Μια φιλόδοξη προσπάθεια για την δημιουργία πάρκου πολιτιστικής κληρονομιάς στο Λύκαιο Όρος, στην Πελοπόννησο, έχει ξεκινήσει ένας Αμερικανός αρχαιολόγος. Ο Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο, επικεφαλής του τμήματος ελληνικών αρχαιοτήτων στο μουσείο του πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας παρουσίασε την πρόταση του για τη δημιουργία του πάρκου σε ομιλία του στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον, που διοργανώθηκε από το Ίδρυμα για την Διατήρηση της Ελληνικής Κληρονομιάς και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.

Ο φιλέλληνας καθηγητής αρχαιολογίας μίλησε με πάθος για τις έρευνές του στην κεντρική Πελοπόννησο, αλλά και για το ιδιαίτερα ενδιαφέρον όραμά του, τη δημιουργία του Παρρασίου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Λύκαιο Όρος, σε μια περιοχή που εκτείνεται από τη Μεγαλόπολη ανατολικά μέχρι σχεδόν την αρχαία πόλη Λέπρεον στα δυτικά. Η ιδέα για την δημιουργία του πάρκου, όπως μας είπε, ξεκίνησε μετά από προτροπές φοιτητών του που συμμετείχαν σε εργασίες στην περιοχή.

«Ήταν δική μου ιδέα, υποθέτω, αλλά βασίστηκε σε φοιτητές από διάφορα τμήματα με τους οποίους έχω συνεργαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτοί με προέτρεψαν και εγώ άρχισε να επεξεργάζομαι την ιδέα όταν επέστρεψα στο Όρος Λύκαιο για τις ανασκαφές. Ξεκίνησα να συζητάω την ιδέα δημιουργίας του πάρκου το 2003 και άρχισα να εργάζομαι σε αυτό με την συνεργάτιδα μου Μαίρη Βογιατζή. Έχει ιστορία η σύλληψη της ιδέας, ως πρωτοβουλία. Είναι κάτι που θέλουμε να κάνουμε για το μέλλον της Ελλάδας».

Στην περιοχή του πάρκου υπάρχουν επτά αρχαίες πόλεις και εννέα θυσιαστήρια. Σκοπός μας είναι η προστασία αυτών αλλά και των σύγχρονων κοινοτήτων και του φυσικού τοπίου, τόνισε ο καθηγητής Ρομάνο.

«Σκοπός της δημιουργίας του πάρκου είναι να ενοποιήσει και να προστατέψει όχι μόνο τα αρχαιολογικά μνημεία και τα θυσιαστήρια της περιοχής, αλλά και τις σύγχρονες κοινότητες και τις φυσικές ομορφιές της Αρκαδίας. Επίσης, να δημιουργήσει μια τουριστική, ελεγχόμενη περιοχή, στην οποία θα έρχονται τουρίστες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο για να περάσουν την ημέρα τους στο πάρκο και τις νύχτες στα γειτονικά χωριά. Θα μπορούν να κάνουν πεζοπορία, ιππασία, ποδηλασία, ράφτινγκ και άλλα σπορ μέσα στο πάρκο. Οι τουρίστες θα έρχονται να δουν μια διαφορετική πλευρά της Ελλάδας, θα περνάνε μερικές ημέρες, εκτός από την Αθήνα και τα νησιά, στην καρδιά της Αρκαδίας».

Οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2008 προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στην ευρύτερη περιοχή, και αυτή είναι μια ανάμνηση που μας δίνει δύναμη να προχωρήσουμε στη δημιουργία του πάρκου, επισημαίνει ο Αμερικανός αρχαιολόγος.

«Το 2008 έγιναν αρκετές ζημιές. Το θυσιαστήριο του Δία δεν καταστράφηκε, τουλάχιστον όχι όπως η γειτονική κοινότητα των Άνω Καρυών, αλλά η φωτιά έφτασε στα όρια του αρχαιολογικού χώρου. Ωστόσο μεγάλες περιοχές που θέλουμε να περιέχονται στο Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής κληρονομιάς υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Γι’ αυτό και μια από τις ιδέες του πάρκου είναι να ενισχυθεί η αντιπυρική προστασία στην ευρύτερη περιοχή με τη δημιουργία υποδομών για την αντιμετώπιση πυρκαγιών».

Ο καθηγητής Ρομάνο πραγματοποιεί ανασκαφές στο Όρος Λύκαιο από το 2003 στα πλαίσια του προγράμματος «Συνεργασία», που έχει φέρει σε επαφή ελληνικές αρχαιολογικές υπηρεσίες με αμερικανικά πανεπιστήμια. Τι περιλαμβάνει όμως αυτό το πρόγραμμα;

«Είναι ακριβώς ένα πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ του μουσείου της Πενσυλβανίας, του πανεπιστημίου της Αριζόνα και της εφορείας αρχαιοτήτων της Τρίπολης, που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, που έχει και την ευθύνη όλων των ανασκαφών Αμερικανών αρχαιολόγων στην Ελλάδα. Είμαστε όλοι μια ομάδα που εργαζόμαστε ταυτόχρονα για να επιτύχουμε κοινούς στόχους. Το πρόγραμμα συνεργασίας περιλαμβάνει τα πάντα, από τοπογραφικές, αρχιτεκτονικές, γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες μέχρι τις ανασκαφές. Επίσης από την καταγραφή των ευρημάτων μέχρι τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων. Εργαζόμαστε από την έναρξη των ανασκαφών μέχρι το τέλος ως μια ομάδα και αυτός είναι, κατά τη γνώμη μου, ο καλύτερος τρόπος για αρχαιολογικές έρευνες σε μια ξένη χώρα».

Ολοκληρώνοντας τη συζήτησή μας με τον διακεκριμένο αρχαιολόγο τον ρωτήσαμε αν πιστεύει ότι στο τέλος των ανασκαφών του η Αρκαδία θα έχει επικρατήσει της Κρήτης ως τόπος γεννήσεως του μυθικού θεού Δία, και αυτός χαμογελώντας μας απάντησε:

«Δεν είναι αυτός ο στόχος μας. Ξέραμε όταν ξεκινήσαμε ότι υπάρχουν δύο μύθοι, ο ένας λέει ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Αρκαδία και ο άλλος ότι γεννήθηκε στην Κρήτη. Εμείς εντοπίσαμε κάποια ευρήματα και θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο Δίας γεννήθηκε στην Αρκαδία αλλά δεν θέλουμε να μπλεχτούμε σε οποιαδήποτε σύγχρονη πολιτική διαμάχη γι’ αυτό το θέμα».

Τον περασμένο Ιούλιο ο καθηγητής Ντέιβιντ Γκίλμαν Ρομάνο προχώρησε στη χάραξη του πρώτου μονοπατιού στο πάρκο, που εκτείνεται σε μια απόσταση 5,65 χλμ., από το χωριό Άνω Καρυές (Αρκαδία) μέχρι τον ποταμό Νέδα (Μεσσηνία), τον μοναδικό ποταμό της Ελλάδας που έχει θηλυκό όνομα, όπως χαρακτηριστικά μας είπε.

Η ιδέα του πάρκου έχει βρει την ένθερμη υποστήριξη των κατοίκων της περιοχής, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας και όλοι μαζί τώρα προσπαθούν να συντονίσουν τις ενέργειες τους για να γίνει το όραμα πραγματικότητα.