Δείκτες μνήμες της δισχιλιετούς ιστορίας της Θεσσαλονίκης θα στηθούν σε αντίστοιχα σημεία της πόλης. Πρόκειται για μια σειρά 150 επιδαπέδιων ή επιτοίχιων πινακίδων μεγάλων διαστάσεων, που θα τοποθετηθούν σε χώρους και σημεία της πόλης που «έγραψαν» ιστορία και άφησαν τα σημάδια τους επάνω της…

Σημεία αρχαιολογικού, ιστορικού, πολιτικού, πολιτισμικού ενδιαφέροντος, θέσεις που σηματοδότησαν την ιστορία της πόλης και των ανθρώπων της ανά τους αιώνες της ύπαρξής της εντοπίζονται, αναλύονται και παρουσιάζονται-γνωστοποιούνται στους πολίτες μέσα από μια πρωτοπόρα για τα παγκόσμια δεδομένα των πόλεων πρόταση-έργο που υλοποιεί ο δήμος Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Κέντρο Ιστορίας της πόλης — επιστήμονες του οποίου ανέλαβαν τη συγγραφή των ενημερωτικών κειμένων.

«Οι δείκτες μνήμης βγάζουν την ιστορία της πόλης από τη βιβλιοθήκη —όπου κανείς πλέον δεν την αναζητά— στους δρόμους» δήλωσε χαρακτηριστικά παρουσιάζοντας το πρωτοπόρο έργο ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μπουτάρης.

Πού σκότωσαν το βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, ποιος ήταν ο Ερνέστος Εμπράρ, η Πλατεία Αριστοτέλους είναι «αρχαίο» μνημείο της πόλης, βρισκόταν εκεί από την ίδρυση της πόλης από τον Κάσσανδρο ή «χαράχτηκε» αργότερα; Γιατί το μνημείο του Εβραϊκού ολοκαυτώματος βρίσκεται στην Πλατεία Ελευθερίας, πού ακριβώς βρισκόταν το βιβλιοπωλείο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, σε ποιο σημείο της οδού Παύλου Μελά βρισκόταν το ουζερί του Βασίλη Τσιτσάνη, σε ποιο σημείο σκότωσαν τον Βασιλιά Γεώργιο, πότε, που γεννήθηκε ο Τούρκος ποιητής Ναζίμ Χικμέτ, τι ήταν το «Μπεχτσινάρ» (Ο κήπος των πριγκίπων).

Σε 180 ανάλογα ερωτήματα δίνουν και σηματοδοτούν στο σώμα της πόλης απαντήσεις οι αντίστοιχοι «Δείκτες μνήμης» — οι καλαίσθητες πινακίδες με φωτογραφίες και κείμενα (στα ελληνικά και αγγλικά) που ετοίμασε ο Δήμος σε μια ακόμη προσπάθεια να διδάξει την ιστορία της πόλης σε ντόπιους και ξένους περιπατητές της.

Ο εορτασμός των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης, αποτέλεσε αφορμή για τη δημιουργία ενός πλήρους καταλόγου σημάνσεων-δεικτών μνήμης για όλα τα σημαντικά μνημεία, τόπους, γεγονότα και προσωπικότητες, που είναι αναγκαίο να «αποκαλυφθούν» στα μάτια του σύγχρονου περιπατητή της πόλης. Ακόμη, σημαντικά κτήρια και αρχιτεκτονικά σύνολα του 19ου και 20ού αιώνα έπρεπε να σημανθούν, γιατί παίζουν σημαντικό ρόλο στο αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι και την κοινωνική ιστορία της πόλης. Η σήμανση-πληροφόρηση επεκτείνεται και στα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της πόλης, που είναι χαρακτηρισμένα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, τους μεταβυζαντινούς ναούς, τα οθωμανικά μνημεία, και γενικά όλα τα σημαντικά κτήρια που αποτελούν την αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης.

Παράλληλα σημαίνονται οικοδομήματα και χώροι που είναι συνδεδεμένα με πνευματικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες της πόλης. Με ένα λόγο, κρίθηκε σκόπιμο, όπως συμβαίνει σε πολλές ιστορικές πόλεις της Ευρώπης, να σημανθούν οι πιο σημαντικοί και χαρακτηριστικοί μνημοδόχοι τόποι της Θεσσαλονίκης, στους οποίους γράφτηκαν σελίδες της πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας και διαμορφώθηκε η φυσιογνωμία της.

Την επιμέλεια στη συγκέντρωση του υλικού, στη συνεργασία με ιστορικούς και ερευνητές για τη συλλογή των πληροφοριών και τη συγγραφή των κειμένων είχε το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης και την εποπτεία των εργασιών ανέλαβε τριμελής επιτροπή από τους: Γιώργο Αναστασιάδη, καθηγητή Πανεπιστημίου, Αντώνη Σατραζάνη, προϊστάμενο του ΚΙΘ, και Χρίστο Ζαφείρη, δημοσιογράφο-συγγραφέα ενώ το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ ανέλαβε τον συντονισμό, τη διαχείριση και την επιμέλεια της παραγωγής.

Η χρηματοδότηση του έργου (συνολικού προϋπολογισμού 340.000 ευρώ) εξασφαλίστηκε από το ευρωπαϊκό «Πράσινο ταμείο» αλλά και κονδύλια του οργανισμού «Θεσσαλονίκη 2012». Η συνολική μελέτη εφαρμογής τέθηκε υπόψη του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας, Κλιματικής Αλλαγής και παραπέμφθηκε στην Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αττικής, που καταρχήν ενέκρινε τη χρηματοδότησή της.

Στη διευρυμένη εκδοχή του προγράμματος, πέρα από την προσθήκη θεματικών ενοτήτων και την εγκατάσταση συνολικά περίπου 180 Δεικτών, περιλαμβάνεται η υλοποίηση και άλλων παραμέτρων, όπως η ανάπτυξη διαδικτυακών εφαρμογών, εφαρμογών για smartphones και δημιουργία χάρτη και καταλόγου-οδηγού.

Μέχρι το Μάιο του 2013 αναμένεται να έχουν εγκατασταθεί από τις υπηρεσίες του Δήμου «Δείκτες μνήμης» στην Πλατεία ελευθερίας, τα Λαδάδικα, την Τράπεζα Θεσσαλονίκης των Αλλατίνι (Στοά Μαλακοπής), την Πλατεία Αρχαίας Αγοράς («Πλατεία Δικαστηρίων»), τον «Φραγκομαχαλά», το σημείο δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη και το βιβλιοπωλείο «Μόλχο».