Τα πρόσωπα της ελληνικής κοινότητας της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλονίκης στις δεκαετίες πριν την απελευθέρωση της πόλης φιλοδοξεί να αναδείξει μια σπονδυλωτή έκθεση με τίτλο «1912 – Η Θεσσαλονίκη των Ελλήνων» με τη βοήθεια των αρχείων και των συλλογών του Κωνσταντίνου Γκιουλέκα και του Γεωργίου Κωνσταντινίδη. Η έκθεση θα φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στο Βασιλικό Θέατρο (ΚΘΒΕ), στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης και στο Συνεδριακό Κέντρο της Τράπεζας Πειραιώς έως τις 31 Μαρτίου 2013.
Η ελληνική κοινότητα της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλονίκης ήταν μια κοινότητα ακμαία που αναπτυσσόταν με γοργούς ρυθμούς σε ένα μεταβαλλόμενο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Γεμάτη σφρίγος και υψηλό εθνικό φρόνημα, διεκδίκησε δυναμικά τη θέση της σε μία πολυεθνική μητρόπολη της οποίας αποτελούσε τότε περίπου το 1/5 του πληθυσμού. Διεκδίκησε, όμως, πολλά περισσότερα από όσα αντιστοιχούσαν στην πληθυσμιακή της ισχύ. Διεκδίκησε πρώτα από όλα, στηριζόμενη στην ανθεκτικότητα των τεκμηρίων του ελληνικού πολιτισμού και της ορθόδοξης παράδοσης, να είναι η ηθική και φυσική κληρονόμος της πόλης. Φρόντιζε να διατηρεί τον αυτοσεβασμό της και να αυξάνει το γόητρό της μέσα από στέρεους θεσμούς αυτοδιοίκησης και αλληλοβοήθειας περιορίζοντας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη κοινότητα μέσα στην πόλη, την ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ανάμεσα στα μέλη της. Απελευθέρωσε τις δημιουργικές της δυνάμεις για επιχειρηματική πρόοδο και προκοπή δίπλα στις πιο καθιερωμένες στα οικονομικά πράγματα κοινότητες, αλλά συνάμα έδειχνε ότι μπορούσε να γευτεί τους καρπούς των κόπων της, να ψυχαγωγηθεί και να ονειρευτεί. Και όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν, έδειξε δυναμική και δραστήρια σε όσους επιβουλεύονταν τα δίκαιά της.
Η έκθεση αξιοποιεί μια σειρά ιστορικών τεκμηρίων, ετερογενών αντικειμένων, που προέρχονται από δύο πλούσιες και ανεκτίμητες συλλογές Θεσσαλονικέων συλλεκτών, του Κωνσταντίνου Γκιουλέκα και του Γεωργίου Κωνσταντινίδη. Αρθρώνεται σε πέντε εκθεσιακές ενότητες που επιγράφονται: «Θεσμοί και λειτουργία της ελληνικής κοινότητας», «Πολιτισμός και κοινωνική ζωή», «Εμπόριο και επιχειρηματικότητα», «Η αρχαιολογία στον αγώνα για την ανάδειξη της ελληνικότητας της Θεσσαλονίκης» και «Μακεδονικός αγώνας και απελευθέρωση».
Οι ενότητες αυτές φιλοξενούνται σε αντίστοιχους συμβολικούς χώρους της πόλης ως εξής:
— Συνεδριακό κέντρο της Τράπεζας Πειραιώς: «Θεσμοί και λειτουργία της ελληνικής κοινότητας» (Κατούνη 12-14, Λαδάδικα, τηλ. 2310 385651, 385661, Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 10:00-14:00 & 18:00-21:00).
— Βασιλικό Θέατρο: «Πολιτισμός και κοινωνική ζωή» (Πλατεία Λευκού Πύργου, τηλ. 2310 251632).
— Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο: «Εμπόριο και επιχειρηματικότητα» (Τσιμισκή 29, τηλ. 2310 370132 Δευτέρα έως Παρασκευή – εκτός αργιών -, ώρες 9:00-14:30).
— Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: «Η αρχαιολογία στον αγώνα για την ανάδειξη της ελληνικότητας της Θεσσαλονίκης» (Μ. Ανδρόνικου 6, τηλ. 2310 830538, Δευτέρα έως Κυριακή, ώρες 8:00-15:00).
— Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: «Μακεδονικός αγώνας και απελευθέρωση» (Γρ. Λαμπράκη 4 [πίσω πλευρά του ΠΑΜΑΚ και του Παλαιού 424 ΓΣΝΕ], τηλ. 2310 893731, 2310 249803, καθημερινές 09:00-14:00, Σαββατοκύριακα 10:00-14:00).
