Το Βραβείο του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής 2012 απονεμήθηκε στον David Gill, καθηγητή Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο του Suffolk. Με τη συγκεκριμένη διάκριση τιμώνται πρόσωπα στα οποία αναγνωρίζεται η εξαιρετική συμβολή τους στην προώθηση της κατανόησης, του ενδιαφέροντος και της υποστήριξης της αρχαιολογίας.

Στον David Gill, συγκεκριμένα, αναγνωρίζονται οι διαρκείς και ακαταπόνητες προσπάθειες στα θέματα ενημέρωσης τόσο των επαγγελματιών αρχαιολόγων όσο και του ευρέος κοινού σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονεί το διεθνές εμπόριο αρχαιοτήτων.

Ο Gill, λαμβάνοντας το βραβείο, απηύθυνε ευχαριστίες στους συναδέλφους του Δρα Christopher Chippindale και Χρίστο Τσιρογιάννη. Στην ομιλία του τόνισε ότι η αρχαιολογία δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση, ασκείται στον δημόσιο χώρο. Και οι αρχαιολόγοι επιζητούν να υπηρετήσουν την επιστήμη αυτή αποδίδοντας την αρμόζουσα αξία στην κοινή πολιτιστική κληρονομιά μας είτε αυτή βρίσκεται κρυμμένη στη γη και δεν έχει ακόμη έρθει στο φως είτε εκτίθεται στα μεγάλα δημόσια μουσεία του κόσμου.

Αναφερόμενος στην αφετηρία της έρευνάς του, είπε ότι η ιδέα για αυτήν γεννήθηκε σε μια κουβέντα που είχε γίνει στα γραφεία του περιοδικού Antiquity με τον Christopher Chippindale. Κοίταζαν κάποιες φωτογραφίες των πρόσφατα τότε ανεσκαμμένων αρχαιοτήτων του πολιτισμού της Γκαντάρα. Οι φωτογραφίες είχαν τραβηχτεί στο Πάρκο St James του Λονδίνου. «Το θεωρήσαμε σκανδαλώδες και η προσοχή μας στράφηκε στις επιπτώσεις της αρχαιοκαπηλίας σε σχέση με την ιστορία του πνεύματος, και αρχίσαμε να επεξεργαζόμαστε την εργασία μας σχετικά με τα κυκλαδικά ειδώλια η οποία είχε δημοσιευθεί στο American Journal of Archaeology».

Επί τη ευκαιρία ο Gill εξέθεσε ορισμένες απόψεις του για το θέμα.

«Οι αποκαλύψεις που έρχονται στο φως από την υπόθεση της Συνωμοσίας Medici έχουν δείξει τις αδυναμίες της πολιτικής πρόσκτησης έργων τέχνης από τα επονομαζόμενα παγκόσμια μουσεία. Ωστόσο, γιατί ένα μεγάλο βορειοαμερικανικό μουσείο απέτυχε να συνεργαστεί με την Ελλάδα σχετικά με αντικείμενα που πρόσφατα είχε αγοράσει και ταυτίστηκαν μέσω φωτογραφιών; Για ποιο λόγο ένα άλλο σημαντικό μουσείο εξέθεσε έναν αρχαϊκό κρατήρα που φαίνεται πως προέρχεται από την Koreschnica της πΓΔΜ;

Πρόσφατες δημοπρασίες νεοϋορκέζικου οίκου δημοπρασιών και μιας γκαλερί αρχαιοτήτων της Νέας Υόρκης πιστεύεται πως περιείχαν αντικείμενα που εμφανίζονται στα φωτογραφικά αρχεία που κατασχέθηκαν και ανήκαν σε εμπόρους τέχνης στην Ελβετία και την Ελλάδα. Γιατί συνεχίστηκαν οι δημοπρασίες αυτές;

Μια σειρά ρωμαϊκών χάλκινων έργων τέχνης κλάπηκαν από τη θέση Icklingham στο Suffolk, στη συνέχεια αγοράστηκαν από συλλέκτη στη Νέα Υόρκη, για να παρουσιαστούν τελικά σε έκθεση στο Χάρβαρντ. Ο συλλέκτης επέστρεψε κάποια αντικείμενα στην Ελλάδα και την Ιταλία, όπως και στην Τουρκία με τη μεσολάβηση του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης. Θα επιστρέψει άραγε ο τωρινός κάτοχος των χάλκινων αντικειμένων του Icklingham, ο οποίος ισχυρίζεται πως ενδιαφέρεται για την αρχαιολογία, αυτά τα έργα τέχνης στο μουσείο της χώρας όπου ανήκουν;»

Κλείνοντας και απαντώντας στο ερώτημα αν η αρχαιοκαπηλία αποτελεί μείζον θέμα ή όχι, ο David Gill λέει: «Ναι, γιατί απειλεί το ιστορικό των αρχαιολογικών ανακαλύψεων και υπονομεύει την ικανότητά μας να ερμηνεύουμε το παρελθόν».