Ήταν 16 Σεπτεμβρίου 1802, όταν το μπρίκι «Μέντωρ» ξεκίνησε από τον Πειραιά με κατεύθυνση τη Μάλτα. Τελικός προορισμός του φορτίου του η Αγγλία. Γύρω στις 6 το απόγευμα έπεσε σε κακοκαιρία έξω από το Ακρωτήριο Ταίναρο, με αποτέλεσμα το σκάφος να παρασυρθεί περίπου 40 ναυτικά μίλια νότια. Στις 2 το άλλο πρωί οι ναύτες του έριξαν άγκυρες στον Αβλέμονα των Κυθήρων, αλλά μάταια. Οι άγκυρες δεν κράτησαν, με αποτέλεσμα το πλοίο να χτυπήσει στα βράχια και τελικά να ναυαγήσει. Μαζί βυθίστηκε και το πολύτιμο φορτίο του, που αποτελούνταν από τμήματα της ζωφόρου του Παρθενώνα, ανάγλυφα μέρη του ναού της Απτέρου Νίκης, καθώς και άλλα γλυπτά και αντικείμενα που είχαν αφαιρεθεί από τα μνημεία της Ακρόπολης το 1802 με εντολή του Λόρδου Έλγιν.

Αμέσως μετά τη βύθιση του «Μέντορα», άνθρωποι του Έλγιν αναζήτησαν και βρήκαν σφουγγαράδες για την ανέλκυση των 17 κιβωτίων που μετέφερε. Καλύμνιοι δύτες κατάφεραν να ανελκύσουν την ίδια χρονιά 5 κιβώτια, το 1803 άλλα 11 και το επόμενο καλοκαίρι τα υπόλοιπα. Έκτοτε δεν έλειψαν και οι «ερασιτεχνικές» υποβρύχιες έρευνες, καθώς οι φήμες περί «μαρμάρων» στον χώρο του ναυαγίου καλά κρατούσαν.

Μία από τις πρώτες αναγνωριστικές υποβρύχιες έρευνες με στόχο τον εντοπισμό και την αναγνώριση του ναυαγίου, καθώς και την εξερεύνηση για τυχόν εντοπισμό αρχαιοτήτων έγινε το 1980 από το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (ΙΝΑΕ). Εντοπίστηκε το σκαρί του πλοίου, το οποίο διαπιστώθηκε ότι κατά τη βύθισή του έστρεφε όλο αριστερά, γεγονός που εξηγεί γιατί θάφτηκε η συγκεκριμένη πλευρά του πλοίου, η οποία και σώθηκε, όχι όμως και η δεξιά που χτύπησε στα βράχια.

Στις πρόσφατες συστηματικές υποβρύχιες έρευνες (2009, 2011 & 2012), που επικεντρώθηκαν κυρίως στη πρύμνη του σκάφους, εκτός από όργανα ναυσιπλοΐας, όπλα και αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν το πλήρωμα και οι επιβάτες, εντοπίστηκαν και κάποια αρχαία αντικείμενα, όπως σχιστολιθικές πλάκες με απολιθώματα ιχθύων και μερικά αρχαία νομίσματα. Στη διάρκεια των νεότερων αυτών ερευνών διαπιστώθηκε, επίσης, η σχετικά καλή διατήρηση του ίδιου του σκαριού του πλοίου.

Για το «Ναυάγιο του Μέντορα στα Κύθηρα», θα μιλήσει ο δρ Δημήτριος Κουρκουμέλης, αρχαιολόγος στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και υπεύθυνος των υποβρύχιων ανασκαφών, σήμερα (Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2012, ώρα 7 μ.μ.,) στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (οδός Τοσίτσα 1). Η διάλεξη πραγματοποιείται στο πλαίσιο των ομιλιών που οργανώνει η Εταιρεία των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.