Σημαντικά νέα δεδομένα που εγκαινιάζουν ένα νέο κεφάλαιο στη διερεύνηση των πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών στην Κύπρο, περίπου από το 1200 π.Χ., περιλαμβάνονται σε πλούσιο εικονογραφημένο τόμο, ο οποίος εκδόθηκε από το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, και προσφέρει νέα βάση συζητήσεων περί μεταναστεύσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ παράλληλα θέτει τα επιχειρήματα περί εξελληνισμού της Κύπρου σε σωστότερη βάση.

Επί πλέον, σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας Βάσο Καραγιώργη, «συμβάλλει στην ευκολότερη κατανόηση του ερωτήματος, γιατί οι άποικοι που έφθασαν στην Κύπρο είχαν διαφορετική τύχη από εκείνους που έφτασαν σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου».

Τα συμπεράσματα προέκυψαν από ανασκαφές στην Κύπρο και σε θέσεις του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου και παρουσιάστηκαν στο διεθνές αρχαιολογικό συμπόσιο, με θέμα «Περί μαγειρικών σκευών, αγγείων πόσης, υφαντικών βαρών και εθνικής ταυτότητας στην Κύπρο και τις γειτονικές περιοχές κατά την Εποχή του Χαλκού», που οργάνωσε πριν από έναν χρόνο στη Λευκωσία το Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Στο Συμπόσιο συμμετείχαν είκοσι έξι επιστήμονες από την Κύπρο, την Ελλάδα, τον Λίβανο, τη Συρία, το Ισραήλ, την Αυστραλία και χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής, ενώ τις ανακοινώσεις παρακολούθησαν πολυάριθμοι επισκέπτες από την Κύπρο και το εξωτερικό.

Τα πορίσματα του διεθνούς αρχαιολογικού συμποσίου, επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Καραγιώργης, «συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση των πολιτιστικών και πολιτικών εξελίξεων στο νησί από τα τέλη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού έως σήμερα. Το θέμα αυτό κυριαρχούσε στην αρχαιολογική έρευνα για αρκετές δεκαετίες και, αναμφίβολα, θα παραμείνει στο επίκεντρο και κατά τα προσεχή χρόνια».

Στόχος του συμποσίου ήταν η διερεύνηση του πραγματικού χαρακτήρα μεγάλης κλίμακας μετανάστευσης πληθυσμών, φαινομένου που αφορά την Κύπρο και άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, όσο και κατά το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.

Το φαινόμενο αυτό είναι σημαντικότατο για την Κύπρο, αφού συνδέεται με προβλήματα εθνικής ταυτότητας, και συγκεκριμένα με την εγκατάσταση στο νησί ελληνόφωνων πληθυσμών, που σταδιακά οδήγησαν στον εξελληνισμό του νησιού. Όμως, παρόμοια φαινόμενα σημειώθηκαν και σε άλλες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, από την Ταρσό της Κιλικίας έως τις ακτές της Συροπαλαιστίνης.

Ενώ παλαιότερα ως κριτήρια για τη διάγνωση πληθυσμιακών κινήσεων εξετάζονταν οι πολιτισμικοί νεoτερισμοί και οι νέες καλλιτεχνικές τεχνοτροπίες, η σύγχρονη τάση προτάσσει τη διερεύνηση τομέων της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως των μaγειρικών μεθόδων και μαγειρικών σκευών, των αγγείων πόσης και της υφαντουργίας.

Η ξαφνική εμφάνιση μεγάλου αριθμού τέχνεργων, συνδεόμενων με τέτοιου είδους δραστηριότητες, αποτελούν ασφαλέστερες ενδείξεις για την εγκατάσταση πλήθους αποίκων, οι οποίοι μετανάστευσαν με τις οικογένειές τους. Σήμερα, υπάρχει η τάση μεταξύ των επιστημόνων να μελετούν σε βάθος τέτοια φαινόμενα, τα οποία προκάλεσαν στο παρελθόν σοβαρές αντιπαραθέσεις.

Στο συμπόσιο παρουσιάστηκαν σημαντικά νέα δεδομένα από ανασκαφές στην Κύπρο και σε θέσεις του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Επιμελητές του τόμου είναι ο καθηγητής Βάσος Καραγιώργης, πρώην διευθυντής του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, και η δρ Ουρανία Κουκά, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.