Από σήμερα και για τους επόμενους τρεις μήνες, το Μουσείο του Λούβρου παρουσιάζει μια χρυσή Ελλάδα. Ο συσχετισμός της χώρας μας με τη λέξη «χρυσός» μπορεί να ακούγεται ειρωνικός στην τωρινή μας κατάσταση. Όμως, η έκθεση «Αρχαία Μακεδονία: Στο βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου» αναδεικνύει, αφενός, ένα λαμπρό κεφάλαιο της αρχαίας ιστορίας της Ελλάδας και, αφετέρου, το αποτέλεσμα πρόσφατων και σύγχρονων εργασιών στον τομέα της αρχαιολογίας στη χώρα μας.

Είναι τρομερά αναζωογονητικό να ακούς σήμερα κάτι θετικό για την Ελλάδα στο εξωτερικό, και η χθεσινή παρουσίαση της Sophie Descamps, διευθύντριας του τμήματος ελληνικών, ετρουσκικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων του Λούβρου, προσέφερε ακριβώς αυτό.

Η κ. S. Descamps μίλησε με ενθουσιασμό τόσο για τα εκθέματα και την ιστορία που αφηγούνται, όσο και για την «εξαιρετική» ποιότητα της συνεργασίας μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας. Εξαγωγή πολιτισμού σε δύο επίπεδα… Και το σημαντικότερο; Η έκθεση πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα απολύτως κόστος για το ελληνικό Δημόσιο. Το Λούβρο μοιράστηκε το κόστος με ιδιωτικές χορηγίες, μεταξύ των οποίων και μια δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».

Με πρωταγωνιστή λοιπόν τον Μέγα Αλέξανδρο ξεδιπλώνεται μια μεγάλη έκθεση για την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας, από τα μυκηναϊκά χρόνια έως και την ύστερη αρχαιότητα. Εξακόσια εβδομήντα εκθέματα (τα δύο τρίτα του συνόλου) προέρχονται από μουσεία της Ελλάδας – από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης και όλες τις εφορείες της Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων της Μακεδονίας. Εξ αυτών, κάποια παρουσιάζονται για πρώτη φορά.

Η αρχαιολογική έκθεση είναι οργανωμένη σε εννέα ενότητες και πλαισιώνεται από μακεδονικές αρχαιότητες της συλλογής του Λούβρου. Αυτές προέρχονται από γαλλικές ανασκαφές, που πραγματοποιήθηκαν πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Ως εκ τούτου, για πρώτη φορά μετά από σχεδόν έναν αιώνα, εκθέματα που προέρχονται από τον ίδιο τάφο ενώνονται εδώ, έστω προσωρινά. Στον κατάλογο βέβαια, όπως επισημαίνει η κ. Πολυξένη Αδάμ-Βελένη, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, η συσχέτιση και η ταύτιση αυτών των ευρημάτων καταγράφεται για πάντα, αποτελώντας λαμπρή απόδειξη για το επιστημονικό κέρδος της έκθεσης και της συνεργασίας μεταξύ Ελλήνων και Γάλλων μελετητών. «Ενώσαμε τα σύνολα»…

«Η έκθεση δείχνει μια άριστη πλευρά των Ελλήνων και των νεο-Ελλήνων. Για να φτάσουν αυτά τα αριστουργήματα εδώ, φαίνεται πόση δουλειά έχει γίνει τα τελευταία 40 χρόνια στη Μακεδονία, στις εφορείες, στα μουσεία, από Έλληνες συναδέλφους, που με μεράκι, αγάπη και πολύ βαθιά γνώση, σκάβουν όλα αυτά τα χρόνια για να αποκαλύψουν τη Μακεδονία που ουσιαστικά άρχισε να μας γίνεται γνωστή αρκετά πρόσφατα».

Ακριβώς λόγω των σχετικά πρόσφατων αρχαιολογικών ανακαλύψεων στην περιοχή, η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της Βόρειας Ελλάδας παραμένει εν πολλοίς άγνωστη εκτός των επιστημονικών κύκλων. Ως εκ τούτου, η έκθεση αποκτά ειδικό ενδιαφέρον. Σε αυτό το πλαίσιο προτείνεται μια ενδιαφέρουσα διαδρομή που ξεκινά από ένα χρονολόγιο των ανασκαφών του περασμένου αιώνα –από τις ανακαλύψεις της Ταξιαρχίας της Ανατολής (L’armée de l’Orient) στον Μανώλη Ανδρόνικο και τις ανασκαφές που συνεχίζονται έως και σήμερα– και εξελίσσεται σε μια χρονολογική αλλά και θεματική προσέγγιση του αντικειμένου της έκθεσης.

Το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς της αγοράς των Αιγών (εύρημα του 2008) αναλαμβάνει να υποδεχτεί τους επισκέπτες, φωτίζοντας σχεδόν από μόνο του την πρώτη αίθουσα της έκθεσης. Τα κείμενα που προλογίζουν την κάθε ενότητα προσφέρονται στα γαλλικά, τα αγγλικά και… τα ελληνικά, μια λεπτομέρεια που συγκινεί σχεδόν όσο και η μεγαλειώδης λεπτότητα αυτών των ελληνικών εκθεμάτων, από τα οποία, ούτε ένα (και είναι εκατοντάδες) δεν μοιάζει περιττό. Από τα επιβλητικά σύνολα των ανασκαφών της Σίνδου, της Αγ. Παρασκευής, της Μένδης, της Αίνειας και του Αρχοντικού, στις «Μαγεμένες» της Θεσσαλονίκης, η έκθεση ρέει μέσα από κεφάλαια για την ιστορία των Τεμενήδων, την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, την καθημερινότητα της μακεδονικής κοινωνίας, τις θρησκευτικές δοξασίες των Ελλήνων του Βορρά, τη Μακεδονία κατά την κλασική και ρωμαϊκή περίοδο και, τέλος, τη δημιουργία του μύθου του Μεγάλου Αλεξάνδρου…

Η έκθεση διαρκεί έως τις 16 Ιανουαρίου, τελεί υπό την αιγίδα των προέδρων της Γαλλίας και της Ελλάδας, και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του Μουσείου του Λούβρου και του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Ελλάδας.