Λύση στο αίνιγμα της ανθρώπινης παρουσίας στο Αίπος κατά την αρχαιότητα, χωρίς καταγεγραμμένες ιστορικές μαρτυρίες, επιδιώκουν να δώσουν οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή. «Ουδείς, ουδέποτε έγραψε κάτι για το Ρημόκαστρο», περιέγραψε τη δυσκολία του εγχειρήματος η καθ. Ευ. Σημαντώνη-Μπουρνιά, επικεφαλής των πρώτων ερευνών που έγιναν στην περιοχή πριν 30 χρόνια.

Η εκτεταμένη εκχέρσωση της περιοχής, που ξεκίνησε από τον 4ο π.Χ. αιώνα συνεχίζει να κεντρίζει το αρχαιολογικό ενδιαφέρον, με τη σταδιακή ανακάλυψη αρχαίων αγροτοποιημένων εγκαταστάσεων, με πρώτη εντύπωση ότι αποτέλεσαν κατοικίες ανθρώπων με κύρια απασχόληση τη γεωργία και την κτηνοτροφία. «Από μια πρώτη ματιά θεωρείται παραλογισμός να αναπτύξεις γεωργική δραστηριότητα στο Αίπος. Όπου όμως η περιοχή εκχερσώθηκε δημιουργούνται χωράφια με υπέροχο κοκκινόχωμα. Για αυτό οι ποιμένες που καθοδηγούν το έργο μάς θυμίζουν ότι μέχρι και το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πολλοί Χιώτες κατέφευγαν στα γυρίσματα του Αίπους και φύτευαν αμπέλια, αχλαδιές και σύκα. Στο Αίπος έχω φάει τα ωραιότερα σύκα στη ζωή μου», κατέθεσε η ερευνήτρια από το βήμα της Διημερίδας για τα 100 χρόνια αρχαιολογικού έργου στη Χίο.

«Η εντύπωση που μου δίνει η πυκνότητα των αρχαίων κήπων είναι ότι στο Αίπος σε κάθε βήμα θα πέσεις σε αρχαίο. Το Αίπος είμαι βέβαιη ότι μας επιφυλάσσει εκπλήξεις», συμπλήρωσε η τέως προϊσταμένη της Κ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Αγ. Αρχοντίδου, ζητώντας να βρεθεί πρόγραμμα χρηματοδότησης για τη χαρτογράφηση της περιοχής.

Εργασία δούλων

Ο μόχθος που απαιτήθηκε για την εκχέρσωση της περιοχής κάνει, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τους αρχαιολόγους να εικάσουν ότι ήταν αποτέλεσμα εργασίας δούλων. Καρικής πιθανότατα καταγωγής, αφού κατά την κ. Σημαντώνη-Μπουρνιά η λιθοδομή του Ρημόκαστρου έχει ομοιότητες με κτίσματα της περιοχής. «Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα το Ρημόκαστρο αποτέλεσε το υποστατικό της περιοχής», ανέφερε. Η περιοχή του Αίπους, άλλωστε, συνδέεται και με την, χωρίς στοιχεία επί του παρόντος, αναφορά στην επανάσταση των δούλων στη Χίο και τη μορφή του επαναστάτη Δρίμακου.

Μέρος της άμυνας;

Τα νεότερα στοιχεία παρουσίασε η «ψυχή» της Διημερίδας, Δέσπ. Τσαρδάκα. Ενημέρωσε για τον εντοπισμό σοβαρών αρχαιοτήτων στο «Γύρισμα της φουντάνας», το οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, υπήρξε το οικοδομικό αντίβαρο στη νότια πλευρά του οροπεδίου. «Είναι τυχαίο ότι οι θέσεις αυτές βρίσκονται στο πέρασμα του ανατολικού τμήματος του νησιού, κατά μήκος της Ελληνόστρατας;», αναρωτήθηκε, θυμίζοντας ότι εκείνη την εποχή η περιοχή της Δασκαλόπετρας συνδέονταν με το Δελφίνι και την ανατολική Χίο μόνο με περάσματα από το Αίπος. «Μήπως επομένως αποδειχθεί ότι τα κτίσματα αυτά είχαν συμμετοχή και στο δίκτυο άμυνας του νησιού;»

Είναι προφανές ότι τα ερωτήματα για το ρόλο που διαδραμάτισε το Αίπος κατά την αρχαιότητα δεν είναι δυνατόν να απαντηθούν επαρκώς από τα μέχρι σήμερα δεδομένα. Η περιοχή κρύβει πολύ καλά ακόμα τα μυστικά της, πείθοντας όμως τους αρχαιολόγους ότι το πιο άγονο σήμερα σημείο του νησιού είχε βρεθεί τρόπος κατά την αρχαιότητα να προσελκύσει την ανθρώπινη παρουσία.