Διπλή δυναμική επίσκεψη θα πραγματοποιήσει η Ελλάδα στην Αμερική το 2013 και το 2014 με δύο μεγάλες εκθέσεις. Ο προσωρινός τίτλος της πρώτης είναι «Βυζάντιο. Αριστουργήματα από ελληνικές συλλογές» («Byzantium. Masterpieces from Greek Collections). Η δεύτερη θα παρουσιάζει ελληνικές αρχαιότητες και θα οργανωθεί σε συνεργασία με το «National Geographic».

Περίπου 300 αριστουργήματα ελληνικών μουσείων, δημόσιων και ιδιωτικών, μοναστηριών, αλλά και ευρήματα πρόσφατων ανασκαφών, θα ταξιδέψουν το φθινόπωρο του 2013 στις ΗΠΑ για να παρουσιαστούν αρχικά στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον και στη συνέχεια στο Μουσείο Γκετί στο Μάλιμπου της Καλιφόρνιας. Η έκθεση σκοπεύει να γνωρίσει στους Αμερικανούς τον ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος διατρέχει το Βυζάντιο από την αρχή μέχρι το τέλος του (330 μ.Χ. έως το 1453). Εγκρίθηκε προχθές από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και έχει ως παράλληλο στόχο να συμπληρώσει ένα κενό, «απαντώντας» στις αντίστοιχες εκθέσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια από την Τουρκία στις ΗΠΑ και αλλού.

Οργανώνεται από τη γενική διεύθυνση αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη. Θα αποτελείται από πέντε ενότητες, με προσωρινούς τίτλους «Από τον αρχαίο στο βυζαντινό κόσμο», «Ο χριστιανικός κόσμος», «Οι διανοούμενοι», «Οι χαρές της ζωής» και «Το Βυζάντιο σε σταυροδρόμι».

Το κόστος της έκθεσης πάντως για την Ελλάδα είναι ένα αγκάθι, αφού ανέρχεται σε 3,6 εκατ. ευρώ, γεγονός που έχει ήδη δημιουργήσει ζήτημα ένεκα των χαλεπών καιρών, αν και, όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Πολιτισμού Παύλος Γερουλάνος τον περασμένο Νοέμβριο, πρόκειται να καλυφθεί από χορηγίες με τη συνδρομή του ΟΠΑΠ. Την οργάνωση της έκθεσης έχει δωδεκαμελής επιτροπή, στην οποία μετέχει και η Αιμιλία Γερουλάνου, πρόεδρος του Μουσείου Μπενάκη, καθώς και στελέχη της υπηρεσίας και καθηγητές. Μόνο για την ασφάλιση των πολύτιμων αντικειμένων απαιτούνται περί τα 2,5 εκατ. ευρώ.

Ο επισκέπτης θα μπορεί να δει ανάμεσα σε άλλα: τη συνύπαρξη χριστιανισμού και παγανισμού σε σημαντικές πόλεις του αρχαίου κόσμου όπως η Αθήνα, η Κόρινθος και η Σπάρτη. Τον σταδιακό εκχριστιανισμό της αυτοκρατορίας μέσα από την οικειοποίηση του παγανιστικού εικονογραφικού ρεπερτορίου στη διαμόρφωση ενός νέου κώδικα συμβόλων και στην εμφάνιση των χριστιανικών ιδεών περί αιώνιας ζωής. Τη στενή εξάρτηση κράτους και Εκκλησίας. Την εγχώρια καλλιτεχνική έκφραση κ.ά.

«Οι διανοούμενοι» είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ενότητα της έκθεσης αφού παρουσιάζει όψεις της πνευματικής ζωής της αυτοκρατορίας με έμφαση στην κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας στη διοίκηση, στην πολιτιστική ζωή, στα μεσαιωνικά αντίγραφα των αρχαίων ελληνικών κειμένων από βυζαντινούς γραφείς και στον σημαντικό ρόλο που έπαιξαν αυτά τα κείμενα στη μόρφωση των Βυζαντινών.

Δεν λείπουν και «Οι χαρές της ζωής» που παρουσιάζουν την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο με υποενότητες αφιερωμένες στον ιδιωτικό χώρο (με έμφαση στη διακόσμηση της κατοικίας, στα επιτραπέζια σκεύη και γενικά στον οικιακό εξοπλισμό) αλλά και στον ατομικό καλλωπισμό, όπου εκτίθεται μεταξύ άλλων μία σημαντική συλλογή βυζαντινών κοσμημάτων. «Το Βυζάντιο σε σταυροδρόμι», τέλος, αναλύει τον συνεχή διάλογο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με άλλες πολιτικές δυνάμεις και λαούς, είτε μέσω στρατιωτικών συγκρούσεων είτε μέσω διπλωματικών προσεγγίσεων.

Μια εξίσου σημαντική έκθεση προετοιμάζεται παράλληλα από το υπουργείο, σε συνεργασία με το περιοδικό «National Geographic». Θα αφορά τους αρχαίους Έλληνες και την παρουσία τους διά μέσου των αιώνων, από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τις αρχές των ελληνιστικών χρόνων. Στόχος της είναι να συμπέσει την ίδια περίοδο με την έκθεση για το Βυζάντιο, διαγράφοντας με αυτόν τον τρόπο μια έντονη πολιτιστική παρουσία της χώρας μας στις αμερικανικές πόλεις.