Ονομάζεται Aharon ben Ab-Chisda ben Yaacob και είναι 85 ετών. Υποβλητική φιγούρα, με τη μακριά του γενειάδα, το  γκρι του ιμάτιο και το κόκκινο kippah (εβραϊκό τελετουργικό καπέλο) στο κεφάλι του, ψάλλει μια ιερατική μελωδία. Ο Aharon είναι ιερέας και η καταγωγή του μετράει 132 γενιές πίσω. Θεωρεί τον εαυτό του άμεσο απόγονο του Ααρών, αδελφού του Μωυσή, που έζησε πριν από 3.000 χρόνια. Πάνω από όλα όμως ο γηραιός ιερέας είναι Σαμαρείτης, μέλος μιας από τις διασημότερες αλλά ταυτόχρονα αινιγματικές σέκτες του Εβραϊσμού.

Η έχθρα των Σαμαρειτών με τους υπόλοιπους Εβραίους είναι γνωστή από τη Βίβλο και τη ζωή του Ιησού ( διάλογος με τη Σαμαρείτιδα, παραβολή του Καλού Σαμαρείτη). Η ομάδα όμως αυτή υπάρχει μέχρι και σήμερα και εκφράζει μια από τις πιο αυστηρές μορφές της εβραϊκής θρησκείας. Οι Σαμαρείτες παντρεύονται μόνο μεταξύ τους, έχουν πιο περιορισμένο διαιτολόγιο από τους υπόλοιπους Εβραίους, το Σάββατο δεν επιτρέπεται ούτε να ανάψουν το καλοριφέρ για να ζεσταθούν ενώ θεωρούν τις γυναίκες τους τόσο ακάθαρτες κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης που τις περιορίζουν σε ειδικά δωμάτια κάθε μήνα για επτά ημέρες! Έχει όμως αυτή η αυστηρή έκφραση πίστης πραγματικό έρεισμα;

Ναι, υποστηρίζουν οι αρχαιολόγοι. Τελευταία ένδειξη γι αυτό, τα ευρήματα του αρχαιολόγου Yitzhak Magen στον παραδοσιακό τόπο λατρείας των Σαμαρειτών, το Όρος Γαρειζίν. Σύμφωνα με των Ιώσηπο, το 330 π.Χ. οι Σαμαρείτες είχαν ανεγείρει στο όρος έναν ναό, ως αντιστάθμισμα εκείνου των Ιεροσολύμων. Τα ευρήματα των ανασκαφών όμως ( που έχουν μερικώς δημοσιευτεί),  λένε άλλα: ήδη πριν από 2.500 χρόνια, η κορυφή του βουνού κοσμούνταν από μεγαλειώδες ιερό, με περιμετρικό τείχος μήκους 96μ. Χ 98 μ. Το τείχος είχε έξι μνημειώδεις πύλες-θαλάμους που έκλειναν με ξύλινες θύρες. Στον χώρο βρέθηκαν 400.000 οστά ζώων – κατάλοιπα θυσιών καθώς και ασημένιο δακτυλίδι κοσμημένο με το τετραγράμματο YHWH (Γιαχβέ). Επιγραφές που επίσης βρέθηκαν εκεί μαρτυρούν ότι στο σημείο εκείνο ήταν «Ο Οίκος του Κυρίου». Την ίδια εποχή που άκμαζε ο ναός του όρους Γαρειζίν, ο Ναός των Ιεροσολύμων δεν ήταν παρά μια απλή κατασκευή.

Πρόκειται για μια καταπληκτική αποκάλυψη. Η μεγαλοπρέπεια του ναού στο Γαρειζίν αποκαλύπτει έναν ιερό πόλεμο μεταξύ των Εβραίων για το πώς θα έπρεπε να λατρεύεται ο Θεός στους Αγίους Τόπους. Εδώ, οι Σαμαρείτες Εβραίοι του Βορρά δεν ήταν ένα απλώς παρακλάδι των επικρατούντων Ιουδαίων του Νότου αλλά ένας ίσος και ίσως ισχυρότερος αντίπαλος. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Σαμαρείτες αντιπροσώπευαν τις 10 από τις 12 φυλές του Ισραήλ ενώ οι Ιουδαίοι μόνο τις 2. Γύρω στο 1000 π.Χ. στη Σαμάρεια υπήρχε μεγαλοπρεπές ανάκτορο όπου βρέθηκαν περίφημα ελεφαντοστέινα ενθέματα επίπλων και αντικείμενα ενώ την ίδια εποχή η Ιερουσαλήμ δεν ήταν παρά ένα χωριό 1.500 κατοίκων.

Περισσότερες είναι οι αποκαλύψεις για τη σημασία του όρους Γαρειζίν στα χειρόγραφα του Κουμράν – τα αρχαιότερα βιβλικά χειρόγραφα – καθώς εδώ υπάρχουν αναφορές οι οποίες παραλείπονται από τις αναθεωρημένες νεότερες εκδοχές της Βίβλου. Εδώ λοιπόν, ο Μωυσής διατάζει τους Εβραίους να κατασκευάσουν στο Γαρειζίν «κονιαμένο ιερό», ενώ επίσης από εκεί, έξι φυλές ατενίζουν την Γη της Επαγγελίας. Αντίθετα, κανένας επιλεγμένος τόπος για τη λατρεία του Θεού δεν αναφέρεται σε νεότερα βιβλικά κείμενα. Το ίδιο το όνομα Γαρειζίν παραλείπεται, τη στιγμή που άλλα ονόματα επιβιώνουν. Σημάδι και αυτό της ιουδαϊκής επικράτησης που σφράγισε τη Βίβλο, καταδικάζοντας τους Σαμαρείτες στηνπαρακμή και την αφάνεια.

Πώς όμως προέκυψε η παρακμή των Σαμαρειτών; Η απάντηση έχει… γενειάδα με μπούκλες και ακούει στο όνομα Ασσύριοι! Κατά την ιστορία λοιπόν, το 732 π.Χ. ο ισχυρός αυτός λαός από την Ανατολή καταλαμβάνει τη Σαμάρεια αναγκάζοντας πολλούς από τους κατοίκους της να καταφύγουν στο Νότο, στην Ιουδαία. Αυτόματα, ο πληθυσμός της Ιερουσαλήμ ανεβαίνει στους 15.000. Ο Ιουδαίος βασιλιάς Εζεκίας κηρύσσει την Ιερουσαλήμ ως τόπο προσκηνύματος ως το μόνο μέρος όπου η λατρεία του Θεού διενεργείται ανενόχλητα. Η ιστορία ξαναγράφεται με τον ρόλο της Ιερουσαλήμ να υπερτονίζεται και τη Σαμάρεια να μένει στο περιθώριο.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η κόντρα συνεχίστηκε, καθώς φαίνεται ότι ο ναός του Γαρειζίν άκμασε εκ νέου. Τα χρόνια της ανέγερσης του Δευτέρου Ναού των Ιεροσολύμων  – τότε που οι Σαμαρείτες φέρονται να εμποδίζουν την ανέγερσή του επειδή ζήλευαν που δεν είχαν τέτοιο ναό – χρονολογούνται μια σειρά πολύτιμων αντικειμένων από το Γαρειζίν: κοσμήματα, ασήμι, ένα πλήρες σύνολο εργαλείων κόσμησης και ένα μικρό καμπανάκι από τη στολή κάποιου αρχιερέα. Μέχρι και το 180 π.Χ. ανεγείρονταν πρόσθετα κτίσματα για τη φιλοξενία προσκυνητών – σημάδι ότι ο ναός αποτελούσε κέντρο λατρείας για πολύ περισσότερους ανθρώπους από όσο νομίζαμε.

Η ολική όμως πτώση επήλθε το 128 π.Χ. όταν ο Ιουδαίος πρίγκιπας  Ιωάννης ο Υρκανός κατέστρεψε τον ναό του Γαρειζίν. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ένα στρώμα πυρκαγιάς όπου βρέθηκαν αιχμές βελών, ξίφη και πελέκεις. Από τότε οι Σαμαρείτες έμειναν χωρίς ιερό. Μετά και την εβραϊκή διασπορά, καθώς επέλεξαν να παραμείνουν στις εστίες τοςυ, υπέστησαν διωγμούς και αποδεκατίστηκαν. Την κατάσταση επιδείνωσε η εμμονή τους στην ενδογαμία, που τους ανάγκαζε στο τέλος να παντρεύονται συγγενείς τους και να γεννούν απογόνους με γενετικές ανωμαλίες. Μέχρι το τέλος του Α΄Παγκοσμίου πολέμου, μόνο 146 Σαμαρείτες είχαν απομείνει! Η άρση του καταστροφικού εθίμου, μόλις το 2004, ανέβασε τον αριθμό τους στους 751. Και παρά το γεγονός ότι είναι ακόμη τα «ξεχασμένα παιδιά του Θεού», είναι αισιόδοξοι. «Θέλουμε να ζήσουμε ειρηνικά», λένε, και ελπίζουν…