Άρωμα από Κυκλάδες θα πλημμυρίσει το Λούβρο την Παρασκευή 7 Ιουνίου 2013 (στις 11.00). Ο Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν θα παρουσιάσει τα ευρήματα της ανασκαφής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη θέση «Βρυόκαστρο» της Κύθνου σε διάλεξή του με τίτλο «Le “trésor” du Temple de Kythnos (Cyclades) et sa portée pour l’étude du sanctuaire grec archaïque» (Ο «Θησαυρός» της Κύθνου και η συνεισφορά του στην κατανόηση του αρχαϊκού ελληνικού ιερού).
Από το 2002 έως το 2006, η ανασκαφική ομάδα του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (ΙΑΚΑ) του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, επικεφαλής της οποίας ήταν ο καθηγητής Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν, έκανε μια σημαντική ανακάλυψη, φέρνοντας στο φως το ασύλητο άδυτο ενός ναού, που χρονολογείται στην Αρχαϊκή περίοδο. Στον χώρο βρέθηκαν πολυάριθμα αφιερώματα από πολύτιμα μέταλλα, κυρίως κοσμήματα, και μεγάλη ποικιλία από πολυτελή αντικείμενα, που χρονολογούνται κυρίως από τον 7ο έως τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά χρονολογούνται στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, ενώ βρέθηκαν και άλλα που χρονολογούνται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Τα ευρήματα στο άδυτο κατά πάσα πιθανότητα είχαν μεταφερθεί εκεί κατά την Ελληνιστική περίοδο, μετά την καταστροφή του ναού από σεισμό. Μια δεύτερη βίαιη καταστροφή, λίγο καιρό αργότερα, οδήγησε στην οριστική κατάρρευση του οικοδομήματος επιτρέποντας έτσι τη διατήρηση του περιεχομένου του μέχρι σήμερα.
Ο πλούτος των ευρημάτων τόσο από το εσωτερικό του ναού όσο και από τον εκτεταμένο «αποθέτη» που αποκαλύφθηκε κοντά στο ναό είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Τα αφιερώματα, κυρίως κοσμήματα, ήταν κατασκευασμένα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, καρνεαλίτη, ορεία κρύσταλλο, υαλόμαζα, φαγεντιανή, κεχριμπάρι, ημιπολύτιμους λίθους κ.λπ. Βρέθηκαν επίσης οστέινα κοσμήματα και μικροαντικείμενα, ορισμένα από ελεφαντόδοντο. Στα ευρήματα συγκαταλέγονται και αντικείμενα εισηγμένα από όλο τον Αιγαιακό κόσμο, καθώς και από την Ανατολική και Δυτική Μεσόγειο (Φοινίκη, Αίγυπτο, Νότια Ιταλία).
Όσον αφορά την κεραμική, βρέθηκε μεγάλος αριθμός από πήλινα ειδώλια (κυρίως καθήμενες γυναικείες μορφές) και αγγεία, θραυσμένα αλλά και αρκετά ακέραια, προερχόμενα από διάφορα κέντρα παραγωγής του Αιγαιακού χώρου (Κυκλάδες, Ανατολική Ελλάδα και Ιωνία, Κόρινθο, Αθήνα και Αττική). Κάποια, μάλιστα, από τα αθηναϊκά μελανόμορφα αγγεία μπορούν να αποδοθούν σε γνωστούς ζωγράφους.
Κρίνοντας από το είδος των ευρημάτων και την αρχιτεκτονική δομή του ιερού (δίδυμος ναός και δύο βωμοί νότια από αυτόν) η λατρεία ίσως σχετιζόταν με δύο θεότητες, με πιθανότερους υποψήφιους, προς το παρόν, τον Απόλλωνα και την Άρτεμη.
Ο δίδυμος ναός με τους δύο βωμούς του βρισκόταν σε ένα πλάτωμα το οποίο περιβαλλόταν από ένα μνημειακό ανάλημμα, μήκους πάνω από 60 μέτρων, το οποίο ενδεχομένως ανήκει στην Ελληνιστική περίοδο και σηματοδοτεί την αναδιοργάνωση ολόκληρου του άνω πλατώματος της αρχαίας πόλης, ώστε να πραγματοποιούνται συγκεντρώσεις μεγάλης κλίμακας. Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να βρισκόταν εδώ η Αγορά των Κυθνίων. Αυτή η άποψη ενισχύεται περαιτέρω από την αποκάλυψη και ανασκαφή (από το 2009), λίγα μέτρα χαμηλότερα, ενός μεγάλου οικοδομήματος δημόσιου χαρακτήρα που χρονολογείται στην Ύστερη Κλασική και Ελληνιστική περίοδο. Η αρχιτεκτονική δομή και τα ευρήματα, στα οποία περιλαμβάνονται αναθήματα και μολύβδινα σταθμία των Κυθνίων, δηλώνουν ότι το οικοδόμημα ίσως ήταν το Πρυτανείο.
Οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας στην Κύθνο διεξήχθησαν έως το 2011, με τη συνεργασία της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
