Έργα που ταξίδεψαν για πρώτη φορά στα 500 χρόνια της ζωής τους ή βγαίνουν στο φως ύστερα από χρόνια στα εργαστήρια συντήρησης καθιστούν μοναδική την έκθεση για έναν από τους κορυφαίους ζωγράφους της Αναγέννησης στο Μουσείο του Πράδο στη Μαδρίτη.

Έμπαινε τη νύχτα με κεριά στην υπό κατασκευή Καπέλα Σιστίνα για να μάθει τα μυστικά του αντιπάλου του Μιχαήλ Αγγέλου, τον οποίο τίμησε αργότερα τοποθετώντας σε κεντρική θέση —ως Ηράκλειτο— στο διάσημο έργο του «Σχολή των Αθηνών». Αρραβωνιάστηκε την ανιψιά ενός καρδιναλίου φλερτάροντας με την ιδέα να γίνει και ο ίδιος καρδινάλιος, ενώ διατηρούσε ερωτική σχέση με την κόρη ενός φούρναρη. Πέθανε στα 37 του, όταν οι γιατροί τού έδωσαν λάθος θεραπεία καθώς δεν αποκάλυψε πως η ασθένειά του προκλήθηκε ύστερα από μια καυτή νύχτα με την ερωμένη του.

Αν και οι περισσότεροι έχουν στα χέρια τους από κούπες και μπλουζάκια έως αφίσες με τα δυο διάσημα τρυφερά αγγελάκια του στο έργο «Μαντόνα Σιστίνα», ελάχιστοι μπορούν να ξεχωρίσουν τι βγήκε από το χέρι τού Ραφαήλ και τι από το χέρι των μαθητών του, όταν μάλιστα διατηρούσε το μεγαλύτερο εργαστήρι της εποχής του με 50 μαθητές.

Για να ρίξουν φως στον σπουδαίο αυτόν δημιουργό της Αναγέννησης, συγκεντρώθηκαν στο Πράδο της Μαδρίτης 44 λάδια και 28 σχέδια και ταπισερί από 40 συλλογές και μουσεία —ανάμεσά τους και το Λούβρο— σε μια έκθεση που μόνο μια φορά στη ζωή του μπορεί να δει κάποιος, καθώς υπάρχουν έργα που ταξίδεψαν για πρώτη φορά στα 500 χρόνια της ζωής τους, ενώ άλλα κάνουν το ντεμπούτο τους ύστερα από χρόνια στα εργαστήρια συντήρησης.

Τι κάνει αυτή την έκθεση μοναδική; Το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που το βάρος δίνεται στα τελευταία επτά χρόνια της ζωής του Ιταλού καλλιτέχνη (1513-1520) —στην περίοδο της ωριμότητάς του δηλαδή σε αντίθεση με αντίστοιχες εκθέσεις που έχουν φιλοξενηθεί στο Λονδίνο, τη Ρώμη ή το Ουρμπίνο, γενέτειρα του καλλιτέχνη— και αναδεικνύουν το έργο του στη Ρώμη, όταν κλήθηκε για να διακοσμήσει τις αίθουσες του Βατικανού και μεγαλούργησε επί Πάπα Λέοντα Ι’, όπου εργάστηκε και ως αρχιτέκτονας της βασιλικής του Αγίου Πέτρου μετά τον θάνατο του Μπραμάντε, αν και σχεδόν τίποτα δεν έχει μείνει από εκείνη την προσπάθεια πέραν μερικών σχεδίων.

Για να επιτευχθεί ο στόχος, οι διοργανωτές στις έξι ενότητες της έκθεσης —πέρα από τα εντυπωσιακά αλλά και τα μικρότερα έργα του Ραφαήλ— παρουσιάζουν ανάμεσά τους τα εκπληκτικής ποιότητας σχέδιά του για να αναδείξουν τη δεξιοτεχνία του, ενώ αντιπαραβάλλουν δημιουργίες του με εκείνες των μαθητών του και ιδιαιτέρως με των στενών συνεργατών του Τζούλιο Ρομάνο και Τζιανφραντσέσκο Πένι.

Κι αν ακόμη κάποιος δεν θέλει να μάθει όλες αυτές τις λεπτομέρειες για την τεχνική και τις καθαρές φόρμες του Ραφαήλ, αξίζει να δει την έκθεση καθώς για πρώτη φορά ταξιδεύει ο πίνακας που κοσμούσε την αγία τράπεζα της Αγίας Καικιλίας από την Εθνική Πινακοθήκη της Μπολόνια, έργο που μεταφέρθηκε στην Ισπανία ανάμεσα στους δυο σεισμούς που χτύπησαν την περιοχή της Εμίλια Ρομάνα. Να θαυμάσει το αριστουργηματικό πορτρέτο του στενού φίλου τού Ραφαήλ, Μπαλντάσαρε Καστιλιόνε, ή να δει το έργο από τη συλλογή του Πράδο «Οι σπασμοί της Καικιλίας» που παρουσιάζεται για πρώτη φορά καθώς είχε αποσυρθεί στα εργαστήρια συντήρησης.