Γιώτα Ατζακά, Το επάγγελμα του ψηφοθέτη (4ος π.Χ. – 8ος μ.Χ.), εκδ. Άγρα, Αθήνα 2011, 296 σελ.
ISBN 978-960-325-915-2
Το βιβλίο της αρχαιολόγου και ερευνήτριας των επιδαπέδιων ψηφιδωτών Γιώτας Ατζακά αποτελεί μια πρωτότυπη μελέτη, βασισμένη στην έρευνα επιγραφών, κειμένων και ανασκαφικών ευρημάτων, που προσεγγίζει το καλλιτεχνικό φαινόμενο ταυτόχρονα από την πλευρά του δημιουργού και του χρηματοδότη: τα εργαστήρια ή τα συνεργεία των ψηφοθετών, οι αρχιτεχνίτες και οι μαθητευόμενοι, οι μετακινήσεις τους έξω από τον τόπο διαμονής τους, η μεταβίβαση της τέχνης τους από γενιά σε γενιά, η κοινωνική τους θέση, οι αμοιβές τους· τα «τετράδια σχεδίων» και ο ρόλος των εντολοδοτών και των χορηγών στην επιλογή των θεμάτων· το μητροπολιτικό και το επαρχιακό στυλ, η παράδοση και η ανανέωση.
Μονοχρωμίες και πολυχρωμίες, μία θαυμαστή ποικιλία γεωμετρικών και εικονιστικών θεμάτων: θεοί και ήρωες από την ελληνική μυθολογία, σκηνές από το ζωικό και το θαλάσσιο βασίλειο, ασχολίες της καθημερινής ζωής, δημόσια θεάματα, προσωποποιήσεις.
Ονόματα και τόποι, που ηχούν υποβλητικά· οι δημιουργοί μιας τέχνης που διαδόθηκε και διατηρήθηκε επί αιώνες χωρίς διακοπές σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο.
