Στέγες και τοίχοι που καταρρέουν, οξειδωμένα μεταλλικά στοιχεία, συσσωρευμένα σκουπίδια δίπλα στα κτίρια, νερά που διαβρώνουν τον σημαντικό μηχανολογικό εξοπλισμό. Η εικόνα ετοιμορροπίας του άλλοτε ακμαίου διατηρητέου βιομηχανικού συγκροτήματος Φιξ στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε την παρέμβαση επιτροπής του υπουργείου Πολιτισμού, που διατύπωσε προτάσεις για την αντιμετώπιση του κινδύνου κατάρρευσης του συγκροτήματος.

Η επιτροπή συγκροτήθηκε με βάση το άρθρο 41 για την «Προστασία των ετοιμόρροπων μνημείων» του νόμου 3028/2002. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο, εάν ο φέρων οργανισμός ενός μνημείου έχει υποστεί επικίνδυνες βλάβες και είναι έτοιμος να καταρρεύσει, συγκροτείται με απόφαση του υπουργού Πολιτισμού πενταμελής επιτροπή που ελέγχει την κατάσταση και προτείνει μέτρα, με την προϋπόθεση ότι διαφυλάσσεται η αυθεντικότητα του μνημείου. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και όταν κρίνει ότι η διατήρηση του μνημείου είναι αδύνατη, η επιτροπή μπορεί να εισηγηθεί τη μερική ή ολική κατεδάφισή του.

Η επιτροπή που ορίστηκε για το Φιξ με πρόεδρο τον προϊστάμενο του Τμήματος Προστασίας Νεωτέρων Μνημείων της Διεύθυνσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς, Αλέξανδρο Ξενάκη, διαπίστωσε ότι τα παλαιότερα και πλέον αξιόλογα διατηρητέα κτίρια του συγκροτήματος καταρρέουν, ενώ αντίθετα σε καλή κατάσταση διατηρούνται τα κτίσματα των δεκαετιών ’50 και ’60.

Επίσης, τα μέλη της επιτροπής έκριναν ότι στην παρούσα φάση η διατήρηση του συγκροτήματος είναι δυνατή και ο κίνδυνος κατάρρευσης μπορεί να αποτραπεί με τα υπάρχοντα μέσα. Ως εκ τούτου, δεν τίθεται θέμα ολικής ή μερικής κατεδάφισής του.

Για την προστασία του μνημειακού συγκροτήματος και την άρση της επικινδυνότητας η επιτροπή υπέδειξε μεταξύ άλλων τον άμεσο καθαρισμό του αύλειου χώρου από την αυτοφυή βλάστηση και τα σκουπίδια, την ασφάλιση των διόδων προς αυτόν, τη σήμανση και λήψη προληπτικών μέτρων απαγόρευσης εισόδου κοινού στον περιβάλλοντα χώρο των διατηρητέων κτιρίων, την προληπτική αντιστήριξη ελεύθερων τοιχοποιιών, τις τοπικές υποστυλώσεις ως τη συνολική αποκατάσταση του συγκροτήματος, την ενίσχυση του φέροντα οργανισμού και τη λήψη μέτρων προστασίας του μηχανολογικού εξοπλισμού από τα όμβρια ύδατα.

Επίσης, πρότεινε την ασφαλή φύλαξη όλων των σημαντικών μορφολογικών, τεχνολογικών ή άλλων στοιχείων των διατηρητέων κτιρίων, που αποτελούν απαραίτητες μαρτυρίες για την τεκμηρίωση της εξέλιξης της τεχνολογίας βιομηχανικών κτιρίων.

Το θέμα εισήχθη προς συζήτηση στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, ωστόσο αποσύρθηκε λόγω αναρμοδιότητας του Συμβουλίου, καθώς σύμφωνα με το νόμο είναι αρμόδιο να συζητήσει τα πρακτικά των επιτροπών μόνο σε περίπτωση που αυτά καταλήγουν σε μερική ή ολική κατεδάφιση των μνημείων. Ως εκ τούτου, το θέμα παραπέμπεται στην αρμόδια περιφερειακή υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού.

Επίσης, το πόρισμα της επιτροπής θα κοινοποιηθεί στον ιδιοκτήτη του Φιξ, προκειμένου να αναλάβει τις υποχρεώσεις του για τη διατήρηση και συντήρηση του μνημείου.