Eπιστημονική ημερίδα για την ιστορία της αρχαίας Δύμης και ευρύτερα της λεγόμενης Δυμαίας χώρας, με θέμα «Η προϊστορική και κλασική αρχαιότητα στη δυτική Αχαΐα: Οι έρευνες της τελευταίας εικοσαετίας (1992 -2012)», διοργάνωσε ο δήμος Δυτικής Αχαΐας την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2012 στην Κάτω Αχαΐα (αμφιθέατρο ΕΠΑΛ).

Η ημερίδα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ΣΤ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και το Ινστιτούτο Τοπικής Ιστορίας (Ι.Τ.Ι.) είχε και το χαρακτήρα του αφιερώματος και της εκδήλωσης τιμής στο πρόσωπο του εμπνευστή και πρωτεργάτη της συστηματικής μελέτης της ιστορίας της αρχαίας Δύμης καθηγητή Αθανάσιου Ριζάκη.

Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό του δημάρχου Ανδρέα Παναγιωτόπουλου ο οποίος αναφέρθηκε στους λόγους που κάνουν απαραίτητη τη γνώση της τοπικής ιστορίας και την καθοριστική συμβολή αυτής της διαδικασίας στη συγκρότηση της συλλογικής μας —αλλά και της προσωπικής— ταυτότητας ενώ παράλληλα τόνισε τον αναντικατάστατο ρόλο και την ανεκτίμητη προσφορά των επιστημόνων αρχαιολόγων. Ακόμη ο Ανδρέας Παναγιωτόπουλος ανακοίνωσε ενώπιον των παρευρισκομένων τη δηλωμένη και παλαιότερα πρόθεση του δήμου Δυτικής Αχαΐας να διεκδικήσει επίσημα από το Αγγλικό Πανεπιστήμιο τη γνωστή πρωτότυπη επιγραφή που έχει στην κατοχή του και προέρχεται από την αρχαία Δύμη και να ζητήσει την επιστροφή της στη «φυσική» κοιτίδα της.

Ακολούθησε χαιρετισμός της προϊσταμένης της ΣΤ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ερωφίλης Κόλια και στη συνέχεια η αρχαιολόγος και μέλος του Ινστιτούτου Τοπικής Ιστορίας Ελένη Σιμώνη παρουσίασε ολοκληρωμένα —και χωρίς να κρύψει την προσωπική της συγκίνηση και φόρτιση από την επιρροή του Αθανάσιου Ριζάκη και στην ίδια την δική της προσωπική και επιστημονική διαδρομή– την πολυσχιδή προσωπικότητα, το πλούσιο επιστημονικό έργο και την πρωτοποριακή συμβολή του τιμώμενου καθηγητή στη μελέτη της ιστορίας της αρχαίας Δύμης και της ευρύτερης περιοχής της δυτικής Αχαΐας.

Κατόπιν και μετά από σύντομη ομιλία του τιμώμενου ιστορικού που αναφέρθηκε συγκινημένος στην πρώτη του κάθοδο στην περιοχή το 1972, κάθοδο που επηρέασε αποφασιστικά την επιστημονική του διαδρομή καθώς από τότε αφιέρωσε πολύ χρόνο και κόπο στην έρευνα του ιστορικού παρελθόντος της, ο δήμαρχος παρέδωσε στον Αθανάσιο Ριζάκη τιμητική πλακέτα για την προσφορά του στη μελέτη της ιστορίας της αρχαίας Δύμης και της Δυμαίας χώρας γενικότερα.

Ύστερα ακολούθησε το κύριο –το αμιγώς επιστημονικό— μέρος της ημερίδας όπου πλειάδα αρχαιολόγων με τις πλούσιες σε πληροφορίες εισηγήσεις τους φώτισαν πολλές πλευρές της ιστορίας της Δύμης και της δυτικής Αχαΐας. Εισηγήσεις που αναδείκνυαν και βασίζονταν σε ευρήματα και τεκμήρια που έφεραν στο φως η αρχαιολογική έρευνα και οι σωστικές ανασκαφές της τελευταίας εικοσαετίας (1992-2012).

Πρώτος εισηγητής ήταν ο Μιχάλης Γκάζης ο οποίος παρουσίασε διεξοδικά τα παλαιά στοιχεία αλλά και τις καινούριες προοπτικές σχετικά με το «Τείχος Δυμαίων», την εμβληματική ακρόπολη της Δυτικής Αχαΐας.

Ακολούθως ο Ιωάννης Μόσχος αναρωτήθηκε αν οι Δυμαίοι ανήκαν στους λαούς της θάλασσας και για τις σχέσεις τους με τους πειρατές του Αιγαίου. Στην συνέχεια η Μπέτυ Παναγιωτοπούλου προχώρησε σε μια πρώτη προσέγγιση του προϊστορικού οικισμού Ντασκά Τριταίας. Κατόπιν η Βάσω Τσακνάκη παρουσίασε την από κοινού εργασία με την Α. Βασιλογάμβρου, επίτιμη διευθύντρια αρχαιοτήτων, με την οποία προβλήθηκαν νεότερα στοιχεία για την πολεοδομική οργάνωση της Δύμης. Στη Δύμη αφορούσε και η εισήγηση της Γεωργίας Αλεξοπούλου, η οποία ήταν σχετική με τα ευρήματα της ανασκαφής ταφικών συνόλων στην Κάτω Αχαΐα.

Ενδιαφέρουσα έκπληξη απετέλεσε η εισήγηση του Βασίλη Αργυρόπουλου για τα ευρήματα του οικισμού που αποκαλύφθηκε στη θέση «Μπαρμπαρόσα» των Καραϊίκων κατά τη διάρκεια των εργασιών διάνοιξης της «Ολυμπίας» οδού. Πολύ ενδιαφέροντα ήταν και τα στοιχεία που έδωσε με την εισήγηση του και ο Μιχάλης Πετρόπουλος (Επίτιμος Διευθυντής Αρχαιοτήτων) και αφορούσε στην έκταση και στον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής οίνου στην αρχαία δυτική Αχαΐα.

Ο Κώστας Παπαγιαννόπουλος και η Ελένη Σιμώνη, αρχαιολόγοι και μέλη του Ινστιτούτου Τοπικής Ιστορίας (Ι.Τ.Ι.), παρουσίασαν τη διαδικασία αλλά και τόνισαν την αξία των επιφανειακών ερευνών στη Δυμαία αλλά και Ωλενία χώρα. Ακολούθησαν η Κατερίνα Κανελλοπούλου και η Λαμπρινή Παπαγγελοπούλου που παρουσίασαν τις πληροφορίες και τα στοιχεία που μας δίνουν για την αγροτική ζωή, τα ευρήματα στον Άγιο Στέφανο Ωλενίας και η Άρτεμις Μανιάκη που έκανε μια πρώτη παρουσίαση του νεκροταφείου των Ρωμαϊκών χρόνων των Βραχναϊίκων.

Προτελευταία εισήγηση ήταν της Αντωνίας Νικολακοπούλου (αρχαιολόγου του Νομισματικού Μουσείου), την οποία ανέγνωσε για λογαριασμό της η Βάσω Τσακνάκη και αφορούσε στις νομισματικές μαρτυρίες από την αρχαία Ώλενο. Τέλος η Νίκη Ράλλη έκανε μια εκτεταμένη αναφορά στις εξωτερικές εμπορικές σχέσεις της δυτικής Αχαΐας κατά τους αρχαίους χρόνους.