληρονομιά και γενικότερα τα μνημεία δεν σταματούν ποτέ να κινδυνεύουν, ειδικά σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Η Monumenta προσπαθεί με όσες δυνάμεις διαθέτει για την προστασία τους.