Σε μια δραματική περίοδο για την οικονομία της Ελλάδας, με κύρια αιτία την κακοδιαχείρηση του δημοσίου χρήματος, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας λειτουργεί σαν φάρος για συνεχώς αναπτυσσόμενη πολιτιστική πολιτική στη χώρα μας, προς όφελος της νέας γενιάς. Θεωρήθηκε άθλος, πέρσι τον Αύγουστο, το γεγονός ότι κατέκτησε το διεθνές «Βραβείο- Πρόσβαση στη Μάθηση 2010» του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates και μαζί του ένα εκατομμύριο δολάρια. Ο κ. Ιωάννης Τροχόπουλος, διευθυντής της Βιβλιοθήκης καθώς και συνιδρυτής και εκπρόσωπος της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας «Future Library: Προώθηση Καινοτομίας, Δημιουργικότητας και Κοινωνικών Δικτύων» εξηγεί στο «Ποντίκι Art», πώς λειτουργεί αυτή η Βιβλιοθήκη-πολιτιστικό φαινόμενο της Ελλάδας και πώς διαχειρίζεται το υπέρογκο χρηματικό έπαθλο του Ιδρύματος Gates.

Το ιστορικό καινοτομίας της Βιβλιοθήκης Βέροιας

Η Βιβλιοθήκη της Βέροιας αντιλήφθηκε τη δύναμη της τεχνολογίας από το 1992. Από τότε ο κατάλογος της ήταν ήδη πλήρως ηλεκτρονικά αυτοματοποιημένος. Το 1996 ήταν η πρώτη στη χώρα μας που παρείχε στους χρήστες της δωρεάν πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο διαδίκτυο. Το κτήριό της, που εγκαινιάστηκε το 1999, είχε σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτυπώνει όλες τις καινούργιες τάσεις των βιβλιοθηκών, εξυπηρετώντας άμεσα τους χρήστες. Είναι πολύ σημαντικό δε το ενεργό πρόγραμμα «Κινητών Βιβλιοθηκών» της με τη λειτουργία δύο κινητών μονάδων. Η μία εξ αυτών είναι αποτέλεσμα του προγράμματος Mobile (με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης), που με τεράστια αποδοχή, συνεχίζει να εξυπηρετεί Δημοτικά Σχολεία της γύρω περιοχής. Η δεύτερη κινητή μονάδα επισκέπτεται Γυμνάσια και Λύκεια των νομών Ημαθίας, Πέλλας, Πιερίας, Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Κοζάνης. Ο κ. Τροχόπουλος αναφέρει: «Η επιτυχία της Βιβλιοθήκης Βέροιας στηρίχθηκε στη χρήση των νέων τεχνολογιών και στο ανθρώπινο δυναμικό το οποίο πέτυχε την εκπαίδευση των πολιτών με τις μοντέρνες υπηρεσίες βιβλιοθηκών. Επίσης στηρίχθηκε στην εξωστρέφειά της, κάνοντας συνεργασίες με τις πιο προηγμένες βιβλιοθήκες άλλων χωρών και στην ανάπτυξη υπηρεσιών που συνδέονται στενά με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Το μεγαλύτερο άλμα καινοτομίας έγινε το 2009 με το παιδικό τμήμα «Μαγικά Κουτιά».

Πώς τα «Μαγικά Κουτιά» γνώσης απέδωσαν 1 εκατ. δολάρια

Τα «Μαγικά Κουτιά» είναι ένας πολυχώρος στο ισόγειο της Βιβλιοθήκης που εξυπηρετεί τα παιδιά, τους εφήβους και τους νέους γονείς ώστε να βρουν υλικό για να δανειστούν και να διαβάσουν αλλά και να χρησιμοποιήσουν τους υπολογιστές, να κάνουν διαδραστικές ασκήσεις και να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά εργαστήρια. Είναι δε σημαντικό το γεγονός ότι αυτές οι υπηρεσίες δημιουργήθηκαν κυρίως προς το γνωστικό όφελος των ασθενέστερων οικονομικά κοινωνικών ομάδων. Στο σημείο αυτό ο κ. Τροχόπουλος διευκρινίζει: «Σε μια περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης της χώρας, την μεγάλη ώθηση της Βιβλιοθήκης μας προς ένα ευρύ κοινό έδωσε η προσέλκυση ιδιωτικού κεφαλαίου», αναφερόμενος στην εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση των «Μαγικών Κουτιών» από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Έχοντας, λοιπόν, όλα τα εφόδια, τον Οκτώβριο του 2009 η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας υπέβαλε τη υποψηφιότητά της στο διεθνή διαγωνισμό του Ιδρύματος Bill & Melinda Gates. Ο κ. Τροχόπουλος τονίζει πως «η νίκη προέκυψε μετά από δύσκολη διαδικασία αξιολόγησης, που έκανε μια διεθνή, ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων από το Ίδρυμα Gates, η οποία περιελάμβανε και έναν επιτόπιο μυστικό έλεγχο των υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης. Αυτό το βραβείο ήταν μια επιβράβευση της δύναμης και εφευρετικότητας που μπορεί να έχει ο οποιοσδήποτε μικρός οργανισμός σε οποιαδήποτε μικρή πόλη, ώστε να παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες».

Η διαχείριση του ενός εκατ. δολαρίων

Οι κινήσεις διαχείρισης του ενός εκατ. δολαρίων –σύμφωνα με τον κ. Τροχόπουλο– προχωρούν με την ακρίβεια του αρχικού σχεδιασμού τους. Αναφέρει αναλυτικά: «Πρόκειται να προχωρήσουμε στην ανακαίνιση του 2ου ορόφου της Βιβλιοθήκης και στη δημιουργία ενός media lap εργαστηρίου, το οποίο θα δίνει την ευχέρεια στους πολίτες της Βέροιας καθώς και στον κόσμο από τις γύρω περιοχές να κάνουν πειραματικές παραστάσεις και άλλες εκδηλώσεις –θέατρο, κινηματογράφο, μουσική, φωτογραφία– χρησιμοποιώντας τον υπερσύγχρονο ψηφιακό εξοπλισμό της Βιβλιοθήκης, ώστε οι ίδιοι να γίνονται οι δημιουργοί πρωτότυπου πολιτιστικού περιεχομένου. Δηλαδή η Βιβλιοθήκη πλέον γίνεται φορέας ο οποίος προωθεί την ανάπτυξη της δημιουργικότητας στην τοπική κοινωνία. Επίσης, προσπαθούμε να επενδύσουμε στην εξάπλωση της ιδέας των “Μαγικών Κουτιών” και σε άλλους δήμους, δηλαδή της ιδέας ότι η Βιβλιοθήκη πλέον είναι ένας χώρος έκφρασης που συνδυάζει τη μάθηση, τη ψυχαγωγία και τη δημιουργία του χρήστη».

Όραμα: Ένα εθνικό δίκτυο Δημοσίων Δημοτικών Βιβλιοθηκών

Η δημιουργία ενός εθνικού δικτύου Δημοσίων Δημοτικών Βιβλιοθηκών, με πρότυπο τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας, αποτελεί προσωπικό στοίχημα και στόχο του κ. Ιωάννη Τροχόπουλου κι από τη θέση του εκπροσώπου της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας «Future Library: Προώθηση Καινοτομίας, Δημιουργικότητας και Κοινωνικών Δικτύων». Πρόκειται για μια δράση που μοιάζει με μαραθώνιο μεταλαμπάδευσης της εμπειρίας και σε άλλες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, όπως επίσης και στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των οικονομικών πόρων τους. «Σκοπός είναι να κάνουμε ένα δίκτυο δημιουργικότητας, καινοτομίας και μάθησης που θα φέρει κοντά τις πιο ενδιαφέρουσες βιβλιοθήκες όλης της χώρας και θα μπορέσει να προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες ποιότητας προς το ευρύτερο κοινό» αναφέρει ο κ. Τροχόπουλος. Και εξηγεί: «Επισκεπτόμαστε 13 πόλεις, ώστε όποια βιβλιοθήκη οργανωθεί σωστά κάνοντας στοχευόμενες συζητήσεις με μέλη των τοπικών κοινωνιών, με επαγγελματίες του χώρου, με δημάρχους και διευθυντές βιβλιοθηκών, θα μπορέσει να τύχει χρηματοδότησης από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αφού ήδη το Ίδρυμα χρηματοδοτεί το μεγάλο πολιτιστικό πάρκο στην Αθήνα, όπου εντάσσεται η δημιουργία της Νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης».

Ένας μάνατζερ στον πολιτισμό με πολλά προσόντα

Δεν θα μπορούσαμε να μην εστιάσουμε το ενδιαφέρον μας στο πρόσωπο του κ. Ιωάννη Τροχόπουλου ως ένα από τα πλέον κατάλληλα για την ανάληψη διευθυντικής θέσης στη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη. Ωστόσο στην ερώτησή μας αν του έχει γίνει πρόταση από το Ίδρυμα Νιάρχου, εκείνος απαντά: «Ούτε μου έχει γίνει πρόταση, ούτε είναι στις προθέσεις μου να αναλάβω διευθυντική θέση στη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη. Οι κινήσεις μου είναι πάντα πολύ προσεκτικές. Και εκείνο που με ενδιαφέρει τώρα είναι η δικτύωση των Δημοσίων Δημοτικών Βιβλιοθηκών της Ελλάδας». Επιμένοντας στην ερώτησή μας, με το σκεπτικό ότι διαθέτει όλα τα προσόντα για την ανάληψη μιας τέτοιας θέσης, ο κ. Τροχόπουλος απαντά με νόημα: «Πού ξέρετε; Μπορεί οι φιλοδοξίες μου για το μέλλον να είναι πολύ μεγαλύτερες από το να γίνω διευθυντής στη Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη».