Σε έναν πάγκο έξω από την πρυτανεία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης βρέθηκε πολύτιμο βιβλίο, το ένα από τα τρία που είχαν κλαπεί από τη βιβλιοθήκη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας κατά τη διάρκεια λεηλασίας από νεαρούς, που έγινε με αφορμή επεισόδια για τη Σύνοδο Κορυφής στο Πόρτο Καρράς Χαλκιδικής, τον Ιούνιο του 2003.

Ακριβώς 8 χρόνια μετά την κλοπή του, το βιβλίο Gerchichte und Denkmaeler des byzantinischen Emails (Ιστορία και Μνημεία των Βυζαντινών Σμάλτων), του Ρώσου βυζαντινολόγου Ν. Π. Κοντακόφ, που εκδόθηκε το 1892 στη Φρανκφούρτη, επέστρεψε και μάλιστα σε άριστη κατάσταση, προφανώς επειδή αυτοί που το άρπαξαν δεν μπόρεσαν να το πουλήσουν.

«Είχαμε κάνει από την αρχή καταγγελία στην Αστυνομία, είχαμε μοιράσει τις φωτογραφίες των βιβλίων και οι δράστες δεν μπόρεσαν να το διοχετεύσουν στην αγορά, παρότι γνώριζαν πως θα έπαιρναν πάνω από 15.000 ευρώ», είπε στο «Έθνος» ο καθηγητής Ιστορίας Αριστοτέλης Μέντζος, ο οποίος το παρέλαβε για λογαριασμό του τμήματος.

Το βιβλίο βρήκε τυχαία, το πρωί της Δευτέρας, η αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού του ΑΠΘ, Δέσπω Λιάλιου, έξω από το γραφείο της πρυτανείας, στον 7ο όροφο της διοίκησης, στη βάση ενός πάγκου. «Οι δράστες πήραν σκόπιμα τα τρία συγκεκριμένα βιβλία. Ήξεραν τι ήθελαν και εκτιμούμε ότι τα πήραν για να τα πουλήσουν», μας είπε ο υπεύθυνος της βιβλιοθήκης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Γιώργος Μητσακάκης.

Οι καθηγητές διαπίστωσαν πως το βιβλίο του Κοντακόφ ήταν σε άριστη κατάσταση, ενώ δεν απουσίαζε ούτε μία σελίδα. Αυτός που το πήρε, μετά τη διάρρηξη της προθήκης, το φύλαξε και το διατήρησε, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως δεν είχε «ούτε ίχνος σκόνης», όπως παρατήρησαν οι καθηγητές του πανεπιστημίου.

Η Σύνοδος Κορυφής, που έγινε τον Ιούνιο του 2003 στη Χαλκιδική, προκάλεσε αντιδράσεις, συλλαλητήρια και εκτεταμένα επεισόδια. Στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε «αντισύνοδος» από νεαρούς, κάποιοι από τους οποίους μπήκαν στο ΑΠΘ και κατέλαβαν για τρεις μέρες τους χώρους της Θεολογικής και της Φιλοσοφικής. Η κατάληψη έλαβε τέλος με τη λήξη της Συνόδου Κορυφής, το βράδυ της 22ας Ιουνίου, αλλά όταν μπήκαν μέσα οι καθηγητές, είδαν πως είχε γίνει πλιάτσικο.

Οι άγνωστοι αφαίρεσαν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, φωτογραφικές μηχανές, εξοπλισμό εργαστηρίων, ενώ έσπασαν με τσεκούρια τις διπλές προθήκες της βιβλιοθήκης και έκλεψαν τρία βιβλία. Σημαντικότερο από αυτά ήταν η «Ιστορία και Μνημεία των Βυζαντινών Σμάλτων» του Κοντακόφ, ένα βιβλίο που αναφέρεται σε αντικείμενα από σμάλτο που φυλάσσονται στο Μουσείο του Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη. Το βιβλίο περιέχει έγχρωμες και επιχρυσωμένες φωτογραφίες από αντικείμενα ναών και παλατιών της Ρωσίας, σε επιμέλεια Ν. Κοντακόφ, που ήταν για χρόνια επικεφαλής του τμήματος συντήρησης του μουσείου. Είναι χαρακτηριστικό πως το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε σε μόλις 200 αριθμημένα αντίτυπα και του ΑΠΘ έχει τον αριθμό 125, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι αγοράστηκε σε υψηλή τιμή τη δεκαετία του 1930.

«Έχει σκαλισμένο εξώφυλλο και αποτελεί μια ιδιαίτερα καλλιτεχνική έκδοση. Είναι πολύ σημαντικό το ότι υπάρχει στη βιβλιοθήκη μας», μας είπε ο κ. Μέντζος, ενώ μετά την κλοπή οι πρυτανικές αρχές είχαν ζητήσει να το εκτιμήσει ο οίκος «Ρούτεμπεργκ» στο Λος Αντζελες και η απάντηση ήταν ότι κοστίζει 15.000 δολάρια, ενώ σήμερα κοστολογείται στα 15.000 ευρώ.

Τα άλλα δύο βιβλία που κλάπηκαν —και δεν έχουν βρεθεί ακόμη— είναι γαλλικές εκδόσεις, που χρονολογούνται στο τέλος του 19ου αιώνα.