Μετά από πολύχρονες προσπάθειες έγινε τελικά το πρώτο σημαντικό βήμα για την αναστήλωση της ιστορικής Μονής του Αποστόλου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία με την υπογραφή πρωτοκόλλου συμφωνίας μεταξύ της Εκκλησίας της Κύπρου και του UNDP (Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών).

Το πρωτόκολλο υπέγραψαν ο χωρεπίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος και η υπεύθυνη του UNDP στη Λευκωσία Λουτζιάνα Τζενάρο. Παρόντες ήσαν ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, ο επικεφαλής από ελληνοκυπριακής πλευράς στη μικτή τεχνική επιτροπή για την πολιτιστική κληρονομιά και μέλη της διαχειριστικής επιτροπής της Μονής.

Το πρωτόκολλο θα υπογραφεί στα κατεχόμενα και με το ΕΦΚΑΦ, το οποίο διαχειρίζεται τις περιουσίες πoυ αvήκoυv σε τεμέvη, μoυσoυλμαvικά κoιμητήρια και μoυσoυλμαvικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Η αναστήλωση θα γίνει σε τρεις φάσεις. Η πρώτη, που το κόστος της υπολογίζεται στα 2,5 εκατ. ευρώ, αφορά το αρχαίο παρεκκλήσιο και τον μεταγενέστερο ναό. Η δεύτερη φάση, τον ιστορικό πυρήνα και η τρίτη τον περιβάλλοντα χώρο. Όλα τα έργα θα γίνουν με βάση τη μελέτη, που έχει εκπονήσει το Πανεπιστήμιο Πατρών. Το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το UNDP, τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Εκκλησία της Κύπρου και την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα είναι κτισμένο στο ομώνυμο ακρωτήρι της Κύπρου που βρίσκεται στην κατεχόμενη χερσόνησο της Καρπασίας στο ανατολικότερο σημείο της Κύπρου και σύμφωνα με την παράδοση εκεί αποβιβάστηκε ο Απόστολος Ανδρέας. Μια πρώτη μαρτυρία έχουμε το 1103 μ.Χ. από τον Αγγλοσάξονα προσκυνητή Σίγουλφ, που το αποκαλεί «λιμανάκι του Αποστόλου Αντρέα». Παλιοί χάρτες της Κύπρου αναφέρουν το ακρωτήρι με το όνομα Κάπο ντε Σάντο Αντρέα.

Από τα κτίσματα του πρώτου ναού, δεν διασώθηκαν καθόλου ίχνη. Στη θέση τους κτίστηκε όμως, τον 15ο αιώνα, ναός με γοτθική επίδραση που βρίσκεται χαμηλά, δίπλα στο κύμα και διασώζεται ως τις μέρες μας. Η νεότερη εκκλησία κτίστηκε τον 19ο αιώνα και βρίσκεται πιο ψηλά, δυτικά της πρώτης αρχαιότητας. Τα εγκαίνια του ναού τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Σωφρόνιος στις 15 Αυγούστου του 1867, που από τότε καθιερώθηκε να γιορτάζει τη μέρα αυτή.

Στη μεγάλη αυλή του μοναστηριού βρίσκονται το Συνοδικό, το Οικονομείο, το μαγειρείο, το αρτοποιείο, οι τραπεζαρίες και οι ξενώνες που φιλοξενούσαν τους χιλιάδες προσκυνητές που έφταναν εκεί για να προσκυνήσουν τον Άγιο, πριν από την τουρκική εισβολή, το 1974. Στη μέση της αυλής βρίσκεται η βρύση του μοναστηριού και η προτομή του κτήτορα, παπά Ιωάννου Οικονόμου. Το άγιασμα του Αποστόλου Αντρέα αναβλύζει μέχρι σήμερα από τη γη, δίπλα από το ερημωμένο μοναστήρι.