Μια σειρά από νέες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο Σουλτανάτο του Ομάν, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Αραβικής Χερσονήσου, αποκαλύπτουν τη χρονική στιγμή αλλά και τη διαδρομή που οι πρώτες ομάδες ανθρώπων εγκατέλειψαν την Αφρική, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ηλεκτρονική έκδοση PLoS ONE.

Διεθνής αποστολή

Μια διεθνής ομάδα αρχαιολόγων και γεωλόγων που εργάζονται στα Όρη Ντοφάρ του νοτίου Ομάν, με επικεφαλής τον δρα Jeffrey Rose του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, ανακοινώνουν πως βρήκαν πάνω από 100 νέες θέσεις, οι οποίες ανήκουν στη Νουβική Μέση Εποχή του Λίθου. Λίθινα εργαλεία της περιόδου αυτής είναι γνωστά από θέσεις στην Κοιλάδα του Νείλου. Αυτή είναι η πρώτη φορά που θέσεις αυτής της περιόδου βρίσκονται έξω από τα σύνορα της Αφρικής.

Σύμφωνα με τους συντάκτες του άρθρου, τα ευρήματα του Ομάν στοιχειοθετούν την πορεία που ακολούθησαν οι πρώτοι εκείνοι άνθρωποι όταν εγκατέλειψαν την Αφρική, διασχίζοντας την Ερυθρά Θάλασσα. «Ύστερα από μια δεκαετία αναζήτησης κάποιου στοιχείου στη νότια Αραβία που θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε την πρώιμη εξάπλωση του ανθρώπου, βρήκαμε επιτέλους τα ίχνη της εξόδου του από την Αφρική» λέει ο Rose. «Και αυτό που κάνει την ανακάλυψή μας ακόμη πιο συναρπαστική», προσθέτει, «είναι πως η απάντηση στα ερωτήματά μας είναι ένα σενάριο που ποτέ δεν είχαμε σκεφτεί».

Αμφισβητώντας παγιωμένες υποθέσεις

Τα νέα αυτά ευρήματα θέτουν υπό αμφισβήτηση τις παγιωμένες εδώ και καιρό υποθέσεις για το χρόνο και τη διαδρομή που ακολούθησαν οι πρώτη κάτοικοι της Αφρικής εγκαταλείποντάς την. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της λεγόμενης Οπτικά Διεγειρόμενης Φωταύγειας για να χρονολογήσουν κάποια από τα ευρήματα στο Ομάν, οι ερευνητές συμπέραναν ότι οι άνθρωποι της Εποχής του Λίθου έφτασαν στην Αραβία 106.000 χρόνια πριν, αν όχι νωρίτερα. Η χρονολογία αυτή είναι πολύ παλαιότερη από εκείνη που είχαν δώσει οι γενετιστές για την έξοδο του Homo Sapiens από την Αφρική, οι οποίοι υπολόγισαν ότι η εξάπλωση του είδους μας έγινε περίπου 70.000-40.000 χρόνια πριν.

Καιροσκόποι κυνηγοί

Ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι τα ευρήματα της Νουβικής Μέσης Εποχής του Λίθου, βρέθηκαν στην ενδοχώρα, αντίθετα προς την ισχύουσα θεωρία που θέλει τις πρώτες εκείνες ομάδες ανθρώπων να κινούνται κατά μήκος των ακτών της νότιας Αραβίας. «Έχουμε ένα παράδειγμα ασυμφωνίας ανάμεσα στα θεωρητικά μοντέλα και τα πραγματικά στοιχεία που βρίσκονται θαμμένα στη γη» λέει ο καθηγητής Anthony Marks του Southern Methodist University. «Η υπόθεση της εξάπλωσης κατά μήκος των ακτών φαντάζει λογική στο χαρτί, αλλά δεν υπάρχουν αρχαιολογικά τεκμήρια που να την στηρίζουν. Η γενετική μιλά για μια εξάπλωση πέρα από την Αφρική το νωρίτερο 70.000 χρόνια πριν, όμως εμείς έχουμε δει τρεις διαφορετικές δημοσιεύσεις αρχαιολόγων φέτος που αναφέρονται σε τεκμήρια της παρουσίας του ανθρώπου στην Αραβία, χιλιάδες, αν όχι δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν από αυτή τη χρονολογία».

Η ηλικία των εργαλείων του Ομάν αντιστοιχεί σε μια περίοδο με πολλές υδατοπτώσεις στην κλιματική ιστορία της Αραβίας, όπου οι άγονες έρημοί της μετατράπηκαν σε εύφορα λιβάδια. Για κάποιο διάστημα, όπως σημειώνει ο Rose, η Νότια Αραβία ήταν παράδεισος, παρέχοντας άφθονο νερό, τροφή αλλά και πυριτόλιθο για την κατασκευή εργαλείων στους κατοίκους της. Φαίνεται ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι που εξαπλώθηκαν από την Αφρική στην Αραβία δεν ήταν αλιείς, αλλά καιροσκόποι κυνηγοί που γνώριζαν πολύ καλά πώς να μετακινηθούν κατά μήκος των ποταμών. Αν αυτοί οι πρωτοπόροι ήταν σε θέση να επιβιώσουν στην Αραβία κατά την περίοδο της ξηρασίας της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων ή όχι είναι ένα άλλο ερώτημα – ένα αίνιγμα για την επίλυση του οποίου οι αρχαιολόγοι θα χρειαστεί να συνεχίσουν να «χτενίζουν» τις ερήμους της νότιας Αραβίας…