Η οικία Ισμήνης Τζαβέλλα στην οδό Παύλου Μελά στα Γιάννενα, μια κλασική αστική κατοικία του 19ου αιώνα χαρακτηρισμένη από το υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης, βρίσκεται εδώ και χρόνια αντιμέτωπη με τον μεγάλο καταστροφέα της πολιτιστικής κληρονομιάς: τη φθορά του χρόνου.

Από τότε που τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, πριν από έξι χρόνια, μετακόμισαν στο νέο τους «σπίτι», στο Σουφαρί Σεράι, το διατηρητέο κτίριο της οικίας Τζαβέλα βιώνει την εγκατάλειψη.

Ευτυχώς, η δημοτική αρχή προσανατολίζεται στην αποκατάσταση της οικίας αλλά και στη μεταμόρφωση του αρχοντικού σε μουσειακό χώρο πρωτίστως προκειμένου να αποκτήσει ζωή. Οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου εδώ και καιρό έχουν υλοποιήσει μελέτη αποκατάστασης του διατηρητέου κτιρίου. Τον Οκτώβριο, η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ηπείρου ενέκρινε τη μελέτη με κάποιες παρατηρήσεις. Το κόστος για την ανακαίνιση εκτιμάται γύρω στα 140.000 ευρώ. Τα χρήματα αυτά υπάρχουν στο κληροδότημα της Ισμήνης Τζαβέλλα. Συγκεκριμένα, το κληροδότημα διαθέτει περίπου 150.000 ευρώ. Η αξιοποίηση του διώροφου αυτού, νεοκλασικού κτιρίου είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει στο παρελθόν το Δημοτικό Συμβούλιο, λόγω των όρων που έθεσε στη διαθήκη της η ευεργέτιδα.

Η ευεργέτιδα Ισμήνη Τζαβέλλα κληροδότησε το σπίτι της οικογένειάς της στον δήμο Ιωαννιτών με την επιθυμία αυτό να έχει μουσειακό χαρακτήρα. Με τη διαθήκη της ζητούσε συγκεκριμένα: «Η οικία μεθ’ όλων των επίπλων και αντικειμένων ευρισκομένων εν αυτή να διατηρηθεί οπωσδήποτε ως έχει και να λειτουργήσει ως Μουσείον». Με άλλα λόγια, να μετατραπεί σε ένα μουσείο-αρχοντικό του 19ου αιώνα των Ιωαννίνων. Η επιθυμία αυτή της Ισμήνης Τζαβέλλα αμφισβητήθηκε στο παρελθόν με απόφαση μάλιστα Δημοτικού Συμβουλίου.

Τον Μάιο του 2009 το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να παραχωρήσει τμήμα του αρχοντικού προκειμένου να φιλοξενηθεί παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου. Είναι προφανές ότι ένα πολεμικό μουσείο δεν συνάδει με ένα πρότυπο αστικής κατοικίας του 19ου αιώνα. Η απόφαση αυτή του Δημοτικού Συμβουλίου, ωστόσο, δεν πήρε ποτά σάρκα και οστά.

Η νυν δημοτική αρχή καλείται τώρα να βγει από αυτόν τον δαίδαλο και να πάρει αποφάσεις για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η οικία χωρίς να υπάρξει προσβολή της διαθήκης. Το σενάριο που κερδίζει έδαφος, φαίνεται να είναι ο εμπλουτισμός της οικοσκευής του σπιτιού και με άλλα σημαντικά κομμάτια αστικών κατοικιών που έχει στη διάθεσή του ο Δήμος. Ωστόσο, αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμα. Σημειωτέον ότι η οικοσκευή του πρώτου ορόφου διατηρείται όπως ήταν περίπου όταν ζούσε η δωρήτρια. Αντικείμενα αξίας έχουν μεταφερθεί εδώ και χρόνια στο Δημαρχείο, όπου φιλοξενούνται σε προθήκες, ενώ άλλα αντικείμενα μικρότερης αξίας (άγνωστο πόσα) εξαφανίστηκαν όταν έγινε λεηλασία στο κτίριο πριν από τρία χρόνια.