Μια βόλτα στο Αρχαιολογικό Μουσείο δεν ήταν ακριβώς αυτό που είχα ονειρευτεί για το πρωί της Κυριακής που μας πέρασε, σε μια Αθήνα που προετοιμαζόταν για ένα μίνι καύσωνα. Νομίζω πως η πεντάχρονη κόρη μου συμμεριζόταν την άποψή μου με τον δικό της τρόπο. Μου είχε πει πρόσφατα όταν το νηπιαγωγείο τους πήγε εκδρομή στο Αρχαιολογικό Μουσείο, «μαμά, ωραία ήταν αλλά βαρέθηκα να περπατάω εκεί μέσα».

Στο «Παραμύθι της Κυριακής», πρωτοβουλία του Αρχαιολογικού Μουσείου που ξεκίνησε το 2006 και κατόρθωσε από τότε να φέρει πολλές ομάδες παιδιών και να ζωντανέψει τον σχετικά «δύσκολο» χώρο του, πηγαίναμε για πρώτη φορά. Αν και ήταν το τελευταίο για τη φετινή σεζόν και παρά τη ζέστη, μπαίνοντας στην είσοδο του μουσείου, μου έκανε εντύπωση ότι ένας μεγάλος αριθμός γονέων και παιδιών είχαν ήδη μαζευτεί. Το air condition στο τέρμα, ο κόσμος για τις εκθέσεις του μουσείου επίσης πολύς. Στις 11.10 π.μ. μια συμπαθητική αρχαιολόγος/παιδαγωγός μάς συνάντησε και οδήγησε όλη την ομάδα μας στον πρώτο όροφο του μουσείου, σε μια από τις αίθουσες με συλλογές αγγείων. Η Νίκη Κάπαρη, η αφηγήτρια, η οποία μαζί με τον μουσικό Γιάννη Ψειμάδα παρουσιάζουν το «Παραμύθι της Κυριακής», μου είχε ήδη δώσει σε τηλεφωνική συνομιλία μας μια εικόνα της κατάστασης. «Κάθε φορά επιλέγουμε ένα έκθεμα του μουσείου και μπροστά σε αυτό αφηγούμαστε παραμύθια».

Ιστορίες του Δία

Πράγματι μπροστά σε ένα αγγείο που παρουσίαζε τη γέννηση του Δία ακούσαμε μικροί και μεγάλοι για την ιστορία και τις σκανταλιές του Δία, για τον Ερμή «και για τον Κρόνο» όπως μου θύμισε μετά η κόρη μου. «Ο στόχος μας είναι το μουσείο να πάψει να είναι “μουσείο”» μου εξήγησε η Νίκη Κάπαρη, καθώς συζητούσαμε για την πρόσφατη «τάση» να ζωντανεύουν χώροι μουσείων και ιδρυμάτων με καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (οι πρόσφατες παραστάσεις της Λυρικής Σκηνής στην Εθνική Βιβλιοθήκη, θέατρο στο Επιγραφικό Μουσείο κ.ά.). «Οι χώροι αυτοί έχουν μια απίστευτη ενέργεια. Για παράδειγμα μια βιβλιοθήκη, και μόνο που νιώθεις όλα αυτά τα βιβλία που έχεις γύρω σου, με τις άπειρες ιστορίες τους. Το μήνυμα που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά σε έναν τέτοιο χώρο είναι να τα παροτρύνουμε μετά την αφήγηση ενός παραμυθιού να αναζητήσουν και να ψάξουν κι εκείνα να βρουν ιστορίες και μυστικά μέσα σ’ ένα βιβλίο. Από την άλλη, στα μουσεία μπορούν να ζωντανέψουν τα εκθέματα στη σκέψη τους, να τα κάνουν δικά τους, να ταξιδέψουν στον χρόνο μαζί τους. Πιστεύω πως αν καταφέρουμε σαν παιδιά να ονειρευτούμε σ’ έναν τέτοιο χώρο, αύριο σαν ενήλικες δύσκολα θα ξεπουλήσουμε όσα μας γέμισαν εικόνες, όνειρα, μνήμες».

Καθώς η Νίκη Κάπαρη, μικροσκοπική σαν αληθινό ξωτικό(!) αφηγείται, τις παύσεις και τις παραμυθένιες εικόνες της γεμίζει και πηγαίνει πιο πέρα σε μιαν άλλη διάσταση ο σύντροφός της Γιάννης Ψειμάδας. Ένας μουσικός με ιδιαίτερο ταλέντο και ενδιαφέρον για τα «φυσικά μουσικά όργανα» όπως μου λέει, για τη συλλογή των οποίων έχει ταξιδέψει σε ολόκληρη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μετά την αφήγηση πλησιάζω τον χώρο που παίζει και στ’ αλήθεια μαγεμένη ακούω την ομορφιά των ήχων από το φινλανδικό κάντελε με το οποίο τραγουδούσαν και έπαιζαν τα έπη τους στην αρχαία Φινλανδία, καθώς και το κελτικό ντούλτσιμερ το οποίο ο Γιάννης Ψειμάδας βρήκε σε ένα εργαστήρι οργάνων πολύ κοντά στο Στόουνχεντζ της Αγγλίας.

«Προσπαθώ να γνωρίζω την ιστορία κάθε οργάνου» εξηγεί, καθώς αναφέρεται στη σχέση της μουσικής με την αφήγηση. «Είναι εύκολο για έναν μουσικό να υπερπηδήσει τον αφηγητή. Έχω παλέψει για να έχω μια λεπτή ισορροπία, να δημιουργώ την ατμόσφαιρα, τα ηχητικά τοπία του παραμυθιού. Θυμάμαι τη γιαγιά μου που όταν έλεγε παραμύθια δημιουργούσε εκείνη τους ήχους, τραγουδούσε, ακούγονταν από το παράθυρο τα πουλιά, το πίστευε αυτό που έκανε και το αποτέλεσμα ήταν θεϊκό».

Η Νίκη Κάπαρη συμπληρώνει: «Το παραμύθι για μένα είναι το μαγικό κλειδί που ανοίγει την πόρτα του ονείρου. Είναι η “παρηγορία’’ που όλοι έχουμε ανάγκη πάντα και ιδιαίτερα στους καιρούς που ζούμε. Είναι η νίκη του καλού στο αιώνιο παιχνίδι ανάμεσα στο καλό και το κακό, είναι σήμερα η επανάστασή μας ενάντια στην αδικία, στη μοναξιά, είναι οι κλωστές που μας ενώνουν με το παρελθόν μας, η αρμονία με τη φύση, είναι επικοινωνία».

Η πρώτη ομάδα (εμείς) ολοκλήρωσε την εκδήλωση με μια παρουσίαση αρχαίων παιδικών παιχνιδιών από την παιδαγωγό που μας οδήγησε στον χώρο, ενώ αμέσως μετά ακολούθησε η δεύτερη ομάδα. Η εμπειρία μου μου λέει ότι δεν είναι εύκολο να μυείς ένα σύγχρονο παιδί στον χώρο ενός μουσείου, ούτε ακόμα και στη μαγεία του ζωντανού παραμυθιού, για πολλούς λόγους που γνωρίζουν οι περισσότεροι γονείς και οι ειδικοί. Είναι απαραίτητο όμως να συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε με παραμύθια, αφού όπως λέει και ο γνωστός λαογράφος Μιχάλης Μερακλής «τα παραμύθια είναι τα αντισώματά μας»…

Καλοκαιρινές βραδιές σε ιστορικούς χώρους

Μπορεί τα «Παραμύθια της Κυριακής» να ολοκλήρωσαν τον κύκλο τους για φέτος, όμως το «ζωντάνεμα» ιστορικών χώρων μέσα από το παραμύθια συνεχίζεται το καλοκαίρι με το άνοιγμα στα παιδιά της Οικίας Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού (Αμαλίας 4). Σ’ αυτό το φιλόξενο σπίτι-μουσείο, γεμάτο από μνήμες της παλιάς Αθήνας, για πρώτη φορά θα πραγματοποιηθούν παιδικά εργαστήρια και αφηγήσεις παραμυθιών με τίτλο «Στης αρχόντισσας Λητώς το σπίτι» που θα διευθύνουν η γνωστή παραμυθού Σάσα Βούλγαρη και η παιδαγωγός Βίκυ Παπαδοπούλου (πληροφορίες: τηλ. 210 9572613).

Ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός είναι η έναρξη των Κυριακάτικων Βραδιών Αφήγησης για μεγάλους και μικρούς που διοργανώνει το Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών έως τις 22 Ιουλίου στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο Θησείο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αφηγήσεις εντάσσονται στις επετειακές εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση δέκα χρόνων της Γιορτής Παραμυθιών της Κέας, ένα από τα σημαντικότερα και παλαιότερα φεστιβάλ παραμυθιών στην Ελλάδα. Επίσης στο Πολιτιστικό Κέντρο «Ακαδήμεια» στην Ακαδημία Πλάτωνος ξεκινούν αύριο (18/6) οι «Βραδιές στην αυλή» με αφηγήσεις από γνωστούς Έλληνες παραμυθάδες (έως τις 20 Ιουλίου).