Πτυχές της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης από την αρχαιότητα ως σήμερα αναδεικνύει η έκθεση «Οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη. Ανεξίτηλα σημάδια στο χρόνο» που εγκαινιάστηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης.

Αντικείμενα, εικόνες, κείμενα, αφηγήσεις, ακόμη και κτίρια επιστρατεύονται για να αναπτυχθεί εικαστικά η πολύχρονη παρουσία των Εβραίων στην πόλη ως την τραγική εξόντωσή τους από τις ναζιστικές δυνάμεις.

Για την έκθεση, που εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, συνεργάζονται το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, ο δήμος Θεσσαλονίκης, το Εβραϊκό Μουσείο και η Ισραηλίτικη Κοινότητα Θεσσαλονίκης.

Η θρησκευτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική ζωή της κοινότητας αποτυπώνονται μέσα από ανεξίτηλα σημάδια στην πόλη παρά το πέρασμα του χρόνου, και η έκθεση, όπως αναφέρθηκε στο συμβούλιο, στοχεύει ακριβώς στην αναζήτησή τους.

Έργο, που κάποιες φορές μάλιστα γίνεται με πολύ εύκολο τρόπο, καθώς ορισμένα από αυτά έχουν εξελιχθεί ως σημεία αναφοράς της σύγχρονης πόλης. Οι ενότητες λοιπόν της έκθεσης ακολουθούν αυτά τα τοπόσημα ως εξής:

Το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης όπου βρισκόταν το εβραϊκό νεκροταφείο αποτελεί το σημείο αναφοράς της πρώτης ενότητας.

Στη δεύτερη έχουμε το ιστορικό κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα τον άξονα από την οδό Αριστοτέλους ως το Λιμάνι και την Αγορά στην μορφή που είχαν πριν από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917, μία περιοχή δηλαδή όπου είχε αναπτυχθεί η εβραϊκή συνοικία Rogos και άλλα κέντρα κοινωνικής δραστηριότητας των Εβραίων.

Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στην περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης με τα εμβληματικά για τη φυσιογνωμία της πόλης κτίρια, ώστε να παρακολουθήσει ο επισκέπτης την ιστορία γνωστών οικογενειών όπως οι Αλλατίνι και οι Μοδιάνο, που συνέβαλαν στον αρχιτεκτονικό εκσυγχρονισμό και την οικονομική ανάπτυξη της πόλης.

Η τελευταία ενότητα εστιάζει στην περιοχή του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού όπου είχαν εγκατασταθεί καταυλισμοί φτωχών Εβραίων οι οποίοι όμως μετατράπηκαν σε γκέτο από τους Γερμανούς.

Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης και πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό με ανέκδοτα κείμενα, φωτογραφίες και ηχητικά ντοκουμέντα.

Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Πολιτισμού «Θεσσαλονίκη, Σταυροδρόμι πολιτισμών» και είναι η συμμετοχή του Αρχαιολογικού Μουσείου στην 3η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.

Η χρηματοδότησή της προέρχεται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.