Ένα αυτούσιο λαογραφικό υλικό ζωντανεύει μία από τις ωραιότερες ελληνικές πόλεις, την Κορώνη Μεσσηνίας, σε μια εποχή ξεχασμένη, στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Τότε που η λαογράφος Γεωργία Ταρσούλη κατέγραψε σε επιτόπιες έρευνες τον λαογραφικό πλούτο της ιδιαίτερης πατρίδας της και σήμερα, περίπου οκτώ δεκαετίες μετά, το υλικό αυτό εκδόθηκε σε βιβλίο από το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών (ΚΕΕΛ) και το Μανιατάκειο Ίδρυμα.

Τα «Λαογραφικά Σύμμεικτα της Κορώνης Μεσσηνίας από τις Συλλογές (1938-1939) της Γεωργίας Ταρσούλη», που εντάσσονται στη σειρά του ΚΕΕΛ «Πηγές του Λαϊκού Πολιτισμού», αποτελούν ένα βιβλίο αναφοράς στον λαϊκό πολιτισμό. Η Κορώνη, κατά τη διευθύντρια του ΚΕΕΛ, Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, θεωρούνταν μια πόλη που είχε προσδεθεί στο άρμα της αστικοποίησης της ελληνικής επαρχίας και έτσι η επίσημη λαογραφία δεν είχε ασχοληθεί ιδιαίτερα, στρέφοντας το ενδιαφέρον της στις ορεινές κυρίως περιοχές, όπου ο λαογραφικός πλούτος ήταν μεγαλύτερος και περισσότερο εμφανής. Ακόμη και ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας και ιδρυτής του τότε Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας, Νικόλαος Πολίτης, αν και ήταν Μεσσήνιος, δεν στράφηκε στα πάτρια λαογραφικά εδάφη.

«Οι αιτίες γι’ αυτή την απουσία μπορούν να αναζητηθούν σε ιστορικούς και γεωγραφικούς λόγους. Ιστορικά η Μεσσηνία ήταν η πρώτη ουσιαστικά περιοχή του ελληνισμού που απελευθερώθηκε από τους Τούρκους και βίωσε μια εκτεταμένη αστικοποίηση», εξηγεί η νυν διευθύντρια του ΚΕΕΛ.

Ωστόσο, το υλικό που συγκέντρωσε η Γεωργία Ταρσούλη, συγγραφέας του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας από το 1937, εκπλήσσει με το εύρος και το ενδιαφέρον που παρουσιάζει. Κι αυτό φαίνεται στην έκδοση, η οποία συγκεντρώνει λαογραφική ύλη από την Κορώνη και τη γύρω περιοχή (Χρυσοκελλαριά, Βασιλίτσι, Καπλάνι, Ζιζάνι, Υάμεια και Ακριτοχώρι).

Θησαυρός

Ο κύκλος της ζωής (παιδική ηλικία, γάμος, τελευτή κ.λπ.), ο επαγγελματικός βίος (αγροτική και θαλασσινή ζωή), το λαϊκό δίκαιο, η δημώδης ιατρική, η λαϊκή αρχιτεκτονική, η λαϊκή μετεωρολογία, μύθοι και παραδόσεις, αινίγματα και παροιμίες αποτελούν τις θεματικές ενότητες του υλικού. Από τα προικοσύμφωνα και τις φωτογραφίες μέχρι τα στοιχεία περί λατρείας, ενδυμασίας και διατροφής, σκιαγραφείται η κοινωνική και πολιτιστική ζωή της εποχής. Έναν ολόκληρο θησαυρό συνιστούν τα δημοτικά τραγούδια που καλύπτουν όλα τα είδη (ιστορικά, κλέφτικα, ερωτικά, γαμήλια, μοιρολόγια, λατρευτικά κ.ά.), τα οποία όμως, όπως μας είπε η κ. Πολυμέρου-Καμηλάκη, θα αποτελέσουν το υλικό μιας άλλης έκδοσης. Ας σημειωθεί ότι από την Κορώνη φέρεται να καταγόταν και ο μεγάλος βυζαντινός μελοποιός Ξένος ο Κορώνης, πρωτοψάλτης της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη στο πρώτο μισό του 14ου αιώνα.

Η Γεωργία Ταρσούλη (1916-1986), κόρη του γιατρού Ιωάννη Ταρσούλη από την Κορώνη, με σπουδές Φιλοσοφικής σε Αθήνα και Παρίσι, λάτρευε από μικρή τη λαογραφία. Το υλικό που συγκέντρωσε στην περιοχή της Κορώνης, με εντολή του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών, ταξινομήθηκε για την παρούσα έκδοση από τον επίσης Μεσσήνιο ερευνητή του Κέντρου Λαογραφίας, Γιάννη Πλεμμένο.