Το Σούνιο δεν είναι μονάχα, ούτε κυρίως, ο ναός του Ποσειδώνα. Είναι ένας ολόκληρος δήμος, σημαντικός για την Αθηναϊκή Δημοκρατία, με ιερά, οχυρό, οικιστικές εγκαταστάσεις. Αυτήν την ειδική σημασία του θέλει να προβάλει το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, με την αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου.

Όπως λέει στο «Έθνος» η γενική γραμματέας Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, το Σούνιο είναι ένας από τους μεγαλύτερους σε επισκεψιμότητα χώρους της Ελλάδας και οι εργασίες έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 1,65 εκατ. ευρώ.

Σκοπός του έργου είναι η ανάδειξη της σημασίας και η προστασία των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου στο σύνολό του. Όλα ξεκινούν από την περίφραξη, που ήταν σε κακή κατάσταση και θα αντικατασταθεί. Σωστικές και αναστηλωτικές εργασίες θα γίνουν στο τείχος, που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, καθώς είναι επάνω στον βράχο και κοντά στη θάλασσα (η εγγύτητα με το υγρό στοιχείο δημιουργεί γενικότερες δυσκολίες). Το τείχος σε πολλά σημεία του στηρίζεται με μεταλλικά στοιχεία, τα οποία θα αφαιρεθούν για σωστή στήριξη.

Η κ. Μενδώνη σημειώνει πως η πολιτική ηγεσία του υπουργείου έχει διαβεβαιώσει την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων πως αν υπάρξουν και άλλες μελέτες για τα τείχη, θα χρηματοδοτηθούν.

Ίχνη του αρχαίου οικισμού που έχουν καταχωθεί θα βγουν και πάλι στο φως. Η τότε έφορος αρχαιοτήτων Γιάννα Τσιριγώτη-Δρακωτού, όταν το θέμα συζητήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, είχε πει: «Όλοι επισκέπτονται τον ναό του Ποσειδώνα. Δεν συνειδητοποιούν όμως πως υπήρχαν σπίτια, οχυρό, ιερά, νεώσοικοι. Ήταν ένας οχυρωμένος οικισμός». Επίσης θα αναδειχθεί ο ναός Σουνιάδος Αθηνάς, τον οποίο σήμερα δεν επισκέπτεται σχεδόν κανείς.

Την ελεγχόμενη και υποδεικνυόμενη επίσκεψη με τη δημιουργία διαδρομών περιήγησης, στάσεων ενημέρωσης και ανάπαυσης θα συνοδεύει οριοθέτηση των μνημείων με κατάλληλες περιφράξεις και τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων. Επίσης θα γίνουν φυλάκια στο ιερό του Ποσειδώνος, και στο ιερό της Αθηνάς και θα γίνει νέα περίφραξη σε αυτό. Όλα τα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη θα καταγραφούν και θα διευθετηθούν.

Τι σημαίνει αυτό; Η κ. Μενδώνη εξηγεί: τα αρχιτεκτονικά μέλη έχουν εντοπισθεί σε παλαιότερες ανασκαφές και δεν έχουν ταυτισθεί. Επομένως δεν γνωρίζουμε σε ποιο μνημείο ανήκουν. Της καταγραφής θα ακολουθήσει ταύτιση και στη συνέχεια θα γίνει προσπάθεια ενσωμάτωσής τους.

Ακόμα δημιουργείται δυνατότητα πρόσβασης για ΑμΕΑ μέχρι του σημείου που η μορφολογία του εδάφους το επιτρέπει.

«Πάντοτε αξιόμαχη»

Ο Παυσανίας είχε δει το Σούνιο από το καράβι, φτάνοντας στην Αττική. Είχε μπερδέψει τον ναό του Ποσειδώνα με τον ναό της Αθηνάς Σουνιάδος, κάτι που ανατράπηκε μόνο με τις ανασκαφές. Ο ναός της Αθηνάς είχε ερειπωθεί ενάμιση αιώνα πριν και μεγάλο μέρος του εξαιρετικού διακόσμου του είχε μεταφερθεί στην Αθήνα. Ο αρχαίος περιηγητής δεν είχε αποβιβαστεί, ωστόσο έβλεπε ένα λιμάνι όπου οι αρχαίοι μπορούσαν να τραβούν έξω τα πλοία και έναν ναό. Δεν γνώριζε πως υπήρχαν οικισμός και ιερά ήδη σε παρακμή και πως στην κορυφή του εξάρματος είχε δημιουργηθεί οχυρό. Αυτό το οχυρό ανήκε στο σύστημα άμυνας της Αττικής που είχαν κατασκευάσει οι Αθηναίοι και ήταν ένα από τα πέντε σχετικά οχυρά. Μάλιστα, η φρουρά του έπρεπε να διατηρείται «πάντοτε αξιόμαχη».