Θεσσαλονίκη: Μία ιστορία από φως στο φως

Μία έκθεση γεμάτη φως εγκαινιάζεται στις 31 Οκτωβρίου στο Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης στη Θεσσαλονίκη. Κυριολεκτικά μάλιστα, καθώς παρουσιάζει την εξέλιξη των φωτιστικών μέσων από τη Βυζαντινή περίοδο (4ος-15ος αιώνας) ως τις μέρες μας.

Λυχνάρια, πήλινα ή μετάλλινα, καντήλες γυάλινες, άλλες απλές κι άλλες αναρτημένες σε πολυκάντηλα, πλεκτά κεριά και μελισσοκέρια, αλλά και είδη σύγχρονου φωτισμού επιστρατεύονται σ’ αυτήν την έκθεση που οργανώνεται σε συνεργασία με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Πολιτισμού «Θεσσαλονίκη Σταυροδρόμι Πολιτισμών». «Μια ιστορία από φως, στο φως» είναι ο τίτλος της αφού η αφήγηση αρχίζει από την κατάκτηση της φωτιάς, από την απαρχή δηλαδή του πολιτισμού του ανθρώπου.

Η χρήση της φωτιάς για φωτισμό, όπως συνέβαινε και στην αρχαιότητα αλλά και η μεγάλη τομή της επινόησης του ηλεκτροφωτισμού, χάρη στην οποία άλλαξε ριζικά ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί τον τεχνητό φωτισμό, αταγράφονται στην έκθεση μέσω αντικειμένων που αντιπροσωπεύουν έναν ολόκληρο κόσμο από φωτιστικά μέσα για την ικανοποίηση των καθημερινών οικιακών, επαγγελματικών και εκπαιδευτικών αναγκών,αλλά και των λατρευτικών και ψυχαγωγικών. Με άλλα λόγια, η ιστορία της έκθεσης είναι ταυτόχρονα ιστορία των μέσων για την αφή και τη διατήρηση του πυρός ως πηγής φωτός.

Στην πρώτη ενότητα λοιπόν της έκθεσης παρουσιάζεται η οικειοποίηση της φωτιάς από τον άνθρωπο και οι τεχνικές αφής που ανέπτυξε με την τριβή ξύλων ή την κρούση πυριτόλιθων. Ταπεινά ή και περίτεχνα φωτιστικά μέσα που αναπτύχθηκαν κατά τη Βυζαντινή περίοδο με καύσιμη ύλη το λάδι, το κερί, το ζωικό λίπος και τα ρητινούχα ξύλα παρουσιάζονται στη δεύτερη. Ακολουθεί η παρουσίαση των λατρευτικών κτιρίων τριών θρησκειών στον αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης, τεκμήρια συμβίωσης διαφορετικών κόσμων, του χριστιανικού, του εβραϊκού και του μουσουλμανικού,και εκτίθενται φωτιστικά σκεύη από την άσκηση της λατρείας τους. Στη συνέχεια εμφανίζονται τα ορυκτά καύσιμα ενώ υπογραμμίζεται η μεγάλη τομή στην εξέλιξη των φωτιστικών μέσων με την επινόηση του ηλεκτρικού λαμπτήρα και την ταχεία διάδοση του ηλεκτροφωτισμού.

Το αναπάντεχο έκθεμα ωστόσο είναι μία διαδραστική φωτιστική εγκατάσταση που είναι στημένη στο τέλος της διαδρομής και καλεί τον επισκέπτη να συνδέσει το δικό του φωτεινό γλυπτό!

Να σημειωθεί ότι τα εκθέματα προέρχονται από τις συλλογές των δύο μουσείων αλλά συμπληρώνονται με δάνεια από τις συλλογές 13 επιπλέον φορέων καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.