Στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και το Παρίσι ενδέχεται να …ταξιδέψει στο μέλλον η θρυλική Αρσινόη, πρώτη αυτοκράτειρα της αρχαίας Θράκης και της Μικράς Ασίας, με πρεσβευτές της μία σειρά από φορέματα φτιαγμένα 100% από μετάξι Σουφλίου, που παραπέμπουν σε πασίγνωστα αγάλματα της αρχαιότητας, όπως η Νίκη της Σαμοθράκης στο Μουσείο του Λούβρου.

Η πρώτη κολεξιόν υψηλής ραπτικής, φτιαγμένη αποκλειστικά από μετάξι Σουφλίου —περί ης ο λόγος— θα φέρει την επωνυμία «Arsinoe du Τhrace-AdT» («Αρσινόη της Θράκης») και δημιουργείται υπό τη σκέπη του Χρηματοοικονομικού Φόρουμ Θράκης.

«Στόχος μας είναι να μπούμε στην παραγωγή με όσο μετάξι μπορεί να δώσει το Σουφλί. Ήδη, ήρθαμε σε επαφή με εταιρείες σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο και Παρίσι και η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης» εξηγεί η πρόεδρος του Φόρουμ Κατερίνα Καραγιάννη, η οποία έχει εργαστεί επί χρόνια και στη Deutsche Bank, ως στενή συνεργάτις του Γιόζεφ Άκερμαν.

Τα ολομέταξα φορέματα, που «παντρεύουν» την αρχαία Ελλάδα και την παράδοση του Σουφλίου με τη σύγχρονη μόδα, μπορεί να έχουν υψηλές τιμές (ξεκινούν από 500 ευρώ, λόγω της πολύτιμης πρώτης ύλης), αλλά… τις αξίζουν.

Πέραν του εισοδήματος που θα δημιουργήσουν για τους εργαζόμενους στη βιοτεχνία μεταξιού του ακριτικού Σουφλίου όταν «περάσουν» —εκτός απροόπτου— στην παραγωγή, θα υπενθυμίσουν διεθνώς, σε μία κρίσιμη για την Ελλάδα συγκυρία, τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την αισθητική του, συνδυάζοντάς τον με τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία.

Από τα μεταξωτά των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου στην προτομή της Αρσινόης στο Λούβρο

Η κα Καραγιάννη σημειώνει ότι «ανακάλυψε» την προτομή της Αρσινόης στο Μουσείο του Λούβρου πριν από οκτώ χρόνια και κάπως έτσι ξεκίνησε η διαδρομή που οδήγησε τελικά στον σχεδιασμό της συλλογής ρούχων, για την οποία χρησιμοποιήθηκαν υφάσματα μιας τοπικής εταιρείας του Σουφλίου, της Μουχταρίδης ΑΕ.

«Το μετάξι του Σουφλίου έχει εκπληκτική ποιότητα. Κάποτε έντυνε αυτοκράτορες του Βυζαντίου και δεν μπορώ να διανοηθώ ότι αυτή η παράδοση σβήνει», λέει χαρακτηριστικά η κα Καραγιάννη.

«Ανασκαφές» σε… βιβλιοθήκες για τον σχεδιασμό των ρούχων

Για τον σχεδιασμό και το ράψιμο της συλλογής απαιτήθηκαν μήνες, ενώ η γεννημένη στο Νοβοροσίσκ ομογενής Κάτια Ασατίδου, που τα επιμελήθηκε, χρειάστηκε να κάνει πολύωρες «ανασκαφές» σε βιβλιοθήκες και οδηγούς μουσείων, όπως λέει η ίδια.

«Μελέτησα αγάλματα, πίνακες, κεραμικά και βιβλία, από βιβλιοθήκες όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και άλλων περιοχών από όπου πέρασε ο ελληνισμός. Στη συνέχεια, τα συνδυάσαμε με την παράδοση του Σουφλίου και το μετάξι, δεδομένου ότι, στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε μετάξι, το μετάξι μάς ήρθε από την Κίνα. Στόχος δεν ήταν απλά να επαναλάβουμε κάτι αρχαίο, αλλά να το ταιριάξουμε με τις ανάγκες της σύγχρονης γυναίκας», υπογραμμίζει η κα Ασατίδου, που ζει στην Αλεξανδρούπολη τα τελευταία 20 χρόνια.

Όπως λέει, η προβολή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και της αισθητικής του διεθνώς —και με αυτόν τον τρόπο— «είναι ένα πολύ μεγάλο πράγμα», που την ενδιέφερε ανέκαθεν.

Η επεξεργασία των μεταξωτών απαιτεί τεχνίτες δεξιοτέχνες και «μερακλήδες»

«Η επεξεργασία του μεταξωτού υφάσματος είναι εύκολη;» τη ρωτάμε, υποθέτοντας ότι ένα τόσο λεπτό κι αέρινο ύφασμα απαιτεί ενδεχομένως πολύ «ελαφριά» δάχτυλα για τη ραφή του. «Πραγματικά, η επεξεργασία του μεταξιού είναι πάρα πολύ δύσκολη. Χρειάζεται εξειδίκευση, δεξιοτεχνία, πολύ μεράκι και πολλή δουλειά για να ράψεις μεταξωτά υφάσματα. Τα περισσότερα τα ετοίμασα η ίδια», σημειώνει η κα Ασατίδου και προσθέτει με τη σειρά της ότι είναι κρίμα που μια τόσο ιστορική δραστηριότητα για το Σουφλί είναι σε πτώση, με αποτέλεσμα «να μη μπορείς πια να βρεις αρκετούς καλούς τεχνίτες».

Τα Καβείρια Μυστήρια «συναντούν» το μετάξι του Σουφλίου στον αρχαιολογικό χώρο της Παλαιόπολης

Η πρώτη επίσημη παρουσίαση τής κολεξιόν «AdT», την οποία θα παρακολουθήσουν και ξένοι δημοσιογράφοι, θα γίνει με τον αναλογούντα τρόπο, στις 24 Ιουνίου: την Κυριακή το βράδυ, ο χώρος κοντά στο αρχαίο ιερό της Παλαιόπολης στη Σαμοθράκη θα γεμίσει λυγερόκορμες νύμφες και μεγαλόπρεπες ιέρειες.

Ο αρχέγονος χορός τους και οι ήχοι που θα τον συνοδεύουν θα είναι μυστηριακοί, γεννημένοι με έμπνευση από τη μουσική της αρχαίας Ελλάδας, την οποία —σύμφωνα με την κα Καραγιάννη— ενέκρινε και το Υπουργείο Πολιτισμού. Οι Κάβειροι θα είναι κι αυτοί… εκεί, παρακολουθώντας την περίφημη τελετή του «θρονισμού».

Η εκδήλωση, που στόχο έχει να συνδυάσει τα Καβείρια Μυστήρια με την παράδοση του Σουφλίου, θα είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες (ως προς την ταυτότητα των ρούχων), αφιερωμένες αντίστοιχα στη Νίκη της Σαμοθράκης, τη μητέρα του Μεγαλέξανδρου Ολυμπιάδα, τη μητέρα της γης Δήμητρα και, τελικά, την Αρσινόη. Κι όλα αυτά «μέσα» στον αρχέγονο χορό των Κάβειρων, των Νυμφών και των Ιερειών.

Το τελετουργικό των Καβείριων Μυστηρίων

Αναφερόμενη στα Καβείρια Μυστήρια, η κα Καραγιάννη εξήρε τον δημοκρατικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα τους, αφού —σε αντίθεση με τα Ελευσίνια— αυτά ήταν ανοιχτά σε όλους όσοι ενδιαφέρονταν να μυηθούν, ανεξαρτήτως φύλου, εθνότητας, ηλικίας και κοινωνικού αξιώματος.

«Η εξομοίωση των φύλων, των φυλών και των τάξεων σε μια χρονική περίοδο τόσο μακρινή, που οι γυναίκες θεωρούνταν ακόμη κατώτερες υπάρξεις και οι δούλοι ατελή όντα, είναι καταπληκτική για τα δεδομένα της εποχής», σημειώνει η κα Καραγιάννη.

Απαράβατος όρος για να επιτραπεί η προσέλευση στα Μυστήρια, προσθέτει, ήταν η εξομολόγηση, στοιχείο που πέρασε στις σύγχρονες θρησκείες. Μόνο κατόπιν αυτής και με την έγκριση του «Κόη» (ειδικού ιερέα) και των Ανακτοτελεστών, ο κατηχημένος μπορούσε να προσέλθει στην τελετή της μύησης, που γινόταν βράδυ, υπό το φως των δαδών και των λυχναριών των μυημένων.

Ακολούθως, ο μυούμενος καθόταν πάνω σε ένα θρόνο για την τελετή του «θρονισμού». Τι συμβόλιζε ο θρόνος; Κατά την κα Καραγιάννη, ότι ο άνθρωπος αναβαθμιζόταν σε ισάξιο του Θεού (το «Θεοί εστέ», που συναντάμε και σε σύγχρονες θρησκείες).

Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατον του Ιερού και εκεί το νέο μέλος παρακολουθούσε —είχε δηλαδή την εποπτεία— κάποιας ιερής αναπαράστασης, με πιθανό αντικείμενο την έκφραση κοσμογονικών ιδεών.

Έτσι έφτανε στο βαθμό της εποπτείας. Μπροστά στο άβατο του ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε κατηγορηματικά την είσοδο στους μη μυημένους: «Αμύητον μη εισιέναι».

Κι εδώ μπαίνει, με απόλυτο τρόπο, φραγμός και στις γνώσεις των σύγχρονων ανθρώπων για τα Καβείρια Μυστήρια…

Ακόμη και ο Πλούταρχος σιώπησε, γιατί τα μυστικά των τελετών προορίζονταν για τους μυημένους και μόνο. Όπως γράφει, «Όποιοι τίνες είναι οι Κάβειροι και οποίοι τίνα μυστήρια τελούν εις την μητέρα Ρέαν, θα ζητήσω συγγνώμην από τους φιλομαθείς δια την σιωπή μου. Όποια δε η παρακαταθήκη και τα εις αυτήν τελούμενα δεν μου επιτρέπεται να γράψω.»

Σύγχρονες «μούσες» σε ένα εργοστάσιο 100 ετών

Όλοι οι χορευτές και «ηθοποιοί», που θα συμμετάσχουν στην ελεύθερη απόδοση-αναπαράσταση της τελετής, θα φορούν όπως προαναφέρθηκε μεταξωτά Σουφλίου. Κάποιες από τις κοπέλες που θα τα φορούν, πάντως, πριν φτάσουν στο Ιερό της Παλαιόπολης, πέρασαν από ένα άλλο, ιδιόμορφο «ιερό», όχι θρησκευτικό, αλλά της προβιομηχανικής και βιομηχανικής κληρονομιάς της πόλης: το εργοστάσιο του Τζίβρε, που δεσπόζει στο Σουφλί εδώ και έναν αιώνα περίπου.

Εκεί, σε ένα εντυπωσιακό σκηνικό, έγινε η φωτογράφηση των αέρινων φορεμάτων. Στον χώρο του αναπηνιστηρίου των αδελφών Τζίβρε (που έκλεισε οριστικά το 1963 και σήμερα λειτουργεί ως μουσείο) εργάζονταν κάποτε περίπου 100 μετεξεργάτριες. Σήμερα, ο επισκέπτης μπορεί ακόμη να δει τα εργαλεία της δουλειάς τους: ανάμεσά τους, 54 αναπηνιστικές μηχανές, από τις οποίες ξεκινούσε η «μεταμόρφωση» μιας μεταξωτής ίνας σε αριστούργημα.

Μπορεί επίσης να δει τη «μεταξοκάμαρα» με το χειροκίνητο αναπηνιστήριο, ακόμη και τα ξύλινα καλάθια για τα κουκούλια και τα σκαμνιά που κάθονταν οι εργάτριες. Οι κοπέλες που περπάτησαν στις αίθουσες του Τζίβρε άναψαν για λίγο τα φώτα του. Τα οποία έσβησαν αμέσως μετά. Παρά την πτώση του κλάδου, όμως, η παράδοση δεν έχει σβήσει και αριστουργήματα-χάρμα οφθαλμών συνεχίζουν και σήμερα να δημιουργούνται από το Σουφλιώτικο Μετάξι…