Πόλεμος, Τέχνη και Πολιτική Εξουσία

«Πόλεμος, Τέχνη και Πολιτική Εξουσία: Μια Ματιά στη Νεοανακτορική Κρήτη» είναι ο τίτλος της ανακοίνωσης με την οποία ο δρ Άγγελος Παπαδόπουλος θα εγκαινιάσει τον νέο κύκλο του Μινωικού Σεμιναρίου για την περίοδο 2012-2013.

Όπως αναφέρει ο δρ Α. Παπαδόπουλος: «Η χρήση των εικονιστικών μοτίβων ως συμβόλων κύρους και σημάτων εξουσίας ήταν μια συνήθης πρακτική των ανώτερων τάξεων των κοινωνιών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο, όπως διαφαίνεται από πρόσφατες έρευνες στην εικονογραφία. Ωστόσο η περίπτωση της Νεοανακτορικής Κρήτης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς εκτιμάται ότι υπάρχει μία προτίμηση τόσο στη θεματολογία, όσο και σε συγκεκριμένα μέσα απεικόνισης αυτών των αναπαραστάσεων».

Στην παρούσα ανακοίνωση επιχειρείται μια συνθετική και συγκριτική προσέγγιση των εικονογραφικών δεδομένων και μεθοδολογικών προβληματισμών που σχετίζονται με το συμβολισμό παραστάσεων ενόπλων μορφών στις τέχνες αυτής της περιόδου. Προτείνεται ότι σκηνές μάχης, μονομαχίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανδρών, πυγμαχίας και βίας γενικότερα, ήταν από τα πιο αγαπημένα εικονιστικά θέματα. Επίσης, ότι η απεικόνισή τους κυρίως σε λίθινα αγγεία πόσεως και κωνικά ρυτά, αλλά και σε σφραγιδόλιθους και σφραγίσματα, κάθε άλλο παρά τυχαία επιλογή ήταν. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η παρατήρηση ότι πρόκειται για μικρά, φορητά αντικείμενα και όχι μνημειώδη έργα τέχνης, γεγονός που ενισχύει στην άποψη ότι δεν πρόκειται για μια προσπάθεια προβολής του πολέμου ως εργαλείο προπαγάνδας των στρατιωτικών και οργανωτικών ικανοτήτων μιας ισχυρής κεντρικής εξουσίας, αλλά πρωτίστως ως μέσο επισημοποίησης μιας ήδη υπάρχουσας διοίκησης μέσω ενός πολύπλοκου γραφειοκρατικού συστήματος. Παράλληλα, προκειμένου να κατανοηθεί καλύτερα ο ρόλος και η λειτουργία των απεικονίσεων αυτών κρίνεται απαραίτητη μια σύντομη σύγκριση με τη σύγχρονη εικονογραφία της ηπειρωτικής Ελλάδος από την οποία βγαίνουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Αυτού του είδους η χρήση της εικονογραφίας παύει μετά την ΥΜ ΙΒ καθώς επιλέγονται άλλου είδους συμβολισμοί για την προβολή της εξουσίας.

Συμπερασματικά, η εικονογραφία του κυνηγιού και του πολέμου στη Κρήτη κατά τη Νεοανακτορική περίοδο δεν πρέπει να ερμηνευθεί μέσα στα στενά όρια της απλής «ανάγνωσης» της εικόνας καθώς η σημασία της είναι πολύπλευρη. Η χρήση τέτοιων απεικονίσεων αποτελεί μια μάλλον ιδιαίτερη πρακτική που καλύπτει συγκεκριμένες διοικητικές ανάγκες και χρήζει προσεκτικής ανάλυσης, καθώς συντελεί στην κατανόηση της πολιτικής ιστορίας της Μινωικής Κρήτης.