Τι μπορούν να μας αποκαλύψουν τα επώνυμα για τον πολιτισμό, τη γενετική εξέλιξη και την ιστορία της κοινωνίας μας; Το ερώτημα αυτό απαντούν Κινέζοι ερευνητές που κατέγραψαν και μελέτησαν την εξέλιξη των ονομάτων στην Κίνα.

Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Physical Anthropology, αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο τα επώνυμα μπορεί να λειτουργήσουν ως γενετικοί δείκτες, επιτρέποντας στους επιστήμονες να ανιχνεύσουν τις συγγενικές σειρές και να κατανοήσουν τα μεταναστευτικά κύματα και ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη Κίνα.

Επικεφαλής της έρευνας ήταν ο Δρ Jaiwei Chen, του Beijing Normal University, και ο καθηγητής Yida Yuan της Chinese Academy of Sciences.

«1,28 δισεκατομμύρια άνθρωποι μοιράζονται 7.327 επώνυμα. Τα 100 πιο συνηθισμένα ονόματα αντιστοιχούν στο 85% του πληθυσμού», λέει ο Δρ Chen. «Αυτό σημαίνει ότι τα κινέζικα επώνυμα περιλαμβάνουν περισσότερες πολιτισμικές και γενετικές πληροφορίες απ’ ό,τι στις περισσότερες άλλες χώρες».

Ο Δρ Chen και η ομάδα ανέλυσε τα δεδομένα από την εθνική υπηρεσία που αφορά την ταυτότητα των πολιτών της Κίνας, χρησιμοποιώντας τις θεωρητικές μεθόδους που διερευνούν τη δομή του πληθυσμού, μελετώντας την κατανομή των επωνύμων, αλλά και τη γενετική ποικιλομορφία των πληθυσμών.

Τα επώνυμα κληρονομούνται μέσω των ανδρών, άρα μπορεί να θεωρηθούν δείκτες για τα γονίδια των χρωμοσωμάτων Ψ. Κι αυτό σημαίνει ότι μελετώντας την κατανομή των επωνύμων μπορεί κανείς να κατανοήσει τις γενετικές δομές και την ιστορική-κοινωνική συμπεριφορά, όπως τα μεταναστευτικά ρεύματα.

Η ερευνητική ομάδα επικεντρώθηκε στον αντίκτυπο που είχε η μετανάστευση και η γενετική παρέκκλιση στην εξέλιξη της πληθυσμιακή δομής της Κίνας.

Η Κίνα αποτελεί πολύ ιδιαίτερη περίπτωση, πάντως, αφού έχει ιστορία καταγεγραμμένων ονομάτων 4.000 ετών που φτάνουν πίσω ως την Δυναστεία Ξία (21ος-16ος αι. π.Χ.) Η κατανομή των επωνύμων υπήρξε σταθερή από τη Δυναστεία των Σονγκ και έπειτα (900 χρόνια πριν, 960-1279) και, εν μέρει λόγω του κομφουκιανισμού, τα επώνυμα διατηρήθηκαν διαμέσου των γενεών.

Ιστορικά, 97 από τα 100 πιο κοινά επώνυμα προέρχονται από την Περίοδο της Άνοιξης και του Φθινοπώρου (722 π.Χ.) και την Περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (476 π.Χ.), όταν η επικράτεια της Κίνας περιοριζόταν στα κεντρικά εδάφη. Υπήρξαν διάφορα μεταναστευτικά ρεύματα στην ιστορία της χώρας από τα κεντρικά εδάφη στη λεκάνη του ποταμού Γιανκτσέ.

Η ομάδα ανακάλυψε επίσης ότι οι γενετικές διαφορές ανάμεσα στις τρεις βορειοανατολικές επαρχίες της Κίνας και την ανατολική της Σαντόνγκ ήταν μικρές, παρότι καλύπτουν μια αχανή γεωγραφική έκταση. Αυτό οφείλεται στο μεταναστευτικό κύμα που έμεινε γνωστό ως «Αντιμετωπίζοντας με θάρρος το ταξίδι για τη βορειοανατολική Κίνα», όπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινήθηκαν προς τις αραιοκατοικημένες επαρχίες.

Η γεωγραφική κατανομή των επωνύμων και η πληθυσμιακή δομή της σύγχρονης Κίνας, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι το αποτέλεσμα γενετικής παρέκκλισης και μετανάστευσης μεγάλης κλίμακας καθώς αρκετά θρησκευτικά κέντρα του κινεζικού πολιτισμού εξελίχθηκαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας του λαού.