Πρόσωπα θρυλικά του 19ου και του 20ου αιώνα, επιστήμονες που θεμελίωσαν και δημιούργησαν την ελληνική αρχαιολογία φέρνοντας στο φως φημισμένους τόπους της αρχαιότητας και γεμίζοντας με αριστουργήματα τα ελληνικά μουσεία παρελαύνουν μέσα από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες της έκθεσης «Οι αρχαιολόγοι και οι ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας. 1837-2011», που εγκαινιάσθηκε χθες το βράδυ στο κτίριο της Εταιρείας επί της οδού Πανεπιστημίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια.

Ο Κυριάκος Πιττάκης (1798-1863), ο Στέφανος Κουμανούδης (1818-1899), ο Παναγιώτης Καββαδίας (1851-1928), ο Χρήστος Τσούντας (1857-1931) ανήκουν σε αυτή την κατηγορία των ανθρώπων που μόχθησαν για την αποκάλυψη των ελληνικών μνημείων και οι ανασκαφές τους σε σημαντικούς τόπους υπενθυμίζονται μέσα από φωτογραφίες της εποχής. Η Ακρόπολη του 19ου αιώνα, τα Μάλια της Κρήτης στις αρχές του 20ού, το Δίον της Μακεδονίας το 1928, ο Θορικός της Αττικής τον οποίο αποκάλυψε ο Βαλέριος Στάης (1857-1923), ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο το 1917, το Διμήνι της Θεσσαλίας το 1902, η Χαλανδριανή της Σύρου το 1898-1899.

Η έκθεση λοιπόν αποτελεί μία χρονολογική περιδιάβαση στα πρόσωπα που ερεύνησαν τα μνημεία κλείνοντας με τον σπουδαίο αρχαιολόγο Γιάννη Σακελλαράκη και τις ανασκαφές του στο Ιδαίο Άντρο, στις Αρχάνες, στα Κύθηρα και τελευταία στη Ζώμινθο της Κρήτης, που έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από ένα χρόνο. Μέσα από τις 356 φωτογραφίες, τις οποίες ο επισκέπτης θα δει σε μεγάλο μέγεθος η ιστορία της αρχαιολογίας εν Ελλάδι ξετυλίγεται σαν τα καρέ ενός ασπρόμαυρου φιλμ.

Στα 174 χρόνια που έχουν περάσει από την ίδρυση της Αρχαιολογικής Εταιρείας υπήρξε μεγάλος αριθμός επιστημόνων που εργάσθηκαν στο πλαίσιο της δράσης της, οι περισσότεροι και παλαιότεροι εκ των οποίων ωστόσο, δεν είναι γνωστοί σήμερα, παρά μόνο σε ολίγους. Η μεγάλη αύξηση των συνεργατών της όμως έγινε από το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ενώ στη συνέχεια η Εταιρεία συνεργάσθηκε με όλους σχεδόν τους επιμελητές και τους εφόρους της Αρχαιολογική Υπηρεσίας, το ανασκαφικό έργο των οποίων συμπληρωνόταν με τις εκθέσεις στα «Πρακτικά» (υπάρχουν 166 τόμοι), τις μελέτες στην «Αρχαιολογική Εφημερίδα» (150 τόμοι) και τις δημοσιεύσεις στην «Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας» (270 τόμοι).

Η Αρχαιολογική Εταιρεία έχει εκδώσει εξάλλου για την έκθεση κατάλογο 190 σελίδων με όλο το φωτογραφικό υλικό υπομνηματισμένο, με τα βιογραφικά των αρχαιολόγων, πίνακα των ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας, βιβλιογραφία και ευρετήριο.