Το πρώτο μουσείο αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη θα είναι το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας, στο οποίο θα αναδειχθούν οι αρχαιότητες που ήρθαν στο φως από τις αρχαιολογικές έρευνες στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Ένας τόπος πλούσιος σε εκπλήξεις και ανεξάντλητος σε αρχαιότητες που έχει παρουσιασθεί σε διεθνή συνέδρια, έχοντας αποσπάσει επαίνους και χαρακτηρισμούς όπως αυτή του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχαιολογίας στις αρχές του 2010 που ξεχωρίζει την ανασκαφή της νεκρόπολης ως «μία από τις 10 καλύτερες παγκοσμίως».
Το μουσείο έχει εμβαδόν 1.630 τ.μ., βρίσκεται στο όριο του αρχαιολογικού χώρου ανάμεσα στις Κοινότητες της Ελεύθερνας και της Αρχαίας Ελεύθερνας (Πρινέ) και προβλέπεται να εκτελεστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εντάσσεται στο τοπίο και να φαίνεται ότι εξέρχεται μέσα από τα σπλάχνα της κρητικής γης. Το έργο είχε προϋπολογιστεί στα 2.400.000 ευρώ.
Ήδη υπογράφηκε από την πρυτανική αρχή του Πανεπιστημίου Κρήτης και την ανάδοχο εργολαβική εταιρεία η σύμβαση για την εκτέλεση του μουσείου του αρχαιολογικού χώρου. Το έργο ενταγμένο στο ΕΣΠΑ από τον Σεπτέμβριο εκτελείται τουλάχιστον στο τμήμα της αυτεπιστασίας του. Τώρα «ουσιαστικά λαμβάνει σάρκα και οστά καθώς η σύμβαση της εργολαβίας του μουσείου προβλέπει ότι θα πρέπει να έχει εκτελεσθεί μέσα σε ένα χρόνο από την υπογραφή του» υπογραμμίζει ο καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης (επικεφαλής των αρχαιολογικών ανασκαφών στη νεκρόπολη της Αρχαίας Ελεύθερνας από το 1985) και με παράταση μόνον ενός μήνα. Σύντομα θα ξεκινήσουν και οι σχετικοί διαγωνισμοί για τις προμήθειες που θα εκτελεστούν για τις προθήκες και την εκτέλεση των εργασιών του μουσείου. Εκτός απροόπτου το μουσείο θα μπορούσε να εγκαινιαστεί στα τέλη του 2013 ή στο πρώτο εξάμηνο του 2014.
Μουσείο Σπάρτης
Καλά τα νέα και για τη Σπάρτη. Υπογράφτηκε πρόσφατα από τον περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρο Τατούλη και τη γ.γ. του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη η Προγραμματική Σύμβαση ύψους 2.785.068 ευρώ για τη μελέτη του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης, που θα ανεγερθεί στον χώρο της πρώην Χυμοφίξ. Συμφωνήθηκε να προκηρυχθεί διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός από την Περιφέρεια, με φορέα υλοποίησης της μελέτης την Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας. Σχεδιάζεται, όμως, να υπογραφεί και δεύτερη Προγραμματική Σύμβαση με αντικείμενό της την ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου της Σπάρτης αλλά και την αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων του οδικού άξονα Λεύκτρων-Σπάρτης σε μια πολιτιστική διαδρομή κατά μήκος του νέου δρόμου.