Το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου ανακοίνωσε τη λήξη των δύο ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του έργου: «Ευμάθιος Φιλοκάλης, Ανάδειξη Επιλεγμένων Μεσοβυζαντινών Μνημείων Κρήτης – Κύπρου με καινοτόμες μεθόδους», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης στο πλαίσιο του προγράμματος διασυνοριακής συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου 2007-2013.
Η πρώτη ανασκαφή πραγματοποιήθηκε στην Αγία Μαρίνα Καντού, μεταξύ 25 Ιουλίου και 10 Οκτωβρίου 2011, υπό την εποπτεία της έκτακτης αρχαιολόγου κας Ντόριας Νικολάου, και έφερε στο φως μικρό μοναστικό συγκρότημα (μετόχι της Μονής της Αμασγούς) του 16ου αιώνα, στο οποίο ανήκε ο ναός.
Αποτελείται από εσωτερικό αίθριο χώρο, σε σχήμα Γ, κατά μήκος της νότιας και δυτικής πλευράς του ναού, με σειρά δωματίων στα νότια και περιτείχισμα κατά μήκος της δυτικής πλευράς. Στα βορειοδυτικά υπάρχει μία ακόμη αίθουσα με ταφές, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της πλευράς αυτής, το οποίο δεν εμπίπτει σε εσωτερικό χώρο του συγκροτήματος, καταλαμβάνεται από ταφές, οι περισσότερες παιδιών.
Μεταξύ των κινητών ευρημάτων ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται σε πέντε όμοια χρυσά σκυφωτά νομίσματα (ιστάμενα) του Κωνσταντίνου Ι του Δουκός (1059-1067), τα οποία επιβεβαιώνουν την αναγωγή της αρχικής φάσης του ναού στη μεσοβυζαντινή περίοδο (μέσα 11ου αιώνα). Έγινε αποτύπωση των ερειπίων, η οποία αξιοποιείται ήδη για τη μελέτη διαμόρφωσης του χώρου.
Η δεύτερη ανασκαφή έγινε στον περιβάλλοντα χώρο της εκκλησίας της Παναγίας στην Κοφίνου μεταξύ της 8 Αυγούστου και 8 Νοεμβρίου 2011, υπό την εποπτεία της έκτακτης αρχαιολόγου κας Δήμητρας Δημητρίου, όπου αποκαλύφθηκε πλήρως η αρχαιότερη φάση του ναού, η οποία ανήκει σε μία τρίκλιτη μεταβατική καμαροσκέπαστη βασιλική του 7ου αιώνα, μία αίθουσα δυτικά (νάρθηκας-λιτή) και μίας σειράς δωματίων/ προσκτισμάτων στα νότια, τα οποία υπέδειξαν ότι πρόκειται μάλλον για ένα μοναστικό συγκρότημα, τα όρια του οποίου δεν έχουν ακόμη πλήρως αποκαλυφθεί. Η αποτύπωση των ερειπίων είναι σε εξέλιξη και παραδόθηκε ήδη η πρώτη γραμμική αποτύπωση, η οποία αξιοποιείται για την εκπόνηση της μελέτης διαμόρφωσης. Ο χώρος έχει περιφραχθεί.
Στο ίδιο μνημείο (Παναγία Κοφίνου), ξεκίνησε επίσης η συντήρηση (πρώτη φάση) των τοιχογραφιών, με εργασίες στερέωσης και καθαρισμού. Ολοκληρώθηκε ήδη το μεγαλύτερο τμήμα των επιφανειών του δυτικού σκέλους και ο τρούλλος, ενώ αφαιρέθηκαν όλα τα στρώματα των κονιαμάτων συμπλήρωσης παλαιότερων επεμβάσεων. Το συνεργείο συντήρησης ανέλαβε επίσης και προώθησε εκτεταμένους καθαρισμούς της αιθάλης απ’ όλες τις εσωτερικές επιφάνειες των τοιχοποιϊών, ώστε να διαφανεί η έκταση των αρχαίων κονιαμάτων με σοδοβολή. Η δεύτερη φάση θα συνδυαστεί με τις εργασίες συντήρησης των τοιχοποιϊών, που θα ξεκινήσουν στις αρχές του επόμενου έτους.
