Ας θυμηθούμε το μυθικό θέμα της Κρίσης του Πάρη: η ιστορία ξεκινάει από τον γάμο της Θέτιδας με τον θνητό Πηλέα. Η θεά Έριδα πετάει ένα μήλο και ο Δίας που είναι αρκετά έξυπνος για να μπει στη δύσκολη θέση να επιλέξει ποια από τις τρεις θεές – Ηρα, Αθηνά, Αφροδίτη – θα το πάρει, πράττει κάτι πιο πονηρό: βάζει τον Πάρη διαιτητή.

Το μυθολογικό μοτίβο είναι τα καλλιστεία μεταξύ θεών. Κάθε θεά υπόσχεται στον Πάρη κάτι διαφορετικό: η Αθηνά να είναι έξυπνος και καλός πολεμιστής, η Ήρα να είναι καλός βασιλιάς και η Αφροδίτη την ομορφιά και τον έρωτα – δηλαδή την Ωραία Ελένη. Ο Πάρης επιλέγει την Αφροδίτη, της δίνει το «μήλον της Έριδος» με συνέπεια τον Τρωικό Πόλεμο.

Ο Κάρλος Γκαρθία Γκουάλ, επικεφαλής της έδρας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κομπλουτένσε της Μαδρίτης, διάλεξε να αποκωδικοποιήσει το θέμα της Κρίσης του Πάρη σε μια διάλεξη στο Ινστιτούτο Θερβάντες. Ώς εδώ όλα καλά, αν και οι συμβολισμοί στήνουν τον δικό τους χορό αφού ο μύθος έχει εμπνεύσει δεκάδες συγγραφείς και τον έχουν ζωγραφίσει καλλιτέχνες όλων των περιόδων της Ιστορίας.

Γνωστότερος είναι ο πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, του 1639, που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Πράδο, αν και ο διάσημος ζωγράφος αποτύπωσε το θέμα της Κρίσης του Πάρη σε οκτώ ακόμη πίνακες.

Ο πίνακας του Ρούμπενς έχει τα δικά του κρυμμένα μηνύματα αφού όπως είπε ο καθηγητής Γκουάλ – λατρεύει την αρχαία ελληνική γραμματεία αφού έχει μεταφράσει πάνω από 400 έργα στα ισπανικά – η Αφροδίτη αποτυπώνει τη δεύτερη γυναίκα του ζωγράφου, την Ελένη Φουρμάν (Helene Fourment), κατά 30 χρόνια νεότερη από τον Ρούμπενς και καλλονή!

Όταν μάλιστα ο πίνακας έφτασε στην Ισπανία, ο βασιλιάς Φίλιππος Δ’ τον εξέθεσε σε ιδιωτικό μουσείο και όχι εντός του παλατιού του αφού θεωρήθηκε προκλητικός. Ο Ρούμπενς που είχε διατελέσει και διπλωμάτης ήθελε επίσης να περάσει το μήνυμα σε βασιλιάδες και κληρικούς πως ο καλός δρόμος είναι αυτός της ομορφιάς και του έρωτα και όχι η εξουσία και ο πόλεμος, και γι’ αυτό ο Πάρης διαλέγει την Αφροδίτη.

Αγγεία, γκραβούρες, ψηφιδωτά, φλωρεντίνικοι δίσκοι, πίνακες και αναφορές συγγραφέων από τον Όμηρο μέχρι τον Απουλήιο «πείραξαν» το μυθικό θέμα κάθε φορά διαφορετικά.

Ο πίνακας του Γερμανού Λούκας Κράναχ της εποχής της Μεταρρύθμισης, ας πούμε, απεικονίζει το θέμα ως όνειρο του… ιππότη Πάρη αφού ο μύθος δεν έπρεπε να έχει πραγματική υπόσταση εκείνη τη θεοκρατική εποχή.

«Ο μύθος του Πάρη ενέπνευσε τόσους καλλιτέχνες λόγω του συμβολισμού του. Κριτής θεών τίθεται ένας θνητός» σημείωσε στα «ΝΕΑ» ο Κάρλος Γκαρθία Γκουάλ, θυμίζοντας πως η μυθολογία μπορεί να κρύβει πολλαπλές αλήθειες και προσδοκίες για όλες τις εποχές.