Σε μερικές εβδομάδες μια ομάδα Βρετανών επιστημόνων πρόκειται να μπουν στα έγκατα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου και να βγάλουν από μια γυάλινη προθήκη μερικά τμήματα από το κρανίο και τη γνάθο ενός πρώιμου ανθρωποειδούς. Τα μαυρισμένα οστά καθώς και δόντια από το άγνωστο πλάσμα θα εξεταστούν στη συνέχεια με τα πιο σύγχρονα μέσα που διατίθενται σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο: υπέρυθρους σαρωτές, ακτίνες λέιζερ κ.α.

Πρόκειται για εξέταση στα λείψανα του «Ανθρώπου του Piltdown», της διασημότερης απάτης στην ιστορία της παλαιοανθρωπολογίας! Σκοπός των επιστημόνων είναι να προσεγγίσουν το γενετικό υλικό των υπευθύνων για την απάτη, στοιχείο που αποτελεί αίνιγμα για 100 χρόνια.

Εύρημα ανασκαφής ενός λάκκου στο Piltdown του Ανατολικού Σάσεξ, είχε αποκαλυφθεί στο ευρύ κοινό πριν έναν αιώνα: στα τέλη του 1912. Τα ανθρώπινα οστά είχαν ταφεί δίπλα σε ένα επεξεργασμένο ελεφαντοστό που ταυτίστηκε με τελετουργικό εξάρτημα αλλά παρομοιάστηκε από κάποιους με ένα πρώιμο μπαστούνι του κρίκετ! Σε αντίπραξη στους Γάλλους και Γερμανούς αρχαιολόγους που αποκάλυπταν τους Κρο-Μανιόν και τους Νεάντερταλ, οι Άγγλοι είχαν πλέον τον δικό τους πρώιμο ανθρωπίδη. Κάπως έτσι, ο άνθρωπος του Piltdown έφτασε να προβληθεί ως ο πρώτος Άγγλος!

Τα χρόνια περνούσαν και ενώ οι αποκαλύψεις λειψάνων τύπου Κρο-Μανιόν και Νεάντερταλ συνεχίζονταν, τίποτα παρόμοιο με τον άνθρωπο του Piltdown δεν ερχόταν στο φως. Σε πείσμα της επιστημονικής κοινότητας, οι Άγγλοι επιστήμονες συνέχιζαν να απορρίπτουν τα ευρήματα της Ευρώπης λόγω της ύπαρξης του Piltdown. Μια ολόκληρη βρετανική επιστημονική γενιά καταδικάστηκε στην πλάνη.

Μέχρι που ήρθε η ώρα της αποκάλυψης! Το 1953, μια ομάδα με επικεφαλής τον γεωλόγο Kenneth Oakley, τον ανατόμο Wilfrid Le Gros και τον ανθρωπολόγο Joseph Weiner, ανακοίνωσε ότι το τεράστιο κρανίο του Piltdown ανήκε σε έναν σύγχρονο άνθρωπο ενώ η σιαγόνα ανήκε σε ουρακοτάγκο ή χιμπατζή. Κάθε τμήμα οστού είχε υποστεί επεξεργασία τέτοια ώστε να φαίνεται ότι προέρχεται από το ίδιο κρανίο, τα δόντια είχαν λειανθεί με μεταλλική λίμα ενώ το οστέινο «τελετουργικό» αντικείμενο είχε χαραχθεί με μαχαίρι. Όπως επισημαίνει ο αρχαιολόγος Miles Russel (Πανεπιστήμιο Μπόρνμουθ) «Ο αρχαιότερος Άγγλος δεν ήταν τίποτα άλλο από μια φτηνή απάτη». Παρά το γεγονός αυτό, είχαν χρειαστεί 40 χρόνια για να αποκαλυφθεί! Ποιος ήταν όμως ο ένοχος;

Ο πρώτος ύποπτος ήταν φυσικά ο Charles Dawson, ο αρχαιοδίφης που εντόπισε τα οστά, γνωστός μέχρι τότε ως ο «μάγος του Σάσεξ», λόγω της ευκολίας που είχε να εντοπίζει «αρχαιότητες». Ως ύποπτος όμως φέρεται και ο διάσημος συγγραφέας του Σέρλοκ Χολμς, Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, ο οποίος έπαιζε γκολφ στο Piltdown και δεν τα πήγαινε καλά με τους επιστήμονες λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Στους υπόπτους επίσης συγκαταλέγονται ο Ιησουίτης φιλόσοφος και διάσημος μπλοφατζής Pierre Teilhard de Chardin που βοήθησε τον Dawson στην ανασκαφή, ο Arthur Smith Woodward που δέχτηκε τα οστά στο μουσείο καθώς και διάφοροι επιστήμονες της εποχής. Όλους τους συνδέει μια καταπληκτική αλληλουχία γεγονότων που κάνει την ιστορία να θυμίζει σενάριο της Αγκάθα Κρίστι.

Τον γρίφο όμως ενδέχεται να λύσει η προσεχής ανάλυση των οστών, η οποία θα επικεντρωθεί στον τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε το επίχρισμα εκείνο που κάνει τα οστά να φαίνονται παλαιά. «Ήταν καιρός» αποφαίνεται ο γεωχημικός του Σάουθαμπτον Justin Dix.

«Αν είσαι έξυπνος και ξέρεις τη δουλειά σου, μπορείς να κάνεις να φαίνεται αληθινό ένα οστό όπως ακριβώς μια φωτογραφία» αναφέρει ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ στο βιβλίο του «The Lost World» που δημοσιεύθηκε το 1912, λίγο πριν το εύρημα του Piltdown. Φαίνεται λοιπόν ότι η σύγχρονη επιστήμη προσπαθεί να ξεσκεπάσει άτομα που όντως έκαναν πολύ καλά τη δουλειά τους…