Σπάνιες εικόνες, πληροφορίες και αρχειακό υλικό από την καθημερινή ζωή στην οθωμανική αυτοκρατορία τον 16ο-17ο αιώνα, περιλαμβάνει η έκθεση για τον ισλαμικό πολιτισμό που φιλοξενείται στο Γενί Τζαμί της Θεσσαλονίκης ως τις 17 Φεβρουαρίου.

Το υλικό της έκθεσης που έχει τίτλο «Εβλιγιά Τσελεμπί: Το βιβλίο των ταξιδιών», βασίζεται στο δεκάτομο έργο του Τούρκου χαρτογράφου και ιστορικού, Εβλιγιά Τσελεμπί, ο οποίος κατέγραψε όσα έζησε στην οθωμανική αυτοκρατορία του 17ου αιώνα, που τότε εκτείνονταν από τα βάθη της Ανατολίας μέχρι την Ευρώπη και τη βόρεια Αφρική.

Το δεκάτομο έργο του είναι γνωστό ως το Βιβλίο των Ταξιδιωτών-«Σεγιαχατναμέ» και δύο από τους τόμους αφορούν την Ελλάδα.

Η ασίγαστη αγάπη για τα ταξίδια, τη γνώση, το άγνωστο και το διαφορετικό έφερε από πολύ νωρίς τις μουσουλμανικές κοινωνίες σε συνεχή διάλογο με την Ευρώπη, τις πόλεις και τις κοινότητές της. Η έκθεση αφορά αυτή την ανταλλαγή και την αμοιβαιότητα, τον τρόπο δημιουργίας των ιστοριών, αλλά και γιατί κάποιες παραμένουν άγνωστες.

Ο Εβλιγιά υπήρξε ταξιδευτής, αφηγητής ιστοριών, άνθρωπος των γραμμάτων, μουσουλμάνος, στρατιώτης, μουσικός και πολίτης του κόσμου. Η ιστορία του μιλάει για ταξίδια και για την αγάπη της γνώσης, του άγνωστου και του διαφορετικού. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που ήταν πρόθυμος να ταξιδέψει σε μια άλλη «διάσταση». Ο Εβλιγιά μοιράστηκε τα ταξίδια και τις ιστορίες με άλλους ταξιδιώτες πριν και μετά από αυτόν. Ακόμη και σήμερα ένα προσεκτικό αυτί μπορεί να ακούσει πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, το Λονδίνο, το Κάιρο και η Βιέννη, να αντηχούν από τις διηγήσεις αυτές που μας ταξιδεύουν πίσω στην εποχή της ανταλλαγής των ιδεών.

Η οθωμανική αυτοκρατορία άγγιξε άμεσα, σε κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό επίπεδο τις ζωές των Αγγλων, διαμορφώνοντας κυριολεκτικά τις προτιμήσεις τους και τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας τους. Ενα έγγραφο της εποχής καταγράφει τις κυριότερες εισαγωγές στην Αγγλία:

«Τα αγαθά που έφεραν από τα μέρη αυτά είναι μπαχαρικά, ακατέργαστο μετάξι, φάρμακα, λουλάκι και ακατέργαστο βαμβάκι, νήματα και υφάσματα φτιαγμένα από αυτά, σταφίδες, έλαια, σαπούνια, παπλώματα, χαλιά και άλλα αγαθά».

Ένας σύγχρονος σχολιαστής εκτιμά ότι ανάμεσα στο 1590 και το 1630 ο αριθμός των ανθρώπων που απασχολούνταν στην πόλη και τα προάστια του Λονδίνου με το «τύλιγμα και το κλώσιμο μόνο ξένου ακατέργαστου μεταξιού», αυξήθηκε από 300 σε «πάνω από 14.000 ψυχές».

To θέμα της έκθεσης είναι το ταξίδι και τα βήματα του Εβλιγιά και άλλων ταξιδευτών, όπως ο Jean de Thevenot, ο Thomas Dallam και ο Thomas Coryate που αναζητούσαν την περιπέτεια. Ανάμεσα στους ταξιδευτές αυτούς και μια γυναίκα: η λαίδη Mary Montague, μια Αγγλίδα αριστοκράτισσα που έζησε στην Κωνσταντινούπολη ως σύζυγος του Βρετανού πρέσβη. Η λαίδη έμεινε στην Ιστορία για την επιστολές που έστελνε από την Τουρκία, πολλές από τις οποίες αποτελούν το πρώτο δείγμα ενός λογοτεχνικού έργου από μια γυναίκα για την Ανατολή.