Ήταν έδρα αμφικτιονίας και άσυλο για τους κυνηγημένους, στο οποίο μάλιστα κατέφυγε και πέθανε ο ρήτορας Δημοσθένης τον 4ο αιώνα π. Χ. Τελετές και θυσίες γίνονταν στο ιερό αυτό αλλά και μεγάλα γεύματα ως μέρος, ενδεχομένως, κάποιων άγνωστων τελετουργιών. Όσο για τα ευρήματα ξεκινούν από τα τέλη της Εποχής του Χαλκού.

Πρόκειται για το θαλασσινό ιερό του Ποσειδώνα στην αρχαία πόλη της Καλαυρείας στον Πόρο, που διερευνάται από το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο του προγράμματος με τίτλο «Η Πόλις, ο Θεός και η Θάλασσα», τα αποτελέσματα του οποίου για το 2011 θα παρουσιαστούν την Πέμπτη, 29 Μαρτίου στις 6.00 μ. μ. στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης από τον διευθυντή του κ. Arto Penttinen.

Ένα χρυσό δαχτυλίδι που προσφέρθηκε στον θεό Ποσειδώνα κατά την Ρωμαϊκή εποχή, επικαλυμμένο με ορείχαλκο πάνω στον οποίο υπάρχει παράσταση υδρόβιου πτηνού, καθώς και δύο ορειχάλκινοι, μικρογραφικοί διπλοί πελέκεις είναι μεταξύ των τελευταίων ευρημάτων των ανασκαφών κατά τις οποίες εξετάστηκαν πολλά από τα κτίρια του ιερού καθώς και τα κατάλοιπα της Εποχής του Χαλκού δίπλα στον κύριο ναό. Αλλωστε, όπως λένε οι αρχαιολόγοι του Σουηδικού Ινστιτούτου, το ιερό του Ποσειδώνα ήταν ένα μεγάλο τέμενος με μακροχρόνια και πολύπλευρη λατρευτική δραστηριότητα, πιθανόν από τους προϊστορικούς χρόνους ως και την ύστερη αρχαιότητα. Εκεί μάλιστα γινόταν πλήθος τελετουργικών δραστηριοτήτων, των οποίων η φύση και τα χαρακτηριστικά μεταλλάχτηκαν στη διάρκεια ζωής του ιερού. Ακόμη και η λατρεία του Ποσειδώνα μπορεί να μην ήταν συνεχής στο ιερό, καθώς λατρεύονταν ενδεχομένως και άλλες μικρότερες θεότητες και ίσως ήρωες και σεβαστοί νεκροί.

Αυτές οι δραστηριότητες λάμβαναν χώρα μέσα στα όρια του τεμένους, έξω από τον ναό, σε μικρά κλειστά δωμάτια διάφορων, συχνά ασυνήθιστων κτηρίων, κοντά στην είσοδο του ιερού, μπροστά από αγάλματα πλούσιων ευεργετών και γύρω από βωμούς. Μεγάλη ποσότητα σπασμένης κεραμικής, διάφορα αντικείμενα, οστά ζώων και απανθρακωμένα υλικά που βρέθηκαν συγκεντρωμένα σε μία τριγωνική περιοχή, που είχε διαμορφωθεί ειδικά σε ένα κτίριο, για να τα περικλείσει αυτά τα υλικά συνθέτουν εξάλλου για τους αρχαιολόγους ένα πολύ ασυνήθιστο εύρημα.

Γιατί η μελέτη τους έδειξε, ότι γύρω στο 165 π. Χ ένα μεγάλο φαγοπότι οργανώθηκε στο ιερό του Ποσειδώνα με περισσότερα από 150 άτομα που έφαγαν και ήπιαν παρέα.

Κατσίκια, αρνιά, μοσχάρια και χοίροι που προηγουμένως είχαν θυσιαστεί, καταναλώθηκαν σ΄ αυτό το γεύμα, όπως επίσης αυγά, πουλιά κι πλήθος θαλασσινών, από πετρόψαρα και εποχιακούς τόνους μέχρι κεφαλόπουλα, πεταλίδες και σαλιγκάρια της θάλασσας. Διάφορες φυτικές τροφές, φρούτα και ξηροί καρποί συμπλήρωσαν το μενού, όπως και ποτό, που πιθανώς ήταν κρασί. Τα φαγητά δεν ήταν ψητά αλλά βραστά ή τσιγαριστά μαγειρεμένα μέσα σε μικρές και μεγάλες, βαθιές ή ρηχές χύτρες.

Αλλά το ενδιαφέρον είναι, ότι όταν τελείωσε η γιορτή, οι συνδαιτυμόνες έσπασαν όλα τα σκεύη, κύπελλα και κανάτες, πιάτα και χύτρες. Στη συνέχεια μέρος των καταλοίπων του γεύματος σωριάστηκε επίτηδες έξω από αυτό το κτήριο, σε έναν περιορισμένο τριγωνικό χώρο και καλύφθηκε με χώμα, ώστε να αποφευχθεί η οποιαδήποτε διαταραχή από ζώα ή ανθρώπους. Οι αρχαιολόγοι επομένως έχουν να απαντήσουν σε πολλές ερωτήσεις, όπως το γεγονός για το οποίο οργανώθηκε η γιορτή, η συχνότητα παρόμοιας συγκέντρωσης, οι συμμετέχοντες και φυσικά αν αποτελούσε μέρος της επίσημης λατρευτικής πρακτικής του ιερού, ή είχε πιο κοσμικό χαρακτήρα.

Άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της θρησκείας στην Καλαυρεία εξάλλου, είναι ότι το ιερό λειτουργούσε και ως άσυλο, προσφέροντας προστασία σε όσους κατέφευγαν σ΄ αυτό ως προσκυνητές να εκφράζουν εκεί την ευγνωμοσύνη τους στους θεούς. Ένα ακόμη ζήτημα προς διερεύνηση, όπως και η σχέση μεταξύ του ιερού και της αρχαίας πόλης της Καλαυρείας και του ρόλου του στην ευρύτερη περιοχή του Σαρωνικού.