Το κυρίαρχο σενάριο της «εξόδου από την Αφρική», δηλαδή της πρώτης μετανάστευσης των προγόνων μας (Homo sapiens) προς την Ευρώπη και την Ασία, πιθανώς θα πρέπει να αναθεωρηθεί, καθώς μια νέα γενετική ανάλυση απολιθωμάτων εκτιμά ότι η μετακίνηση των πληθυσμών προς το Βορρά έγινε πριν από 62.000 έως 95.000 χρόνια, κάτι που συμφωνεί με παλαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα. Κάποιες άλλες πρόσφατες γενετικές εκτιμήσεις τοποθετούσαν αυτή την «έξοδο» από την «μαύρη ήπειρο» πριν από 130.000 έως 200.000 χρόνια, κάτι όμως που δεν φαίνεται να επιβεβαιώνει η νέα ανάλυση του DNA.

Οι Γερμανοί ερευνητές του πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν και του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας, με επικεφαλής τον γενετιστή Γιοχάνες Κράουζε, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνούς κύρους περιοδικό βιολογίας «Current Biology», σύμφωνα με το «Science», ανέλυσαν –με την τεχνική του ραδιενεργού άνθρακα– μιτοχονδριακό γενετικό υλικό από 11 σκελετούς κυνηγών-συλλεκτών, που ανακαλύφθηκαν στην Ευρώπη και την Ασία και είχαν ηλικία από 40.000 χρόνια έως τον πιο πρόσφατο Μεσαίωνα.

Οι επιστήμονες υπολόγισαν το διαχρονικό ρυθμό μεταλλάξεων στο DNA και, με αυτόν τον τρόπο, εκτίμησαν ότι οι πρόγονοί μας εγκατέλειψαν την Αφρική πριν από 62.000 έως 95.000 χρόνια. Η εκτίμηση αυτή συμφωνεί με άλλες παλαιότερες εκτιμήσεις, αλλά έρχεται σε αντίθεση με πιο πρόσφατες, οι οποίες τείνουν να τοποθετούν την «έξοδο» σε ακόμα πιο παλιά περίοδο. «Τα νέα ευρήματα συμφωνούν με αυτά που ξέρουμε από την αρχαιολογία», δήλωσε η βιολόγος Αλίσα Μίτνικ του πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν.

Το πότε ακριβώς πραγματοποιήθηκε η πρώτη μαζική μετανάστευση του Homo sapiens παραμένει ένα από τα πιο αμφισβητούμενα θέματα μεταξύ των παλαιοντολόγων, ανθρωπολόγων, γενετιστών και άλλων επιστημόνων. «Κλειδί» για την ακριβή εκτίμηση θεωρείται ο σωστός υπολογισμός του ρυθμού μετάλλαξης των γονιδίων από γενιά σε γενιά των προγόνων μας, ώστε να υπάρξει ένα αξιόπιστο «μοριακό ρολόι» που μπορεί να φωτίσει το παρελθόν.

Όσο πιο αργός υπήρξε ο ρυθμός των γενετικών μεταλλάξεων που έχουν μεσολαβήσει μέχρι σήμερα, τόσο πιο πίσω μετατίθεται η «έξοδος» από την Αφρική, ένα από τα πιο καθοριστικά γεγονότα που οδήγησε στην εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου. Η νέα γερμανική ανάλυση θεωρεί ότι δεν εκτιμήθηκε ο ρυθμός των μεταλλάξεων, αλλά μένει να πειστούν όλοι οι επιστήμονες περί αυτού, κάτι που είναι αμφίβολο προς το παρόν.

Μια αιτία για τις αμφιβολίες είναι ότι η νέα έρευνα εστίασε στο μιτοχονδριακό DNA, το οποίο όμως μπορεί να μεταλλάσσεται ταχύτερα από εκείνο του πυρήνα των κυττάρων και συνεπώς να μην είναι αντιπροσωπευτικό και κατάλληλο για το «μοριακό ρολόι». Όπως συμφωνεί και ο κορυφαίος διεθνώς παλαιογενετιστής Σβάντε Πάαμπο του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας, το επόμενο κρίσιμο βήμα των επιστημόνων θα είναι να ξεκαθαρίσουν οριστικά τις διαφορές που υπάρχουν στο ρυθμό μεταλλάξεων του μιτοχονδριακού και του πυρηνικού DNA.

Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) στη διεύθυνση: http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(13)00215-7