Γλυπτά πέντε χιλιετιών συναντιούνται στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου, σ’ ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα στο χρόνο. Η μεγαλύτερη έκθεση χαλκού μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας προσφέρει μια μοναδική καλλιτεχνική εξερεύνηση σε 5.000 χρόνια και τρεις ηπείρους. Περισσότερα από 150 αριστουργήματα από διαφορετικές χρονικές περιόδους, τοποθετημένα το ένα δίπλα στο άλλο με βάση τη θεματική ενότητα, αποκαλύπτουν στον επισκέπτη πώς ο χαλκός χρησιμοποιήθηκε στους αιώνες από την ανακάλυψή του.

Μεγάλος πρωταγωνιστής ο «Χορεύων Σάτυρος», που υποδέχεται τους επισκέπτες στο μεγάλο εικαστικό ταξίδι χαλκού με τίτλο «Bronze». Το περίφημο αρχαιοελληνικό χάλκινο άγαλμα ηλικίας 2.300 χρόνων, που απεικονίζει ένα νεαρό να χορεύει σε κατάσταση έκστασης, πιάστηκε το 1998 στα δίχτυα ενός Σικελού ψαρά, του Φραντσέσκο Αντράνια, στ’ ανοιχτά του παραθαλάσσιου Μαζάρα ντελ Βάλο. Το έργο χαρακτηρίστηκε από τον ιστορικό τέχνης Ντέιβιντ Εκσερτζιάν του Πανεπιστημίου του Λέστερ και συνεπιμελητή της έκθεσης ως έργο εφάμιλλο του «Δαβίδ» του Μιχαήλ Αγγελου και των «Δεσποινίδων της Αβινιόν» του Πικάσο.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, φιλοτεχνήθηκε κατά την περίοδο ακμής του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και η ανακάλυψή του οδήγησε τους αρχαιολόγους να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για τον ελληνιστικό κόσμο. Μερικές από τις πιο σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις από Ασία, Αφρική και Ευρώπη κοσμούν την έκθεση-ορόσημο με βάση τη γεωγραφική, ιστορική και στιλιστική διάσταση του χαλκού: «Ανθρώπινες φιγούρες», «Ζώα», «Ομάδες», «Αντικείμενα», «Ανάγλυφα», «Θεοί», «Αρχηγοί» και «Προτομές» συνυπάρχουν με σύγχρονα εκθέματα καλλιτεχνών.

Έργα από την αρχαία ελληνική, τη ρωμαϊκή και την ετρουσκική περίοδο, μαζί με σπάνια καλλιτεχνήματα της μεσαιωνικής περιόδου συναντούν τους θησαυρούς της Αναγέννησης μέσα από καλλιτέχνες όπως οι Γκιμπέρτι, Ντονατέλο και αργότερα Τζαμπολόνια, Ντε Βρι, καθώς και τους εκπροσώπους του 19ου αιώνα, Ροντέν, Μποτσιόνι, Πικάσο, Μουρ και Μπουρζουά.

Ένα τμήμα της έκθεσης που είναι αφιερωμένο στις πολύπλοκες διαδικασίες της παραγωγής του χαλκού επιτρέπει στον επισκέπτη να εξερευνήσει τις διαφορετικές καλλιτεχνικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ανά τους αιώνες και να κατανοήσει παράλληλα τις φυσικές χαρακτηριστικές ιδιότητες του κράματος του χαλκού. Παρά τις δυσκολίες της χύτευσης, από τον 5ο αιώνα π.Χ. ο χαλκός ήταν ήδη το προτιμώμενο υλικό των γλυπτών σε όλο τον ελληνικό κόσμο. Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, ο τελευταίος χρονολογικά των μυστών της θείας τέχνης που έφερε την ελληνική γλυπτική στο απόγειο της τελειότητας ήταν ο γλύπτης του 4ου αι. π.Χ. Λύσιππος, που φιλοτέχνησε πολλά χάλκινα αγάλματα. Κανένα από τα γλυπτά εκείνης της περιόδου δεν έχει διασωθεί, αφού συνήθιζαν να τα λιώνουν ώστε να επαναχρησιμοποιούν την πρώτη ύλη.

Από τα πιο εντυπωσιακά κομμάτια της έκθεσης είναι η προτομή του βασιλιά της Θράκης, Σεύθη III. Κατά τους ειδικούς, το εξαιρετικά ρεαλιστικό δείγμα της ελληνιστικής γλυπτικής, που ανακαλύφθηκε στη Βουλγαρία το 2004 και δεν έχει εκτεθεί ποτέ έξω από τη Σόφια, δεν είναι απλώς εκπληκτικό έργο τέχνης, αλλά αποτελεί και οδυνηρό σύμβολο που θυμίζει θαύματα χαμένα στους αιώνες.

Από τη Θεσσαλονίκη

Ωστόσο, τα πραγματικά κοσμήματα μιας τέτοιας έκθεσης θα ήταν ο Ποσειδώνας (ή Δίας) του Αρτεμισίου, ο Ηνίοχος των Δελφών, η Κόρη της Καλύμνου, ο Έφηβος του Μαραθώνα, το άγαλμα του Μικρού Αναβάτη με το άλογο (γνωστό και ως Τζόκεϊ). Η Επιτροπή της Βασιλικής Ακαδημίας Τέχνης του Λονδίνου ζήτησε τα μοναδικά έργα τέχνης, όμως οι αντιρρήσεις των αρμόδιων εφορειών αρχαιοτήτων και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ήταν άμεσες, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για έργα εμβληματικού χαρακτήρα και ευαίσθητα ως προς τη μετακίνησή τους.

Στο Λονδίνο ταξίδεψαν τελικά δύο έργα του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης — χάλκινο μετάλλιο με την Αθηνά (μέσα 2ου αι. π.Χ.) και χάλκινος κρατήρας (5ος αι. π.Χ.). Η έκθεση «Bronze» θα διαρκέσει από τις 15 Σεπτεμβρίου έως τις 9 Δεκεμβρίου.