Ο άνθρωπος πίσω από το WikiLoot ελπίζει πως το πείραμα του λεγόμενου crowdsourcing (εν προκειμένω της δημοσίευσης στοιχείων σε ένα άγνωστο πλήθος χρηστών, προκειμένου να υποβάλουν σχετικές πληροφορίες μέσω ανοικτής πρόσκλησης) θα βοηθήσει στην ανάκτηση μερικών από τους αρχαιότερους και πιο πολύτιμους θησαυρούς του παγκόσμιου πολιτισμού.

Οι εκστρατείες καταπολέμησης της αρχαιοκαπηλίας έχουν σημειώσει ορισμένες επιτυχίες, όπως για παράδειγμα η συμφωνία με την οποία το Μουσείο J. Paul Getty στο Λος Άντζελες επέστρεψε 40 πολύτιμα έργα τέχνης αφότου απεδείχθη ότι είχαν κλαπεί σε παράνομες ανασκαφές στην Ιταλία.

Οι «ακτιβιστές» του χώρου καταπολέμησης της αρχαιοκαπηλίας, ωστόσο, χαρακτηρίζουν τέτοιες επιτυχίες ως σταγόνα στον ωκεανό μιας αγοράς που υπολογίζεται πως έχει τζίρο 10 δις δολάρια το χρόνο, και υπενθυμίζουν ότι οι δικηγόροι και οι αστυνομικοί μάχονται εναντίον αδίστακτων εμπόρων.

Γι’ αυτόν το λόγο, έχει δρομολογηθεί σχέδιο δημοσίευσης μέσω Διαδικτύου χιλιάδων φωτογραφιών και εγγράφων σχετικά με κλεμμένα έργα τέχνης. Το σχέδιο έχει το όνομα WikiLoot, και στην ουσία πρόκειται για ένα πείραμα άντλησης πληροφοριών από το ευρύ κοινό, σε εθελοντική βάση, προκειμένου να ενισχυθεί η προσπάθεια εντοπισμού μερικών από τους αρχαιότερους θησαυρούς του κόσμου.

Ο «εγκέφαλος» πίσω από το εγχείρημα είναι ο Αμερικανός Jason Felch, συ-συγγραφέας του Chasing Aphrodite, μιας έκθεσης για την παράνομη μεταφορά ενός αγάλματος της Αφροδίτης (ύψους 2,3 μ.) έξω από την Ιταλία σε τρία κομμάτια και μέσα σε ένα φορτηγό οπωροκηπευτικών. Αυτή τη στιγμή, το γλυπτό βρίσκεται και πάλι ασφαλές στη Σικελία.

Ο Felch σχεδιάζει τώρα να λάβει και να αναρτήσει στοιχεία για κλεμμένα έργα που κατασχέθηκαν από τους λαθρεμπόρους σε εφόδους της αστυνομίας και έχουν τεθεί υπόψιν της δικαιοσύνης. Όταν το υλικό αυτό δημοσιευθεί, οποιοσδήποτε γνωρίζει κάτι σχετικό θα μπορεί να συνδράμει με τις πληροφορίες του στην καταπολέμηση της αρχαιοκαπηλίας.

Για το σχεδιασμό του ιστότοπου εργάζονται ήδη ειδικοί λογισμικού ανοικτού κώδικα, δικηγόροι, αλλά και άνθρωποι που ασχολούνται με τα social media, οι οποίοι και θα βρουν τρόπους να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού και να το κινητοποιήσουν.

«Θα χρειαστούμε επίσης μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια» προσθέτει ο Felch, ο οποίος υποβάλλει αιτήσεις για δωρεές, απευθύνεται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και θα παρουσιάσει το εγχείρημα στην ετήσια συνάντηση του ARCA (Association for Research into Crimes Against Art) στην Ιταλία αυτόν το μήνα.

Η πλατφόρμα του WikiLoot αρχικά θα ασχοληθεί με την αρχαιοκαπηλία στην Ιταλία και την Ελλάδα, αν και ζητά υλικό από όλο τον κόσμο «Νοτιοανατολική Ασία, Εγγύς Ανατολή, Αφγανιστάν, Ιράκ – υπάρχει πληθώρα υλικού που εισρέει από αυτές τις χώρες».

Ο Paolo Ferri, που εργάζεται στο ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού, δήλωσε ότι δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 500.000 έργα τέχνης τα οποία έχουν κλαπεί από την Ιταλία, κάθε προσπάθεια εντοπισμού τους είναι ευπρόσδεκτη. Παρ’ όλα αυτά, δείχνει επιφυλακτικός όσον αφορά κάποιες πτυχές του crowdsourcing, ισχυριζόμενος ότι η δημοσίευση φωτογραφιών ή περιγραφών κλεμμένων έργων ίσως ωθήσει τους συλλέκτες να τα κρύψουν καλύτερα.

«Μπορεί επίσης να εντείνουν τις προσπάθειες απόκρυψης της προέλευσης των έργων που έχουν στις συλλογές τους ή ακόμη και να “μπουν” στο αρχείο για να αλλάξουν τα στοιχεία» είπε ο Ferri και πρότεινε να υπάρχει κωδικός πρόσβασης για τους χρήστες.

Ο Felch, ωστόσο, επιμένει πως έχει έρθει η ώρα για την ανοικτή πρόσβαση. «Η αστυνομία έχει την τάση να κρατά κλειστά τα χαρτιά της και να τα αποκαλύπτει ένα ένα, όμως αυτό το κάνει ήδη εδώ και 20 χρόνια». Χωρίς θεαματικά αποτελέσματα, φαίνεται πως εννοεί…