Μια οχυρωμένη ελληνιστική ακρόπολη στο βάθος της κοιλάδας του Σπερχειού, κοντά στη σύγχρονη κωμόπολη Μακρακώμη, και η ευρύτερη κατανόηση της στρατηγικής σημασίας ολόκληρης της περιοχής διαχρονικά είναι το αντικείμενο έρευνας που διεξάγουν στην περιοχή η ΙΔ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.
Η έρευνα περιλαμβάνει επίσης τη μελέτη της επίδρασης διαφόρων γεωμορφολογικών διαδικασιών στη διαμόρφωση του παλαιοανάγλυφου της περιοχής.
Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Μακρακώμης από το 2011 έχει λάβει τη μορφή 5ετούς διεπιστημονικού προγράμματος εγκεκριμένου από το ΥΠΠΟΤ, υπό τη διεύθυνση της κ. Μ.-Φ. Παπακωνσταντίνου, προϊσταμένης της ΙΔ΄ ΕΠΚΑ και της 24ης ΕΒΑ και του κ. A. Penttinen, διευθυντή του Σουηδικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου.
Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν επίσης οι αρχαιολόγοι Α. Bonnier, M. Nilsson, Κ. Ψαρογιάννη, Λ. Σταυρογιάννης, Α. Κραβαρίτη, H. Boman και J. Klange. Η γεωφυσική έρευνα πραγματοποιείται υπό τη διεύθυνση του καθ. ΑΠΘ κ. Γρ. Τσόκα, ενώ τη στρωματογραφική/παλαιοντολογική και γεωμορφολογική διερεύνηση έχουν αναλάβει αντίστοιχα οι καθ. Γ. Συρίδης και Κ. Βουβαλίδης.
Τι περιλαμβάνει το Πρόγραμμα
Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Μακρακώμης περιλαμβάνει: Επιφανειακές έρευνες στις πλαγιές και στους ανατολικούς πρόποδες του λόφου της ακρόπολης, κατά τη διάρκεια των οποίων καταγράφονται, περιγράφονται και φωτογραφίζονται διαγνωστικά ευρήματα, χωρίς περισυλλογή. Καταγραφή αρχιτεκτονικών λειψάνων με χρήση ταχύμετρου και συσκευής GPS. Μελέτη και περιγραφή αρχιτεκτονικών καταλοίπων. Πραγματοποίηση γεωφυσικών ερευνών και διάνοιξη δοκιμαστικών ανασκαφικών τομών. Γεωμορφολογικές δοκιμές δειγματοληψίας για να διαμορφωθεί ένα ομοίωμα διάβρωσης καθώς και να καταγραφεί η γεωμορφολογική ιστορία της περιοχής. Πραγματοποίηση επισκέψεων στα περίχωρα της κοιλάδας του Σπερχειού, φωτογράφηση ορατών αρχιτεκτονικών λειψάνων και καταγραφή πληροφοριών χώρου με συσκευή GPS χειρός για τη δημιουργία βάσης δεδομένων, και τελική αναφορά των αποτελεσμάτων των ερευνών και δημοσίευσή τους.
Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας
Ο οχυρωματικός περίβολος της ακρόπολης, που είναι κτισμένος κατά το ακανόνιστο ορθογώνιο ή ισόδομο τραπεζιόσχημο σύστημα και χρονολογείται στα τέλη του 4ου-αρχές 3ου αι. π.Χ., αποτελεί μία από τις οχυρώσεις τις οποίες κατασκεύασαν οι Αινιάνες για τον έλεγχο των ορεινών περασμάτων της Όθρυος, μέσω των οποίων η κοιλάδα του Σπερχειού συνδέεται με τη Θεσσαλία.
Η μεγάλη συγκέντρωση κεραμικής και τα ορατά οικοδομικά κατάλοιπα στη θέση «Αστέρια», στους ανατολικούς πρόποδες του λόφου της ακρόπολης, υποδεικνύουν την πυκνή κατοίκηση της θέσης σε όλη τη διάρκεια των ελληνιστικών χρόνων.
Συγκεκριμένα, το επιφανειακό υλικό αποτελείται κυρίως από κεραμική χονδροειδή και λεπτότεχνη, σκωρίες από την παραγωγή μετάλλου, υφαντικά βάρη και μεγάλη ποσότητα θραυσμάτων κεραμίδων, η οποία, σε συνδυασμό με τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, υποδηλώνει την ύπαρξη δομημένου περιβάλλοντος και την άσκηση διαφορετικών δραστηριοτήτων εντός των τειχών της ακρόπολης καθώς και στις ανατολικές πλαγιές της.
Η κύρια φάση κατοίκησης του χώρου ανάγεται στους ελληνιστικούς χρόνους και συγκεκριμένα στον ύστερο 4ο και σε όλη τη διάρκεια του 3ου αι. π.Χ. και βρίσκεται σε αντιστοιχία με τη χρονολόγηση του οχυρωματικού περιβόλου. Περιορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν τις απαρχές της κατοίκησης στους ύστερους κλασικούς χρόνους και τη συνέχισή της μέχρι στους ρωμαϊκούς χρόνους. Η απουσία επιφανειακών ενδείξεων μετά την περίοδο αυτή θέτει ένα σαφές όριο για τη χρονική λήξη της δραστηριότητας στην περιοχή κατά την αρχαιότητα.
Τα αποτελέσματα του β’ έτους του Αρχαιολογικού Προγράμματος Μακρακώμης 2011-2015, θα παρουσιαστούν την Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012 (στις 20.30) στο προαύλιο του Δημοτικού Σχολείου Μακρακώμης.
