Η Επιτροπή για τη διαφύλαξη των εθνικών μνημείων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης δεν ενέκρινε το αίτημα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης να δανειστεί για κάποια χρόνια το εβραϊκό χειρόγραφο, το περίφημο Χάγκαντα (Haggadah) του Σαράγεβο.

Ο πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Γιάκομπ Φίντσι θεωρεί ότι αποτελεί μεγάλη απώλεια να παραμένει κλειδωμένο το χειρόγραφο και να μην μπορεί κανείς να το δει.

«Θα μπορούσαν να το δουν εκατομμύρια επισκέπτες» δήλωσε ο κ. Φίντσι στον τηλεοπτικό σταθμό της Κροατο-Μουσουλμανικής Ομοσπονδίας της Βοσνίας.

Το πολύτιμο βιβλίο είχε εκτεθεί μόνο για τέσσερα χρόνια στο Εθνικό Μουσείο στο Σαράγεβο, το οποίο ύστερα από 125 χρόνια λειτουργίας έκλεισε τις πόρτες του πριν από τέσσερις μήνες λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.

Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ζήτησε από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να φιλοξενήσει το «Χάγκαντα του Σαράγεβο» για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ή έως ότου ο ιδιοκτήτης του, το Εθνικό Μουσείο του Σαράγεβο, λειτουργήσει ξανά.

Το «Χάγκαντα του Σαράγεβο» είναι εβραϊκός χειρόγραφος εικονογραφημένος κώδικας του 14ου αιώνα από την Ισπανία. Θεωρείται ένα από τα ομορφότερα βιβλία του είδους και φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο του Σαράγεβο στην κατοχή του οποίου βρίσκεται από το 1894.

Το ξεχωριστό χειρόγραφο αποτελείται από 142 σελίδες σε περγαμηνή και τα χρώματά του είναι ακόμη σταθερά και δεν έχουν χάσει τη ζωντάνια τους.

Το χειρόγραφο μεταφέρθηκε από την Ισπανία επειδή ο τότε βασιλιάς Φερνινάνδος και η βασίλισσα Ισαβέλλα, μετά την ένωση της Αραγωνίας και της Καστίλης, εκδίωξαν τους Εβραίους το 1492. Ένας ραβίνος έσωσε το χειρόγραφο και το μετέφερε στη Βοσνία, όπου η οικογένειά του το διαφύλαξε επί αιώνες. Ένας από τους απογόνους του ραβίνου, ο Γιόζεφ Κοέν, το πούλησε στο Εθνικό Μουσείο στο Σαράγεβο. ‘Οπως αποδείχθηκε το «Χάγκαντα του Σαράγεβο» ξεπερνά σε αξία τα μέχρι τώρα γνωστά αντίγραφα.

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου προσπάθησαν να αρπάξουν το χειρόγραφο ναζί, αλλά το φύλαξε μία μουσουλμανική οικογένεια. Στις αρχές του 1992 το Εθνικό Μουσείο βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των πολεμικών συγκρούσεων και το χειρόγραφο και πάλι απειλήθηκε. Τότε το προστάτευσαν εργαζόμενοι στο Μουσείο ρισκάροντας τις ζωές του και το μετέφεραν σε θυρίδα της Κεντρικής Τράπεζας όπου κρατήθηκε μέχρι τη λήξη του πολέμου και στη συνέχεια επιστράφηκε στο Εθνικό Μουσείο.

Η πρόεδρος της Επιτροπής για τη διαφύλαξη των μνημείων της Βοσνίας Λίλιανα Σέβο δικαιολόγησε την απόφαση να μην εκτεθεί το χειρόγραφο στο Μουσείο της Νέας Υόρκης προβάλλοντας ως επιχείρημα τα προβλήματα με το καθεστώς του Εθνικού Μουσείου της Βοσνίας, όπου φυλάσσεται το ανεκτίμητης αξίας έκθεμα.

«Τρία μέλη της Επιτροπής θεωρούν ότι πριν από την υλοποίηση οποιασδήποτε διεθνούς συνεργασίας και ανταλλαγής απαιτείται ομαλοποίηση της κατάστασης στο Εθνικό Μουσείο», εξήγησε η κ. Σέβο. «Μία από τις χειρότερες λύσεις θα ήταν στο χειρόγραφο να μην έχει πρόσβαση κανένας. Η παρουσίασή του στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης θα ήταν θετική προβολή της Βοσνίας», ανέφερε η κ. Σέβο.